Page 59 - KobiEfor_Eylul_2018

törler de etkili. Örne¤in; bu sene ABD Merkez Ban- mesaj› vermesi gerekti¤ine dikkat çeken Demiralp,
kas› FED’in faiz art›r›m sürecini biraz daha h›zlan- flu noktalara de¤iniyor: “Enflasyonun düflürülmesi
d›rd›¤› görünüyor. Bu sene iki faiz art›r›m›na daha konusunda ise dünyaca kabul görmüfl iktisat pren-
gidecekleri tahmin ediliyor. Bu durum Dolar’›n tüm siplerinden uzaklafl›lmayaca¤›n›n alt›n›n çizilmesi
geliflmekte olan ülke para birimlerine karfl› de¤er gerekir. Bunun yerine büyümenin alt›n›n çizilmesi
kazanmas›na sebep oluyor. Demiralp, “Ancak son ve s›k› para politikas› karfl›t› yorumlar yap›lmas›
dönemde TL’nin di¤er geliflmekte olan ülke para ekonominin makroekonomik dengesizliklerinin da-
birimlerinden daha fazla de¤er kaybetmesinin te- ha da bozulaca¤› alg›s›n› yaratt›. fiu anda d›fl alg› o
mel sebebi d›fl iliflkilerimizde özellikle ABD ile ya- kadar gerilmifl ve kafalar öylesine kar›flm›fl durum-
flam›fl oldu¤umuz gerginlikten kaynaklan›yor. da ki verilen do¤ru mesajlara da flüphe ile yaklafl›-
A¤ustos bafl›ndan itibaren yaflanan gerginli¤in bu- l›yor. Bu kafa kar›fl›kl›klar›n›n en k›sa zamanda gi-
lafl›c› bir gerginlik ve pani¤e sebep oldu¤unu ve d›fl derilmesi ve yaflanan pani¤i giderecek somut ad›m-
alg›n›n Türkiye aleyhinde geliflmekte oldu¤una fla- lar›n acil olarak at›lmas› gerekiyor. Bu noktada
hit oluyoruz” diye konufluyor. vaadler ve planlar ilan etmek için geç, art›k acil
olarak harekete geçmek gerekli.”
Büyümenin niteli¤i de¤iflmeli Ayr›ca Merkez Bankas›’n›n ba¤›ms›zl›¤›n›n yeni-
Türkiye’nin yapt›¤› yanl›fllar nelerdir? Demiralp, den oluflturulmas› gerekti¤inin alt›n› çizen Demi-
öncelikle “enflasyon pahas›na büyüme” alg›s›n›n ralp, at›lmas› gereken ad›mlar› flöyle s›ral›yor:
de¤iflmesi gerekti¤ini savunuyor. Bir ülkede fiyat “Merkez Bankas› kredibilitesi son dönemde gerek
istikrar› sa¤lanmadan gerçekleflen büyümenin siyasi söylemler gerekse hedefi üç kat aflan enflas-
sa¤l›kl› ve istikrarl› bir büyüme olmayaca¤›n›n yon oran› ile çok y›prand›. Merkez’in yeni bir
alt›n› çizen Demiralp, yaflan›lan s›k›nt›la- sayfa açt›¤› sinyalini vermesi ve kredi-
r› ve yap›lan yanl›fllar› flöyle detaylan- S&P’nin bilitesini tekrar kazanmas› gereki-
d›r›yor: “Enflasyon bir taraftan ya- k›r›lgan 5’li yor. Bunu yapmak içinse bugüne
flam pahal›l›¤›, gelir da¤›l›m›nda listesinde de¤iflmeyen kadar erteledi¤inden çok daha
bozulma, düflük tasarruf, düflük tek ülkenin Türkiye oldu¤unu faiz art›r›mlar› yapmak zorun-
yat›r›m gibi problemler yarat›r- aktaran Demiralp, “Bugün da kalabilir. Bu maalesef ac›
ken bir taraftan da kuru etki- geldi¤imiz noktada yüzde 6’y› bir reçete ve zaten kur floku
ler. Türkiye gibi cari a盤› aflan bir cari aç›k ve yüzde 50’yi ile artan üretim maliyetinin
GSYH’n›n yüzde 6’s›n› geçen, aflan d›fl borç oran› ile yeni listedeki bir de faiz floku ile artmas›
özel sektör d›fl borcunun 217 ülkeler aras›nda görece olarak anlam›na gelecek. Ancak
milyar dolar› aflt›¤› bir ülkede daha k›r›lgan bir durumday›z” geçmiflte yap›lmam›fl faiz ar-
kurda yaflanan çalkant›n›n eko- dedi. Yeni k›r›lgan beflli içinde: t›r›m›n›n bedeli budur.
nomiye faturas› çok a¤›r olabilir. Arjantin, M›s›r, Pakistan, Ayr›ca yap›sal reformlar ko-
Makroekonomik istikrar öncelikli Katar ve Türkiye yer nusunda somut bir takvim aç›k-
politikalar yerine büyüme a¤›rl›kl› po- al›yor. lanmal› ve e¤itim reformuna öncelik
litikalar›n benimsenip fiyat istikrar›n›n verilmelidir. Türkiye’nin ithalata dayal›
sa¤lanamamas› bizim yanl›fl›m›zd›r. Benzer flekil- üretim sisteminden ç›k›p yüksek katmade¤erli
de ithalata dayal› üretim yap›m›z kura hassasiyeti- üretim yap›s›na geçebilmesi için öncelikle iflgücü
mizi art›rmaktad›r. Kriz sonras› döviz likiditesinin kalitesinin yükselmesi gerekiyor. Bunun için ise ez-
bol oldu¤u dönemde al›nan borçlar›n verimlili¤i ar- bere dayal› e¤itim yap›s›ndan yarat›c› düflünmeyi
t›r›c› üretim alanlar› yerine verimlili¤i daha düflük teflvik eden yeni bir e¤itim yap›s›na geçmemiz la-
olan ve sanayiden pay çalan inflaat a¤›rl›kl› projele- z›m. Cari a盤› düflürmek için bir di¤er gereklilik
re yönlendirilmifl olmas› bugün bu borçlar›n geri düflük tasarruflar›n art›r›lmas›d›r. Bunun için ka-
ödenmesini zorlaflt›rmaktad›r. Keza yap›sal re- d›nlar›n iflgücüne kat›lmas› sureti ile kifli bafl›na
formlarda yeterli ilerlemenin kaydedilmemifl ol- düflen milli gelir artmal›d›r.
mas› da yanl›fl›m›zd›r.” Ancak kad›nlar› iflgücüne katmadan önce ifl im-
kanlar› yaratacak önlemler al›nmal› yani ülkenin
‹letiflim hatas› yafland› ama at›lmas› potansiyel üretim kapasitesini art›rmak için yat›-
gereken çok ad›m var r›mlar› teflvik edici ad›mlar at›lmal›d›r. Do¤rudan
Demiralp’e göre son dönemde yaflan›lan gergin- yabanc› yat›r›mlar› art›rabilmek için d›fl iliflkileri-
liklerin alt›nda iletiflim hatalar›n›n da önemli bir mizde bar›flç›l bir anlay›fl benimsemek, Türkiye’nin
pay› var. Afl›r› ›s›nma emareleri gösteren bir ekono- bat› standartlar›nda ifl hukukuna sad›k kald›¤›n›n
mide, politika yap›c›lar›n ekonominin kontrollü fle- göstergesi olarak ba¤›ms›z yarg› anlay›fl›n› yerlefl-
kilde ‘so¤utulaca¤›’ ve ‘enflasyonun düflürülmesi’ tirmek gerekmektedir.”
Eylül 2018 KobiEfor 59