Page 152 - KobiEfor Şubat 2022

en düşük maliyet, en hızlı üretme ve teslimat, en yüksek olabilmektedir. 2006 yılında OSTİM OSB’de kırma-eleme

güvenlik, en yüksek çalışan morali, yalın evde de olan makinesi üretimi yapan ve ithal eden bir şirkette, makine- gezerek değil, rafları operatörün ayağına sırası ile getire- örtüşümünün en verimli şekilde yapılması konusunda;
rek ve de bu raf hareketlerini talebe göre zaman içinde gerek kayıt tutma, gerek planlama ve raporlama konula-
hedeflerdir; en iyi servis/satış sonrası hizmet ve müşteri de yer alan bir elektrik motorunun depoda olmadığı sanı- konumlayıp çok talep gören ürünlerin raflarını depoda rında ERP’nin rolü oldukça büyüktür.

odaklılık hedefleri ise teknolojik dönüşüm evinde olan ek larak yurtdışına verilen siparişin birkaç haftada gelmesine ön kısımlara kaydırarak inanılmaz bir envanter yönetimi

hedeflerdir. Teknolojik dönüşüm evinin temelleri tekno- kadar üretimin durduğu, şirketin gecikme cezası aldığı Finans yönetimi: Finans yönetimi ile geçmiş muhasebe

lojik yatırım ve organizasyonel yatırım ile dijitalleşmedir. ve sonrasında bu elektrik motorunun depoda olduğu bir gerçekleştirmiş, bu yenilikçi teknolojik dönüşüm ile 2020 kayıtları ile gelecek yatırım planlamaları, borç ve alacak
Evi ayakta tutan iki ana sütun ise organizasyonel dönüşüm vakaya yazarlar şahit olmuştur. Buna benzer bir durum, yılında 1,5 milyar pakete yakın teslimat gerçekleştirmiştir takipleri ve bankacılık işlemlerinin takip edildiği sistem-
ve ERP’dir. Organizasyonel dönüşüm; mevcut iş süreçleri- örneğin bir araba üreticisi için söz konusu olamaz, zira bir (Mlot, 2020). dir. Finans işletmedeki gelecek yatırımlarının planlanma-
ni değerlendirip iyileştirme, yenilikçi süreçler geliştirerek saat içinde onlarca araba üreten bir şirkette saatlik duruş Satış ve dağıtım: Siparişin alınması anından başlar ve son sına, muhasebe ise geçmiş kayıtların tutulmasına olanak
rekabet avantajı sağlama, çalışanların katılımcılığı ile iyi maliyeti milyon liralar ile ölçülecektir. Çok nadir olsa da müşteriye teslimi ile ilgili olan tüm süreci kapsamaktadır. tanır. Örneğin, bir işletme kendi sermayesi ile ilgili bazı

fikirlere ulaşma, kurum kültüründe gerekli değişimleri ta- benzer bir durumda bir araba üreticisinin helikopter kul- Satış ve dağıtım konusunda müşterinin vermiş olduğu paydaşlar ile bir yatırım kararı veriyor. Burada bazı önemli
mamlama gibi öğelerden oluşur. ERP ise öncelikle dijital- lanarak parça temin ettiği olmuştur. Envanterde bir mal- teslim tarihlerini baz almak çok önemlidir. İmalat üzerine detaylar atlanırsa, işletme bir yıllık yatırım kararında yap-
leşmenin (yani verileri bilgisayarlaştırma ve sistemler arası zemenin olup olmadığını bilmek, bir şirket için olmazsa çalışma yapan bir fabrika proje teslim tarihlerini baz alır- mış olduğu hata ve öngörülemeyen piyasa koşulları nede-
bağlantı kurma) sürdürülebilirliğini sağlama görevini ya- olmazdır. Bunun yanısıra envanter yönetirken malzemeye ken hesaplamada kritik bir hata yapar ve tüm siparişler niyle tabir-i caizse üç yıl geriye götürebilir.
par; böylece veri-merkezli bir yapı ile doğru bilgi üretmek rezerv koyabilmek, gelecek siparişleri hesaba katmak gibi beklenen ve müşteriye teslim edilecek tarihin yaklaşık 15 Üretim planlama ve kontrol: Müşteri siparişini firmanın

ve raporlamak mümkün olur, yenilikçi iş süreçlerinin ge- başka işlemler de hayatidir. Deposundaki malzemeleri ka- gün ötelenmesine sebep olur. Bu tip durumlar maalesef kendi sipariş politikasına göre planlamaya olanak tanır.
reksinimleri (yapay zekâ kullanımı, iş zekâsı uygulamaları ğıda yazan, malzeme giriş ve çıkışlarını yine depo fi şlerin- fabrikalara çok ağır bedellere mal olmaktadır. Satış dağıtı- Burada malzeme kaynaklarının planlanması, taleplerin en
gibi) karşılanır. Teknolojik dönüşüm ile sürekli iyileşmeyi de tutan, bunu da bazen malzeme kartına işleyen, bazen mın özellikle planlama birimleriyle çok sıkı dirsek teması doğru miktarda ve tam zamanında karşılanmasına yönelik
mümkün kılacak olan ise çalışanların bu yönde motive de unutan veya atlayan bir şirket, henüz dijitalleşmeyi içinde bulunması gerekmektedir. Teradikçi-üretici arasın- faaliyetlerin yönetilmesini sağlar. Üretim planlama üretim
olmaları ve ekip hâlinde çalışmaları ile israfı azaltma ve tamamlayamamıştır. Malzemesini anında bulup deposun- daki sistemleri konuşturma yolu ile daha etkin ve güncel

verimlilik odaklı bakış açısıdır. dan çekmek isteyen bir üretici, AS/RS denilen otomatik bilgi paylaşımı, bu tip gecikmeleri yok etmekte etkin ola- firmalarının bel kemiğidir. Özellikle ERP’nin bir anlam-
da atası olan MRP (Malzeme İhtiyaç Planlaması teriminin
stoklama ve çekme sistemi kurmayı bir teknolojik dönü- rak kullanılmaktadır.
ERP uygulamaları günümüz işletmelerinde son derece şüm projesi olarak görüp ona yatırım yapmak isteyebilir, İngilizce kısaltması) ile malzeme ihtiyaç planlamasının

önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’de özellikle üretim ama bu üretici için de olmazsa olmaz olan, tüm malzeme Kalite yönetimi: Sertifikasyonların takibi, belge yönetimi yapılması ve en uygun sipariş miktarı modellemelerinin
sektörü başta olmak üzere çeşitli sektörler ERP sistemle- bilgilerinin dijital olarak bilgisayar ortamında tutulması- gibi süreçlerin yanında ürünün kontrol operasyonlarının çalışması önemlidir. Ankara’da savunma sanayinin alt

rini dönüşüm sürecinin parçası yapmakta, işletmeyi bu kayıt altında tutulduğu, sonradan değiştirildiği veya izle- yüklenicilerinden bir üretim firmasında hammadde stok-
araçlarla uçtan uca gözlemleyebilmektedir. Şekil 5’teki dır – yani envanterde dijitalleşmedir. ERP sisteminin en- nebildiği bir bileşendir. Kalite bir işletmedeki en önemli larının ERP sistemi üzerinde güncellenmemesi ile hatalı
yapı dâhilinde düşünerek ERP bileşenleri bazında tekno- vanter yönetim modülü tam olarak işliyorsa dijitalleşme birimlerden biridir. Bir örnek düşünelim: Üretim üzerine stok miktarları baz alınmasına sebep olmuştur. Bu hatalı
lojik dönüşüm şöyle açıklanabilir: tamamlanmıştır. Bundan sonra şirket, deposunu bilindik çalışma yapan bir firma kalite ölçümleri sırasında teknik miktarlara göre malzeme ihtiyaç planlaması ve satınalma

yöntem ile (ancak depo giriş ve çıkışları gibi işlemleri ERP
Envanter yönetimi: Malzeme ile alakalı depo giriş süre- envanter modülüne bağlanarak süreçleri dijital olarak resimlerde bir toleransın dijitini yanlış görüyor ve ölçüm- siparişi verilmiştir ve işletme bu durumu yıl sonu analiz-
leri bu değere göre yapıyor olsun. Teknik resimde yazan lerinde yıl sonu stok sayımlarını yaparken tespit etmiştir.
cinden başlayarak son ürünün müşteriye satılmasına ka- yürütecek şekilde) yapabilir, AS/RS sistemine yatırım ya- tolerans değeri 0.02 mm. iken, kalite teknikeri bu de- Maalesef işletmeye gereksiz stok miktarının elde tutulma-
dar olan tüm sürecin yönetildiği bileşendir. Envanter yö- pabilir veya başka bir teknolojik dönüşüm ile stoklarını
netimi oldukça kritik bir konu olup, malzeme eksikliği kontrol edebilir. Örneğin, Amazon, Kiva adı verilen ro- ğeri 0.2 mm. olarak ölçümlüyor. Yapılan bu dijit hatası sı gibi bir maliyet yükü bindiği çok geç anlaşılmıştır.
yüzünden üretimin durduğu durumlar dâhi söz konusu botları kullanarak müşteri siparişini klasik şekilde depoyu üretilen parçanın tamamen hatalı olmasına ve son ürün Tedarik zinciri yönetimi: Şirketin tüm paydaşları ile teda-
üzerine montajının yapılamamasına sebep oluyor. Bunun rikçileri arasındaki envanter akışının minimum stok mik-
önüne, otomatik bir kontrol sistemi ile geçmek mümkün tarı ile yönetilmesi ve tedarik kapasitelerinin de optimum
olacağı gibi, ERP üzerinde verinin çapraz-sorgular ile ha- düzeyde planlanmasına yardımcı olur. Tedarik zinciri sü-
talı işlemin (yani operatörün hatalı diye parçayı ayırma reci, çok disiplinli şekilde yürütülmesi gereken, yine bir
sebebi olan 0.2 mm. ölçümün, ERP üzerinde aslında 0.02 işletmenin bel kemiği niteliğinde sayılabilecek süreçlerin-
mm. olması gerektiği bilgisi ile örtüşmediğinin yakalan- den birisidir. Bu sürecin bazı basamaklarında doğabile-
ması) tespiti gibi daha basit bir yöntem de mümkündür. cek aksaklıklar tüm süreci çökertebilir. Buna örnek olarak
Unutulmamalıdır ki kalite departmanlarının ulvi hedefi gıda sektöründe imâlat yapan bir firmanın, ilk kez üretim

kendini yok etmek, yani kaliteyi tüm kurumda yaygın- yapacağı bir gıda maddesinin hammadde temininde plan-
laştırarak kendisine ihtiyaç bırakmamaktır. Bu yolda ERP lama yaparken, doğal olarak tüm üretimi müşteriye teslim
Organizasyonel Çalışanlar ve Ekip ERP sistemi içinde verinin güvenilirliğinin sağlanması ve doğ- edilecek termin tarihine göre planlanlayıp hammaddenin
Dönüşüm çalışması (sürdürülebilir ru bilgi üreterek raporlamaların olması gerektiği şekilde raf ömrünü dikkate almadığı ve tam zamanında imâlat
(iş süreçlerini dijitalleşme, yapılması büyük önem arz etmektedir. tamamlansa bile maalesef tüm üretimin çöpe atıldığı bir
iyileştirilme, doğru bilgi İnsan kaynakları: Personel işe alım süreçleri, özlük bilgi- durum verilebilir. Buradaki raf ömrü aksaklığı, tedarik
yenilikçi süreçler Teknolojik Dönüşüm üretme ve leri, eğitim çizelgelemeleri gibi tüm süreçlerin yönetildi- zinciri efektif takip edilseydi hiç yaşanmayacaktı.
(sürekli iyileşme)
geliştirme, raporlama, ği bileşendir. İnşaat sektöründe insan kaynaklarında bir Satınalma: İşletme içindeki bölümlerden gelen malzeme
çalışanların yenilikçi iş sorumlu personelin puantaj hesabında yanlışlık yapıyor, ve hizmet taleplerinin optimum sürede ve miktarda kar-
o dönemde işletmeden istifa etmiş olan personel eksik ya-
katılımcılığı, süreçlerini tan maaşını aradan üç ay geçince fark ediyor ve iş mahke- şılanmasının sağlandığı bileşendir. Satınalma ile ilgili ERP
kültür değişimi) destekleme) melerine başvuruyor olsun. Bu ufak hesap hatası işletme- düzenlemeleri genelde kâğıt üzerinde zaten takip edilen
ye cezâi yaptırımlarla dönecektir. İnsan kaynaklarının bir işlerin elektronik ortamda yapılması ile başlar. Bu birimin
Yatırım diğer yönü olan personeli geliştirme konusu, kalifikasyon çalışmaları genellikle ISO standartlarına göre zaten belge-

(teknolojik yatırım ve organizasyonel yatırım) seviyeleri ve iş süreçlerindeki adımların kalifikasyon ge- ler ile izlenmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Bunlardan

Şekil 5 – Teknolojik dönüşüm evi reksinimlerinin örtüşmesi, bu gereksinimlere göre per- bazıları, sipariş ve teklif kayıtlarının tutulması, satınalma
Dijitalleşme sonel eğitimlerinin planlanması ve kalifikasyon-iş süreci taleplerinin kayıtları, tedarikçi yönetimi, malzeme/hizmet

(bilgisayarlaştırma ve bağlantı kurma) birim fiyatları, liste fiyatları, uzun dönemli anlaşmalar, vb.