Page 151 - KobiEfor Şubat 2022

terilerle ilişkileri güçlendirmek için onları (doğumgünü tir. Bu yöntemleri kullanmak için uygun teknolojik dönü- Her ne şekilde olursa olsun, dijitalleşme, yani bilgisayar- la, eski usül bir universal tezgâh kullanan bir üretim yeri,
vb. zamanlarda) hatırladığını göstermek, promosyonlar şümleri fi rma yapmak durumundadır. laştırma ve bağlantı kurma, teknolojik dönüşümün ilk ve bunu yeni bir CNC makine ile değiştirmiş olsun. Uni-
yapmak gibi yöntemler varken; müşterilerin günümüzde- Diğer bir bakış açısı ise organizasyon tanımından gelmek- temel ayağıdır. versal tezgâh manuel kontrol edilmekte iken, CNC ko-
ki beklentileri yönünde hızlı teslimat, teknik destek, şika- tedir. Laudon ve Laudon (2021), iş süreçlerinin bir firma- Buna çok basit bir örnek şu olabilir: Bir kişi düşünelim, mutlarını alınca işini otomatik yapmaktadır. Ancak, CNC

yetleri hızla çözme gibi kavramları sağlayabilmek için tek- yı oluşturduğunu söylemiş, iş sürecini de bir iş sonucu hiç akıllı telefon kullanmamış; hatta elindeki eski model komutlarını üzerinde bulunan bir panelden operatörün
noloji yoğun metotları kullanmak daha etkili olmaktadır. üretmek üzere zaman içinde geliştirilmiş, mantıksal ola- telefon ile arama yapmak için ilgili numarayı ajandasına elindeki kâğıtlara bakıp manuel giriş yapması ile alıyorsa
Dikey entegrasyonu, yani hem tedarikçi ile hem de müş- rak ilişkilenmiş görev ve davranışlar ve bu aktivitelerin el yazısı ile yazdığı rehberinden bulan birisi. Kişinin elin- –ki bu durum ülkemizdeki üretim yerlerinde genelde bu
teri ile bütünleşmeyi dijital araçlardan daha iyi ne sağlaya- özgün/eşsiz yöntemle organize ve koordine edilmesi ola- deki veri bir anlamda “analog”, yani henüz dijitalleşme- şekildedir– bu işletmenin teknolojik dönüşümü tamam-

bilir? Yılmaz ve Gartzen (2021), e.Go firmasının Üretimin rak tanımlamıştır. İş süreçlerinin verimi doğrudan firma miş ve kişi eski teknoloji kullanmakta. Bu kişi en pahalı ladığını söylemek yanlış olur. İstenilen seviye, CNC ma-

İnterneti’ni (Internet of Production - IoP) kullanarak nasıl başarısını tanımlamaktadır ve teknoloji ile bu süreçleri akıllı telefonlardan birini satın alsa, rehber özelliklerini kinesinin komutlarını bilgisayar aracılığı ile doğrudan bir
oldukça esnek bir üretim sağlayabildiğini ve ürününü hız- benzersiz hale getirerek yüksek verimde yürütmek müm- bilmediğinden halen daha arama yaparken ajandasından sistemden (örneğin, teknik çizimlerin olduğu veya CNC
la farklılaştırabildiğini açıklamaktadır. TIRPORT, lojistikte kün olacaktır. Örneğin, bir çiftlikte dikimden önce yapıla- arayacağı numaraya bakıp tuşlayarak çevirse, bu telefona için gerekli G-kodlarının üretildiği yazılımın işletildiği
tamamen dijital temelde bir hizmet sunarak mevcut 75 cak toprak analizinde insansız hava araçları (İHA) kullan- yapılan yatırımın iyi bir teknolojik sıçramaya yol açtığını merkezi bir sistemden) almasıdır. Şirketlerin bütçelerini
bin kamyon şoförü tarafından kullanılan bir araç haline mak ve 3-boyutlu haritalandırma yapmak, yine İHAlar ile söylemek mümkün olur mu? Bu noktada kişinin dijital- kötü kullanarak durumlarının fevkinde teknolojilere yatı-
gelmiş ve Gartner’ın en son yayınladığı Karayolları Yük doğru ve hızlı tohumlama yapmak, sensörler kullanarak leşmeyi tamamlayamaması yüzünden teknolojik yatırım rım yapmaları ve verimlilik artışı olarak geri dönüş alama-
Taşımacılığı Global Raporu’nda, Avrupa’daki sayılı Dijital bitki büyümesini kontrol etmek ve doğru sulama yapmak yapmasına rağmen teknolojik dönüşümde başarısız ol- maları oldukça büyük sıkıntılar doğurmaktadır. Şirketle-
Yük Servisleri ve Lojistik Teknolojilerinden birisi olarak gibi iş süreçlerini daha verimli yapmak için teknolojik dö- duğunu söyleyebiliriz. Okuyucularımızdan büyüklerine rin teknolojik dönüşüm yapabilmeleri için öncelikle belli
gösterilmiştir (TIRPORT, 2021). Bütün bunlar teknolojik nüşüm alternatifleri seçenekler arasındadır. akıllı telefon kullanmayı öğretmeye çalışanlar var ise, bir seviyede dijitalleşmiş olmaları şarttır. Bu dijitalleşme, iş

dönüşümün günümüzde gerekli olduğunu ve bunun da insanı yeni bir teknoloji hakkında eğitmenin ne denli zor süreçleri hakkında veri toplayacak, bu veriyi dijital olarak
dijital içeriği yoğun olarak karşımıza çıktığını göstermek- Stratejik, neoklasik veya organizasyonel bakış açısından olduğunu anlayacaklardır. Organizasyonel dönüşümün tutacak, veriyi kullanan sistemler arasında bağlantı ku-
tedir. Değişim karşısında dönüşüm ile ayakta kalmaya hangisi düşünülürse düşünülsün, sonuç değişmemekte- olmadığı bir teknolojik yatırım, teknolojik dönüşümü racak, gerektiğinde veriyi işleyerek bilgiye çevirecek se-
çalışan şirketler için teknolojik dönüşüm oldukça etkili dir; teknolojiyi uygun şekilde kullanan şirketlerin rakip- mümkün kılmamaktadır. Çoğu üretim yerinde benzer bir viyede olmalıdır. Günümüzde bu fonksiyonları sağlayan
olmaktadır. lerine nazaran önde olacakları kesindir. Bir üretim mer- yapıya Kurumsal Kaynak Planlaması (İngilizce kısaltması
kezinde iş sürecinin bir adımında daha etkin bir makine durum otomatik makinelerin kullanımında vardır. Mese- ile ERP) sistemleri denilmektedir.
Porter (1979)’ın endüstri ve onu çevreleyen ekosistem kullanmak üzere makine satın almak, yani kapitale veya

yaklaşımı yerine firma özelinde üretime odalanan bir ik- başka deyişle teknolojiye yatırım yapmak dönüşüm an-
tisadi bakış altında üretim şu şekilde analiz edilebilir. Ne- lamında düşünülmemelidir (Yüksel, 2020). Teknolojik 3- ERP Bileşenleri ve ERP ile Dönüşümün İlişkisi
oklasik üretim fonksiyonu, sermaye (K) ve emek (L) se- dönüşüm, temelde iş yapış şeklini, yani iş süreçlerini de-
viyelerine bağlı olarak U=f(K,L) şeklinde düşünülmüştür. ğiştirme hedefinde olup organizasyonel yapı ve kültür ile

Şekil 3’te faklı sermaye ve emek seviyelerinde sabit miktar desteklenmelidir. Biz bu makalemizde, teknolojik dönü- ERP, İngilizce “Enterprise Resource Planning”, yani Ku-
üretim eğrisi görülmektedir. Örneğin, bir şirket B nokta- şümü organizasyonel dönüşüm ve teknoloji yatırımları- rumsal Kaynak Planlaması tanımının baş harfl eri ile oluş-
sında iken, bir makineye yatırım yaparak işçi gereksinimi- nın bütünü olarak düşünmekte, Endüstri 4.0 kapsamında turulmuş bir kısaltmadır. Bond v.a. (2020) ERP’nin pra-

ni azaltabilir ve A noktasına geçerek aynı miktar üretime bir dönüşüm veya literatürde kullanılan dijital dönüşüm tikte endüstri veya bölgeden bağımsız olarak ofis-arkası

devam edebilir. Solow, teknolojik gelişmeyi de düşünerek terimlerine eşlenik olarak görmekteyiz. Dijitalleşme ise, (finansal ve diğer) hareketleri işleme sistemi karşılığı bir
teknolojik gelişmeye olanak sağlayan zamanı t olarak kul- teknolojik dönüşümün temeli olup bilgisayarlaştırma ve terim olarak kullanıldığını ve artık ERP II terimi kullanıla-
lanıp üretim fonksiyonunu U=f(K,L,t) şeklinde formüle bağlantı kurma şeklinde iki parça olarak düşünülebilir. rak kurumların kendi iş süreçlerinden öte hem kendi en-
etmiştir (Bozkurt, 2007). Teknolojik gelişmedeki artış, Bir organizasyonun veri akışını bilgisayar ortamına alması düstrilerindeki derin tecrübelere hem de kurumlar arası
üretim eğrisini yukarı taşıyarak aynı sermaye ve emek se- bilgisayarlaştırma, bu verileri kullanan sistemleri birbi- ilişkilere odaklanarak geleceğe ait bir vizyon oluşturmala-
viyelerinde daha fazla üretime olanak sağlayacaktır. Tek- ri ile iletişim kurabilir hale getirmesi bağlantı kurma ve rı gerektiğini belirtmektedir. Vasilev (2013), servis-tabanlı
noloji, salt olarak düşünülebileceği gibi (örneğin, Ar-Ge bu iki aşamanın başarılması ile tamamlanan dijitalleşme mimari, bulut uygulamaları, iş zekâsı, bilgi yönetimi gibi
faaliyeti ile ortaya çıkan ileri teknoloji seviyesi), sermaye teknolojik dönüşümün ilk adımıdır (Shuh vd., 2000). yeni IT (Bilişim Teknolojileri teriminin İngilizce kısaltma-
içerisinde (teknolojisi yüksek makineye yatırım gibi) veya Teknolojik dönüşüm yatırımı da teknoloji yatırımı (yani sı) gelişimlerinden etkilenerek, bireysel veya kurumsal
emek içerisinde (eğitim ile kabiliyetleri artmış işçiler gibi) ekipman, teçhizat, makine, vb. alımı) ve organizasyonel müşterileri de içine katan bir ERP sistemini ERP III olarak
düşünülebilir (Chirichiello, 2000). Ne türde olursa olsun, yatırımın (çalışan eğitimi, iş süreçlerinin yapılandırılması, nitelemiştir. ERP III kapsamında düşünürsek, bu sistem-
kişisel bilgisayarların yayılması ile ortaya çıkan hesaplama yazılımların iş süreçlerine uygun hale getirilmesi, bütün ler işletmelerdeki temel fonksiyonları ele alarak bu yapı-
gücü, elektronik posta ile gelen düşük maliyet ve yüksek safhalarda danışmanlık alınması, vb.) bütünü olarak de- ları analiz edebilme olanağı sağlamaktadır. İşletmelerdeki
hızla iletişim, internet hizmetleri ile tedarikçilere kolay- ğerlendirilmektedir. en temel ERP bileşenleri Şekil 4’te özetlenmiştir.
ca teknik çizimleri Van der Meulen (2020) ise dördüncü evre ERP olarak ERP
gönderme gibi bir- Buradaki esas nokta, teknolojik dönüşümde belirli bir IV tanımlamış ve bunun önceki ERP evrelerinden farkla-
çok temel teknoloji teknolojiyi içselleştirmek için birçok teknolojik dönüşüm rını altı kısımda tanımlamıştır: 1) yapay zekâ temelli, 2) Şekil 4 – ERP bileşenleri
etkisi, aynı serma- alternatifinin olması ve bunlardan hangisinin seçileceği- veri merkezli, 3) tüketilebilir (arka planda çalışan yön- (Kaynak: Keçek ve Yıldırım, 2009)

ye ve emek ile daha dir. Bu oldukça zor bir konudur ve ilişkiler ile zaman pla- temi bilmeye gerek duymadan ERP çözümlerini kullan-
verimli olarak daha nı gözetmeden yapılması başarısızlığı getirecektir, zira bu- mak), 4) insan-artırılmış (karar verme süreçlerinde insa-
çok üretebilmeyi be- gün seçilen bir teknolojik dönüşüm yarın bazı teknolojik nın yerini alan), 5) esnekliği mümkün kılan ve 6) müşteri rımlar geliştirilecek ve daha akla gelmeyen birçok iş süreci

raberinde getirmiş- dönüşüm alternatiflerini imkânsız yapabilir veya tam tersi yönelimli. Bu noktada artık ERP sisteminin şirketin bütün yürütülecektir.
zorunlu kılabilir. Ayrıca teknolojik dönüşüm yatırımları süreçlerine nüfuz ettiğini, ciddi şekilde iş süreçlerini etki-
oldukça pahalıdır ve yanlış atılacak bir adım ciddi zarar- lediğini açıkça görmek mümkündür. İleride ise, ERP’nin Toyota Üretim Sistemini anlatmak için kullanılan “ya-
lara yol açabilir. Bunun için şirketler öncelikle olgunluk dördüncü evre ile sınırlı kalmayıp, günümüzün sıcak ko- lın ev” çiziminin teknolojik dönüşüm için bir versiyonu
seviyelerini ölçmek istemektedir ve buna uygun teknolo- nusu olan metavers uygulamaları ile çok gerçekçi sanal Şekil 5’te verilmiştir. Teknolojik dönüşüm evinde, çatıyı

Şekil 3 – Temel üretim fonksiyonu jik dönüşüm alternatifleri üzerinde çalışmayı seçmektedir. ortamlarda eğitimler verilecek, toplantılar yapılacak, tasa- kurumun hedefleri oluşturmaktadır. En yüksek kalite,
ERP SATIN ALMA REHBERİ 27