Page 55 - KobiEfor_Subat_2018

mand›ray› 1876’da Gürcistan s›n›r›nda bulunan So-
¤ukbulak Köyü’nde kuruyor. 1917 Ekim Devri-
mi’nden sonra aile, Türkiye’ye, Kars’a gelip yerlefli-
yor, 1920’de ortaklar›; ‹sviçreli Aleksander ve David
Mozer önce Ardahan’a oradan Arpaçay’a geliyorlar.
‹lhan Koçulu’nun Abbas dedesinin 3 o¤lu, Alman
Aleksander dedesinin 3 k›z›yla evleniyor ve onlar da
Kars’a tamamiyle yerlefliyor.
Cumhuriyet ile birlikte Kafkasya’da ö¤renilen çift-
lik kültürü ve pazara yönelik peynir üretimi Kars’ta
bafll›yor, önce gravyer ve Kars çanak peyniri üretili-
yor. Cumhuriyet hükümetinin destekleri ve yönlen-
dirmesiyle 1923’te Kars’a gelen Filibeli Fehmi,
Kars’ta kaflar üretimini bafllat›yor, onu bir baflka ka-
flar üreticisi Helin Peter izliyor. Koçulu ailesinin ilk
kaflar üreticisi ise Abbas A¤a’n›n o¤ullar›ndan Hamit
Dede. Ancak Ardahan’daki köyde peynir bir
türlü lezzetli olmay›nca sorunun kay- Peynir Müzesi
na¤› anlafl›l›yor; kuyu suyu. Aile
Kars’›n Bo¤atepe köyüne yerleflerek Bakkal’da sat›yoruz. Y›lda iflledi¤i-
bu sorunun da üstesinden geliyor ve miz yaklafl›k 1.5 milyon litre sütten
atölye peynircili¤ine devam ediyor. ‹lhan 100-150 ton peynir ç›k›yor. Toplam
Koçulu, ailenin peynir üreten 4. kuflak 16 çeflit peynir, do¤al yemlerle
temsilcisi. 5 kardefl olan dedelerinin Bo- beslenen hayvanlar›n sütünden üre-
¤atepe Köyü’nde toplam 11 mand›ras› bu- tiliyor. Süt tad›n› ve bölgeye özgü
lundu¤unu aktaran Koçulu, 1940’larda özel bitkilerin aramolar›n› hisset-
bölgeye gelen Yahudi ustalardan kaflka- tiriyor. Bizde hayvanlar›n yaflam›
val ve kaflar üretimini derinlemesine ö¤- ekolojik dengeye uyumlu bir ya-
rendiklerini anlat›yor. flamd›r, örne¤in; sonbahar hayvan-
‹lhan Koçulu liseyi Kars’ta, üniver- lar›n gebelik öncesi dönemidir, süt-
siteyi ‹zmir’de okuyor. Sosyal bilimler me- lerin yap›s› farkl›d›r. Sütlerin yap›s›n-
zunu Koçulu, üniversiteden sonra 1980’li y›llarda daki farkl›l›k, yap›lacak peynirin çefli-
‹stanbul’a gelip tekstil ifline bafll›yor ama ayn› za- dini belirler. Hayvanc›l›¤› da ekolojik
manda peynir pazarlama ifline devam ediyor. Urfa döngüye uyumlu flekilde yap›yoruz. Örne¤in; Nisan
kuzubafltan, Erzincan tulumuna, Kars gravyerinden ay›na kadar, ine¤in yavrusu süte doyuncaya kadar,
Kayseri teneke peynirine, koyun peynirine, Diyar- 2 ay boyunca inek, yavrusuna süt veriyor. Daha in-
bak›r örgü peynirine kadar bütün Anadolu peynirle- sani, hayvana ve çevreye sayg›l› bir g›da üretimi
rinin pazarlamas›n› da yürüten Koçulu, “1980’de ai- içerisinde oldu¤umuzu düflünüyorum. ‹flimizi tüm
lemin hepsi ‹stanbul’a göçtü, yaln›zca babam ve bileflenlere sayg›l› bir verimlilik üzerine kurguluyo-
amcam kald›, mand›ra say›s› 2’ye düfltü” diyor. ruz. Elimizdeki mevcut tarlalar›n yüzde 50’sini eki-
1988 y›l›nda köyüne dönerek peynir imalat›n›n bafl›- yor, yüzde 50’sini ise hayvanlar›m›z için çay›r olarak
na geçen ‹lhan Koçulu, 1.5 y›l›n sonunda tekrar ay›r›yoruz. Bu¤day, fi¤, arpa, yonca, yulaf, korunga
köyden ayr›l›yor. Kendi deyimiyle “mutlulu¤u bul- üretiyoruz, k›r›k bu¤day, kepek, ot da dahil kendi
ma hevesi” ile bir süre ‹stanbul ve ‹zmir’de yafl›yor, yemimizi haz›rl›yoruz, d›flar›dan yem alm›yoruz.
turizm ve tekstille u¤rafl›yor. Ama bu süreçte iflle-
rinin yan› s›ra peynir pazarlamaya devam ediyor. ‹fl- Türkiye’nin ilk peynir müzesi
lerin bafl›nda duran abisini trafik kazas›nda kaybe- Bo¤atepe’de
dince mand›ra kapan›yor, ‹lhan Koçulu’da 2000 y›- Ekosisteme uyumlu üretim ve sosyal alanlar he-
l›nda Kars’a dönüyor. defiyle çal›fl›yoruz. Ekosistemin sürdürülebilirli¤ini
‹lhan Koçulu, anlat›yor: “Her çocu¤un bir hayali düflünmeyen yaflam›n sürdürülebilirli¤ini düflüne-
vard›r, benimki de ‘Peynir ustas› olaca¤›m’ idi. 2000 mez. 2009 y›l›nda köyümüzde Türkiye’nin ilk peynir
y›l›nda köye dönünce mand›ray› halka açt›m. 38 çi¤ müzesini açt›k. Ekomüzenin özelli¤i; yerel halk ta-
süt üreticisi, sütleri oran›nda mand›raya ortak ol- raf›ndan kurulmas›. Amaç, biraz da unutulan›, çok
dular. Sütten üretilen ürünün yüzde 70’ini toptan az yap›lan› ö¤renip, ö¤retip, yaflatmak; geçmifli ge-
sat›yoruz, yüzde 30’unu da köyümüzdeki Kad›n lece¤e tafl›mak. Müzeyi köylümüz kurdu. Kaybolan
fiubat 2018 KobiEfor 55