Page 79 - KobiEfor_Kasım_2016

edildi ve destek her defas›nda biraz daha yükseltildi. say›da k›z var. Bu önemli bir sorun. Ama burada zih-
Bu sefer de daha bonkör destekler söz konusu. Etki- niyetleri de¤ifltirmek gerekiyor. E¤itimin kalitesi de
li olacaklar m›? Kuflkuluyum. OVP’nin en pembe bek- önemli. OECD’nin ölçtü¤ü PISA testine göre Türkiye,
lentilerinden biri de cari aç›k / GSYH oran›n›n azal- Meksika ile birlikte sonlarda yer al›yor. Ama benim
maya devam etmesi. 2019’da yüzde 3.5’e kadar geri- gördü¤üm müfredat daha ezber hale geliyor ve ide-
leyecek. Bunun için net ihracat›n pozitif katk›s› kadar olojik yap› kazan›yor. Bunu düzeltmenin yolu da e¤i-
petrol fiyatlar› da önemli. 2017 için 50.7 dolar kabul timde köklü reform yap›lmas›d›r.”
edilmifl. OPEC toplant›s›n›n ard›ndan flimdiden 52-53 Seyfettin Gürsel, arz yönlü büyümede üçüncü
dolara yükseldi. Seyahat gelirlerinin (turizm) ise 18.6 noktaya dikkat çekiyor; toplam faktör verimlili¤i
milyar dolardan 23.5 milyar dolara yükselmesi umu- meselesi. Gürsel, yap›sal reformlar›n oldu¤u y›llar-
luyor. Turizmciler ise Türkiye alg›s›n›n de¤iflmedi¤i- da Türkiye’nin ciddi büyüme sa¤lad›¤›n› belirterek
ni, 2017’nin de kötü geçmesinden büyük endifle duy- bu baflar›da verimlilik art›fllar›n›n önemli paya sa-
duklar›n› dile getiriyorlar.” hip oldu¤una iflaret ediyor. Son zamanlarda yürütü-
len mega projelerin de bu verimlilik gözüyle de¤er-
“Türkiye verimlili¤e odaklanmal›” lendirilmedi¤ini kaydeden Gürsel, ‹zmit Körfezi’ne
Büyümeye daha uzun vadeli bakmak için Gürsel, infla edilen Osman Gazi Köprüsü’nü örnek veriyor:
arz yönlü büyümenin sorunlar›na odaklan›lmas›n› “4 kez geçtim sinek avl›yor. Kaynaklar do¤ru mu da-
öneriyor. Bunun yolunun da üretim faktörlerinden ¤›t›l›yor buna bakmak laz›m. Devlet paray› bulup
geçti¤ini kaydediyor. Gürsel üretim faktörleri içinde köprüyü yapan flirkete garanti vermifl. Ama flu anda
üç can al›c› nokta oldu¤unu söylüyor; yat›r›m düzeyi- aç›k veriyor. Aradaki fark Hazine’den ç›kacak.”
ni art›rmak, insan sermayesini gelifltirmek ve niha-
yetinde toptan faktör verimlili¤inin büyüme katk›s›n› “Reformlarda geç kal›nd›”
yükseltmek. Gürsel, bu aç›dan sorunlar› flöyle ta- Seyfettin Gürsel, Hükümet’in ekonomide canl›l›¤›
n›ml›yor: “Son 5 y›ld›r verimlilikte art›fl yok. Demek sa¤lamak ad›na ald›¤› kararlar› ‘reform’ olarak ni-
ki burada ciddi s›k›nt› var. Ne yap›lmal›, yat›r›mlar› telendirmiyor. Ama ülkenin e¤itim, vergi, iflgücü pi-
art›rmak laz›m. Bunlar›n teknoloji içermesi laz›m. yasas› gibi alanlarda acil köklü reformlara ihtiyac›
Art›rabilir miyiz? Yat›r›mlar› art›rmak için tasarrufu oldu¤unu düflünüyor. Gürsel, söz konusu reformla-
art›rmak laz›m. E¤er yapamazsak o zaman d›flar›- r›n da siyasi faturalar› oldu¤una dikkat çekiyor:
dan bu tasarrufu almak zorunday›z. Bunu büyük öl- “AK Parti iktidar›, reformlar› gerçeklefltirebilecek
çüde borçla yap›yoruz. Devletin de¤il ama özel sek- konjonktürde baflkanl›k sistemine odakland›¤› için o
törün d›fl borcu sürekli art›yor. Bu uzun vadede ç›- treni kaç›rd›. Ertelenen reformlar›n gereklili¤ini bu-
kar yol de¤il. Tasarruflar› art›ram›yorsak do¤rudan gün çok daha net görüyoruz. 15 Temmuz sonras› da-
yabanc› sermayeyi çekmek gerekiyor. Bunu cesa- ha da güçlenmifl bir AK Parti var. Dolay›s›yla ertelen-
retlendirici fleyler de yap›l›yor; ama 2016 y›l›n›n ilk mifl reformlar› bu dönem bekliyoruz. AK Parti’nin ya-
6 ay›nda do¤rudan yabanc› sermaye yat›r›mlar› 7.2 pacaklar› listesinde; 4 y›ld›r ç›kar›lamayan k›dem
milyar dolardan 4.2 milyar dolara geriledi. Burada tazminat›, okul öncesi e¤itimin yayg›nlaflt›r›lmas› ön-
sorun ne diye bakarsak Avrupa Birli¤i ile olan ilifl- celikli olabilir. Ümitsiz fleyler söylemek istemiyorum
kilerin çok ciddi flekilde y›pranmas›n› ve yabanc› ama ne kadar gecikirseniz hedef olarak koydu¤umuz
yat›r›mc›lar›n Türkiye’nin uzun vadeli demokratik o yüzde 5 büyümeyi yakalayamay›z. Türkiye’de son
gelece¤i ile ilgili hukuk devleti kayg›lar›n›n artma- y›llarda azalmakta olan yoksulluk ilk kez geçen y›l ar-
s›n› gösterebiliriz. Demek ki bunun tam tersini yap- t›fl gösterdi. Düflük büyüme bunun bir nedenidir.
mal›y›z. Belki de Hükümet’in iktidar›n›n ilk 4 y›lda- Son 5 y›lda y›ll›k ortalama büyüme yüzde 3.3 ile
ki bak›fl aç›s›n› yeniden edinmesi laz›m.” s›n›rl› kald›. Yüzde 1.3’lük nüfus art›fl›n› düflün, ge-
riye yüzde 2’lik kifli bafl› gelir art›fl› kal›r. Bu art›fl
“‹nsan sermayesi kilit rol üstleniyor” gelir eflitsizli¤i ve yoksullu¤u azaltmak için yeterli
Gürsel’in dikkat çekti¤i insan sermayesi yat›r›m› sosyal manevra alan›n› sa¤lamada yetersiz kal›yor.
ise uzun vadeli çaba gerektiriyor. Türkiye’de çal›flabi- Hedeflenen yüzde 5 büyüme, çok iddial› say›lmaz
lir nüfusun ortalama e¤itim seviyesinin 8 y›l oldu¤u- ama Türkiye’nin h›zl› kalk›nmas› ve daha adil bir
nu hat›rlatan Gürsel, bundan 40 y›l önce daha geride gelir da¤›l›m›na sahip olmas› için asgari gereklilik.
bugün ise önde bulunan Güney Kore’de bu oran›n 12 O zaman arzulanan ekonomik ve sosyal hedefler
y›la dayand›¤›n› aç›kl›yor: “Güney Kore’de kifli bafl› yakalanabilir.” “Kifli bafl›na gelir art›fl›ndaki bu ka-
milli gelir 30 bin dolara ulaflm›flken Türkiye son 5 y›l- darl›k fark çok mu önemli?” diye sorabilirsiniz de-
d›r 10 bin dolarda yerinde say›yor. Türkiye ‹statistik dikten sonra Gürsel flu hesab› aktar›yor: “Y›ll›k yüz-
Kurumu’nun verileri yay›nlan›yor. Buna göre 15 ile 19 de 2 art›flla kifli bafl›na geliri ancak 35 y›lda ikiye
yafl aras›nda ne okulda ne de iflte olan hat›r› say›l›r katlars›n›z. Yüzde 3.7 art›flla ise 19 y›l yeterli olur.”
Kas›m 2016 KobiEfor 79