Page 78 - KobiEfor_Kasim_2011

EKONOM‹ST

Bir iktisatç›, “Ekonominin durumu iyiye
gidiyorsa halk›n durumu kötüye
gidiyordur” diyordu. Makro veriler
üzerinden yap›lan de¤erlendirmelerde
kimin için iyi, kimin için kötü sorusu genel
olarak sorulmuyor. Her fley “ortak iyi”
üzerinden tan›mlan›yor. Önemli olan
sermaye birikiminin bütünsel iflleyifli
içinde devletin pozisyonu, devlete dair
anlamland›rmalard›r.

Hayat›n kendisini ifade etmez. Birikim sürecinin eflit
da¤›t›lmas› olmaz ama göreli eflit da¤›t›lmas› sosyal
devletin gerçek oldu¤u yap›larda sözkonusu olur.
Türkiye hiçbir zaman sosyal demokrat olmad›. Alman
sosyal demokrasisine bak›nca, kazan›lan haklar var-
d›r. Dolay›s›yla o haklar›n geri al›nmas› kolay olma-
m›flt›r. Türkiye gibi ülkelerde haklar çat›flman›n sonu-
cu elde edilmedi. Refah devleti uygulamalar› olmad›.

fiu an ki Türkiye ekonomisini konuflursak?...
Türkiye ekonomisi k›r›lgan yap›ya sahip. Cari aç›-
¤› yüksek. Dolay›s›yla sorun olacakt›r. Ama sermaye-
nin Türkiye’de olgunlaflma süreci kapitalizme uygun
ilerliyor. Bir iktisatç›, “Ekonominin durumu iyiye gi-
diyorsa halk›n durumu kötüye gidiyordur”, diyordu. çeliflik mant›¤›yla devam ediyor. Türkiye’de yaflanan
Makro veriler üzerinden yap›lan de¤erlendirmelerde dönüflümler kapitalist birikimin mant›¤›na uygun se-
kimin için iyi, kimin için kötü sorusu genel olarak so- yir izliyor. Ortada sapma ya da kapitalist mant›k aç›-
rulmuyor. Her fley “ortak iyi” üzerinden tan›mlan›- s›ndan ters giden bir fley yok. Ancak geliflmeye sol-
yor. Önemli olan sermaye birikiminin bütünsel iflle- dan verilebilmifl bir karfl› cevap da yok. Bence sol
yifli içinde devletin pozisyonu, devlete dair anlam- bak›fl aç›s›ndan öncelikli sorun, mevcut neoliberal
land›rmalard›r. Devlet, s›n›flar›n çat›flmas›n›n tan›m- entelektüel hegemonyayla bafl edebilmenin yollar›n›
lad›¤› bir aland›r ve bu sürecin maliyetini toplumsal- bulmak ve hayata geçirmeye çal›flmakt›r. Bunun ko-
laflt›ran, kâr›n› özellefltiren bir ifllevi yerine getiriyor. flullar› ayr› bir tart›flma konusu, ancak solun böyle
Böyle bir ifllev, do¤al olarak zaten makro veri setin- bir noktan›n çok uza¤›nda oldu¤u da gerçek. Serma-
den hareketle yap›lan analizlerin s›n›rlar›n› bize gös- ye aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, gerek dünya ölçe¤inde,
teriyor. Bu tür perspektifler sadece duruma iflaret gerekse Türkiye özelinde “sorun”, yaflanan vahfli re-
eden, tan›mlayan ve bu haliyle de durumu meflrulafl- kabet. Ancak, burada da bir k›r›lmayla rakabetin,
t›ran bakma biçimleridir. Di¤er taraftan, elefltirel ba- neoliberalizm çerçevesinde, bu sürecin en olmas›
k›fllar›n, analizlerin ayn› kategoriler ve veri setini gereken iliflkisi olarak yans›t›lmas›. Sermaye aç›s›n-
kullanarak yaflanan süreci deflifre etmelerinin de bir dan rekabet, genel olarak söylendi¤i gibi tercih edi-
s›n›r› vard›r. Bu s›n›r› tan›mlayan bugündür, veri olan lir bir fley de¤il. Sermaye, rekabeti zorunlu oldu¤u
yap›sal iliflkiler ve iflleyifltir. Dolay›s›yla gelece¤e dö- için yaflamak durumundad›r. Rekabetle tekel ayr›,
nük bir de¤ifltirme perspektifi, tan›m gere¤i buradan birbirini d›fllayan süreçler de¤il, birbirini tamamla-
ç›kamaz. Bu, bu tür elefltirel çabalar›n önemsiz oldu- yan süreçlerdir. Rekabet elenme sürecidir ve sonu-
¤u anlam›na gelmez. Ancak, yap›sal olan› a盤a ç›- cunda tekelleflmeyi getirir. Dolay›s›yla güç iliflkileri-
kartmaya da tan›m gere¤i yetmiyor. Verili olan yap› nin tan›mlad›¤› bir zorunluluktan bahsediyoruz. Bu
ve iflleyiflin kavram ve kategorileriyle sorunu anla- anlamda vahfli rekabet sürecinde sermaye, her dü-
mak ve aç›klaman›n s›n›rlar›na bu anlamda da dik- zeyde, ele¤in üzerinde kalmak için hem kendi içle-
kat çekmek gerekiyor. S›n›f içi ve s›n›flararas› güç rindeki çat›flmay› vahfli hale getirdiler, hem de dev-
iliflkilerine söz konusu verilerden hareketle iflaret et- letle olan iliflkilerini çok operasyonel hale getirerek
mek bu aflamada önem arz ediyor. maliyeti toplumsallaflt›rman›n yeni yollar›n› olufltur-
maya bafllad›lar. Bu çerçevede bak›ld›¤›nda yaflanan
Türkiye’nin bugün bir dönüflüm yaflad›¤› süreci anlamak ve deflifre etmek için bu sürecin ta-
gerçe¤i var, buna iliflkin de¤erlendirmeniz nedir? fl›y›c›lar›n›n çat›flan ç›karlar› üzerinden de¤erlendir-
Gelinen aflamaya bakt›¤›m›zda birikim eflitsiz ve me yapmak gerek.

78 KobiEfor Kas›m 2011