Page 12 - Dijital KobiEfor Mart 2023

àá =(.$6, 9( .$5$5 '(67(. 6à67(0/(5à

KDS’ler pasif ve aktif işbirliğine
göre ve yardım moduna göre de sı-
nıflandırılıyor. Daniel Power tarafın-
dın oluşturulan taksonomi şöyle:
İletişim odaklı KDS, paylaşılan bir
görev üzerinde çalışan birden fazla
kişiyi destekleyen işbirliği sağlıyor;
örneğin; Google Dokümanlar veya
Microsoft Groove gibi entegre araçlar
(Online Transactional Processing). Karar Destek Sistemleri bulunuyor.
ETL-Veriyi Çekme, Dönüştürme, Yük- nelerdir? Veri odaklı KDS, bir dizi şirket
leme (Extracting, Transforming, Loa- içi veriye ve bazen harici verilere
Uzmanlar, lojistik, pazarlama, gü-
ding). Veri Madenciliği (Data Mining). venlik ve sağlık gibi birçok alanda kul- erişim ve bunları manipüle etmeyi
Veri Depoları (Data Warehouse). Sü- lanılan Karar Destek Sistemleri’nin, vurguluyor.
reç Madenciliği. Uyarılar. veri, model, grup, bilgi ve web tabanlı Belgeye dayalı KDS, yapılandırıl-
KDS bileşenleri: Bazı uzmanlar olmak üzere 5 ayrı grupta incelendi- mamış bilgileri çeşitli elektronik for-
KDS bileşenlerini; “Kullanıcılar, Ve- ğini belirtiyor: matlarda yönetiyor, alıyor ve işliyor.
ritabanı (veya Bilgi Tabanı), Model Veri odaklı Karar Destek Sistemi, Bilgi temelli KDS, olgular, ku-
(Karar İçeriği ve Kullanıcı Ölçütleri) karar vermeyi destekleyici birçok veri rallar, prosedürler veya benzer ya-
ve Kullanıcı Arabirimi” olarak sı- analizinin bulunduğu sistemler. pılar olarak saklanan özel problem
ralarken bazı uzmanlar da şu sı- Model odaklı Karar Destek Sis- çözme uzmanlığı sağlıyor.
ralamayı yapıyor: “Girişler (Analiz temi, finansal, istatistiksel optimi- Model odaklı KDS, istatistiksel,
edilecek faktörler, sayılar ve özel- zasyon ve simülasyon gibi modelle- finansal, optimizasyon veya simü-
likler), Kullanıcı Bilgisi ve Uzmanlığı re sahip olan sistem. lasyon modeline erişim ve manipü-
(kullanıcı tarafından manuel analiz Bilgi odaklı Karar Destek Siste- lasyona vurgu yapıyor. Model odaklı
gerektiren girdiler), Çıktılar (KDS mi, kurallar, prosedürler gibi özel KDS, karar vericilere bir durumu
kararlarının üretildiği dönüştürülen olarak saklanan problem analizi ve analiz etmede yardımcı olmak için
veriler), Kararlar (KDS tarafından çözmeye odaklı karar destek sistemi. kullanıcıların sağladığı verileri ve
kullanıcı ölçütlerine dayalı olarak Grup Karar Destek Sistemi, çok parametreleri kullanıyor. Dikodess,
üretilen sonuçlar). kişiyle çalışmaya imkan veren sis- açık kaynaklı, modele dayalı bir KDS
‘İş Zekası ve Karar Destek tem. Takım olarak çalışmayı da pe- jeneratörünün bir örneği.
Sistemleri’nin sektörel kullanım kiştirip, bilgi paylaşımını destekliyor. Daniel Power, kurumsal çap-
alanları: Ham veri miktarının en Web tabanlı Karar Destek Sis- ta KDS’yi ve masaüstü KDS’yi ayırt
çok olduğu alanlar; finans, tele- temleri, grup kararlı destek siste- ediyor. Kurumsal çapta KDS, büyük
komünikasyon, perakende, enerji, minin bir üst versiyonu; birçok farklı veri ambarı ile bağlantılı ve şirketteki
sağlık ve giderek diğer bütün sek- konumda olan karar vericilerin, or- birçok yöneticiye hizmet ediyor. Tek
törler ‘İş Zekası ve Karar Destek tak bir ağ alanıyla çalışmasını sağ- kullanıcılı KDS, tek bir yöneticinin bil-
Sistemleri’nin alanına giriyor. layan çok gelişmiş sistemler. gisayarında çalışan küçük bir sistem.

‘İş Zekası ve Karar Destek Sistemleri’nde dikkat çeken teknolojiler

Yapay Zeka (Al), Büyük Veri (Big ri, Görüntü İşleme, Doğal Dil İşle- Sistemi, Yönetici Kontrol Paneli, İş
Data), Nesnelerin İnterneti (IoT), me, Makine Öğrenmesi (Machine Performansı Yazılımları, Sorgula-
Endüstriyel Nesnelerin İnterne- Learning), Derin Öğrenme (Deep ma, Veri Hazırlama, Raporlama, Veri
ti (IIoT), 5G, Siber Güvenlik, 3D Learning), Dağıtık Makine Öğren- Görselleştirme, Veri Görselleştirme
Teknolojileri, OT / VT Teknolojile- mesi, İş Zekası, Mobil İş Zekası, Yazılımı, Tanımlayıcı Analitik, İstatik-
ri, Giyilebilir Teknolojiler, Otonom Gerçek Zamanlı İş Zekası, Operas- sel Analiz, Çevrimiçi Analitik İşleme
Araçlar, Drone’lar, Akıllı Cihazlar, yonel İş Zekası, İşbirlikçi İş Zekası, (OLAP), Ad Hoc Analizi, Kıyaslama,
Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) Konum Zekası (LI), Karar Destek Veri Madenciliği, Büyük Veri ve İleri
ve Akıllı Platformlar, Robotlar, ERP Sistemleri, İş Zekası ve Analiz, Büt- Analitik, Veri Ambarları, Veri Ambarı
(Kurumsal Kaynak Planlama), CRM çeleme, Yapay Zeka ile Bütçeleme, ve İş Zekası, Kurumsal Performans
(Müşteri İlişkileri Yönetimi), Bu- Tahminleme, Bütçe Konsolidasyon, Yönetimi, Kurumsal Zeka ve Perfor-
lut Bilişim (Cloud Computing) ve İnşaat Bütçesi, Perakende Satış mans Yönetimi, Sistem ve Veritaba-
Bulut Bilişim Teknolojileri, Bulut Bütçesi, Bütçe Yönetimi, Personel nı Yönetimi, Finansal Servisler, Veri
Analitik, Çoklu Bulut Teknolojile- Bütçesi, Akıllı Karar Destek Sis- Yönetişimi, Hizmet Olarak Yazılım
ri, Hibrit Bulut Yönetim Çözümle- temleri (IDSS), Klinik Karar Destek (SaaS BI), Açık Kaynak (OSBI).

12 KobiEfor Dijital Mart 2023