Page 92 - KobiEfor-Kasim-2020

(.2120à67

Prof.Dr. Ömer Faruk Çolak:

gQOHPOHU GRæUX\GX DPD \HWHUVL]GL

Ekonomist Prof.Dr. Ömer Faruk Çolak, paketinin kısıtı oldu. Oysa hızla
Covid-19 sürecinin şu ana kadar genişletici maliye ve para politikasına
üretimde 12 trilyon dolara yakın gidilmesi ve geçmiş yıllarda yapılan
kayba neden olduğunu belirterek, yanlış kurumsal düzenlemelerden
“Ülke olarak alınan önlemler yerinde vazgeçilmesi gerekiyordu” diyor.
ancak yetersiz oldu. Bütçe açığı önlem Röportaj: Kader KARAÇAY YILMAZ

kısıt olduğunu ekliyor. Eleştirisini ise şöyle sürdürü-
yor: “TCMB bilançosunun geçen yıldan bu yana zor-
lanması elbette kısıtlayıcı faktör oldu. Buna rağmen
hızla genişletici maliye ve para politikasına gidilmesi
Ömer Faruk Çolak ve geçmiş yıllarda yapılan yanlış kurumsal düzenle-
melerden vazgeçilmesi gerekiyordu. Parasal ve mali
genişlemeye gidildi. Ancak bu çerçevede alınan ön-
lemler de yanlış bir finansman yolu izlendi.”
Çolak olması gerekenleri ise şöyle sıraladı:
• Bize göre daha krizin başında ‘Hazine sonsuz
vadeli ve politika faiz oranından (yani esnek faiz)
tahvil çıkarıp bunu bankalar ve TCMB’ye vererek
borçlanmalıydı-TCMB de bu tahvilleri kullanarak
konomist Prof.Dr. Ömer Faruk Çolak, yaşanmak- para piyasasından borçlanabilir. Bankalara bu tah-
ta olan Covid-19’un, 1929 Büyük Buhranı’ndan villeri kanuni karşılık olarak TCMB’de tutma imkânı
Ebu yana görülen en kötü kriz olduğunu belirterek, sağlanabilirdi. Vade sonsuz olduğu için her yıl
“COVİD-19 insanları sadece hasta etmedi, öldürmedi, Hazine’ye binecek yük sadece faiz ödemesi olacaktı.
aynı zaman da işsiz bıraktı. Yoksullar daha da yoksul- Bankalar bu tahvili diğer işlemlerinde de kullanabi-
laştı. Çünkü gelir dağılımı daha çok bozuldu. Dünya lirdi. TCMB bu kaynakla SGK ödemeleri finanse ede-
Bankası verilerine göre dünyadaki yoksul insan sayı- bilirdi. Yapılacak düzenleme ile bu paranın bir kısmı
sına 90 milyon kişi daha eklendi. Salgın şu ana kadar vergi kolaylıkları ve yatırımlarda kullanılmak üzere
üretimde 12 trilyon dolara yakın bir kayba neden oldu, TCMB bilançosundaki kamu mevduatı hesabına ak-
bu kaybın 2021 yılında da devam edeceği ve tahmini tarılarak, kamu kullanımına açılabilirdi.
olarak 22 triyon doları bulacağı sanılmakta” diyor. • Asgari ücret desteği şarta bağlanmaksızın uy-
Kriz ile birlikte ekonomilerin içine düştüğü derin gulanmalıydı (450 gün prim ödemesinin yapılmış
durgunluğun bir süre daha devam edeceğini öngören olması gibi şartlar daha başta olmamalı). İşçi çıkar-
Çolak, dünya ekonomisinin yüzde 4.4 küçüleceğini, mayan her işletme yararlanmalıydı.
küçülmenin 2020 yılında gelişmiş ülkelerde yüzde • Genişlemeci maliye politikası nedeni ile kamu-
5.8, gelişmekte olan yükselen ekonomilerde yüzde 3.3 nun kullandığı kaynağın (bütçe açığı) bir kısmı (KDV,
daha fazla olacağını söylüyor. Konuyu ülke gözünden ÖTV) gecikmeli olarak geri dönecek. Aksi durumda
değerlendiren Çolak, “İspanya yüzde 12.8’lik küçülme işsizliğin artması nedeni ile düşen toplam talepten
ile ilk sırada yer alırken onu yüzde 10.6 ile İtalya ve kaynaklanan ciddi vergi kaybı ortaya çıkacak (talep
yüzde 9.8 ile Fransa ve İngiltere izlemekte. Bir zaman- düştüğü için KDV, ÖTV toplayamayacak).
ların büyüme şampiyonu Çin’in de ancak yüzde 1.9’luk • Üretim süreci hızlı desteklenmez ise tedarik
GSYH artışı sağlayabileceği tahmin edilmekte. IMF’in, zinciri aksadığı için 2021 yılı bile kaybedilebilir. Unu-
Türkiye için 2020 küçülme tahmini yüzde 5.” tulmamalı Türkiye’de sanayici yüksek girdi stokları
ile çalışmamakta. Diğer yandan Türkiye ithalatının
“Bütçe açığı önlemleri kısıtladı” yüzde 78’i ara malı. Yani başka bir malın üretiminde
Ülkemizin krize karşı küçük önlem paketleri devre- kullanılan bir mal. Talep şoku ve döviz kurundaki ar-
ye aldığını hatırlatan Çolak, yapılanların doğru ancak tış ile birlikte ara malına erişim zorlaşabilir. Bunun
eksik olduğunu, bütçenin yüzde 10’una denk gelen ön- için IMF’nin salgın için ayırdığı 1 trilyon dolardan pay
lem paketinin bu krizi aşmaya yeterli olmadığına dik- almak için hemen başvurulmalı.
kat çekiyor. Çolak, elbette bütçe açığının burada temel • Kamunun ekonomi için önemli olduğu bir kere

92 KobiEfor .DVÜP