Page 78 - KobiEfor_Temmuz_2011

EKONOM‹ST

En iyi ifllerden biri arsa rant›. ‹mar rant›. fiimdi Taksim Meydan›’na topçu k›fllas› infla
edecek. Her gün oturuyorlar; hangi arsadan ne kadar proje ç›karabilirim.
Bu uygulanabilir politikan›n ayr›lmaz parças›d›r. Bunu yapt›¤›n zaman; para girmeye
devam eder. Dövizin fiyat›n› tutar›m ve enflasyon düfler. Faizler düfler ve ekonomi
canl›l›¤›na devam eder. Ama cari aç›k problemdir. Cari aç›k sürdürülemezse
‘yeniden yap›land›r›r›z!’

li ya¤›fllar 2002’den itibaren ya¤›yor ve bu tamamen
konjonktürel bir durumdur. Bu arada bereketli ya¤-
murlar sadece Türkiye’ye ya¤m›yor; Arjantin, Brezilya,
Uruguay, Paraguay. Herkes hiç geçmiflinde olmad›¤›
kadar hem enflasyonu düflürüyor, hem de büyümeyi
sa¤l›yor. Patlama halinde gidiyor hadise. Çünkü ABD
geliflmesini ‘fazla verme’ üzerine kurmufl. Brezilya’n›n,
1950’lerden 2000’lere yüzde binlerle ifade edilen enf-
lasyonu yüzde 5’lere düflüyor. Bu ulusal bir konjonk-
türdür. Tek parti iktidar›n›n, demokratiklefltirmenin bu
büyümeye pozitif katk› sa¤lad›¤› yads›namaz. Niye
herkes patronu biliyor. Burada k›ble belli. Gazl›yor gi-
diyor. Türkiye bu noktaya geliyor.”

Eme¤i istismar cari fazla sa¤lar

Cari aç›k de¤il de cari fazla vermemiz için
Türkiye olarak ne yapmam›z laz›m?
“Sormam›z gereken temel soru fludur; madem ki
cari aç›k var. Türkiye mecbur mudur böyle. Bunun
alternatifi yok mudur? Di¤er taraftan sürdürülemez
hale geldi. Ayn› zamanda; al›flverifl merkezleri, oto-
mobiller var. Geçinip gidiyoruz diyoruz. Baflka bir
yolu var m›yd›? Cari fazla vermemiz mümkündü de
vermedik mi. fiahsen mümkündür. Sermaye birikimi
eme¤in istismar›n› gerektiriyor. Biz eme¤i istismar
etmemek için bunu yapt›k. Kendi kendimizi istismar
etmemek, yani çok çal›fl›p az kazanmamak, az çal›-
fl›p çok kazanmak; onu da borçla kazanmak için
yapt›k. Tabi flu denebilir; ‘kötü mü oldu?’ E¤er do¤-
ru yol varsa bugünden sonra oraya geçelim. Yap›l-
m›fl yap›lm›flt›r. Ben flimdi 1983’ten bu yana Hürri-
yet’te yaz›yorum. Enteresand›r Özal da Baflbakan se-
çildi ayn› tarihlerde. Hep Özal’›n kafas›n› okumaya
çal›flt›m. Hepimiz iktisadi olaylar› çok iyi anlam›yor-
duk. Kendim için ve meslektafllar›m ad›na söylüyo-
rum. Yaflayarak ö¤rendik. 1983’te ‘Özal’›n ne yapa-
t› azaltacak ve olmayan bir teknolojiyi Türkiye’ye geti- ca¤›n› biliyor muydun?’ diye sorarsan; bugünkü bil-
recek. Bu 3 flart›n üçünü, mümkünse 2’sini, en az›n- di¤im gibi bilmiyordum. Ö¤rendim. 28- 30 y›l önce-
dan birini sa¤layan yabanc› sermayeyi öper bafl›m›za ki söylemler ezber ve do¤ru olmayan ifadelermifl.
koyar›z deniliyor. 1980’e gelince bu kadar s›k›nt›y› çek- Ama baz› noktalar de¤iflmez. Özal, bu ‘aç›k mesele-
meye gerek yok deniliyor. si’ olunca; ‘en pahal› döviz olmayan dövizdir’ derdi.
Bütün dünyada o zaman 3 temel ilke ö¤retiliyor: Enflasyon kadar devalüasyon yap›l›rsa Türkiye’de
Özellefltir, serbestlefltir ve fiyat istikrar›n› sa¤la. Bunu döviz olaca¤›n› söylerdi. Onun kafas› buna ba¤l›yd›.
yaparsan ekonomi geliflir. Dünyada konjonktür deni- O da kendi kendini do¤uran bela haline geliyor.
len bir fley var. Baz› mevsimlerde ya¤mur bol olur. Özal’›n son dönemi 1991 kötü bir senedir, çuvallama
1999’da iki büyük kriz oluyor. Ard›ndan biz krize giri- y›l›d›r. Yani onun numaras› da 8- 9 y›l sürdü. Onun
yoruz. 2001, Arjantin krize giriyor ve yepyeni olan bir da formülü fludur: ‘Ne kadar enflasyon o kadar de-
tablo ortaya ç›k›yor. ABD’den gelen bol ve ucuz dolar valüasyon. Paras›n› verdikten sonra ben her zaman
ile Çin’den gelen ucuz sanayi mallar› bir cephe teflkil döviz bulurum’. Ama o da iflte gölgesini kovalamak
ediyorlar. Bu da Türkiye’ye bereket getiriyor. Bereket- gibi bir hadise.”

78 KobiEfor Temmuz 2011