Page 86 - KobiEfor_Haziran_2010

EKONOM‹ST

olmaz. Krizin do¤as›nda; belirsizlik ve anarfli vard›r.
Krizin bafllad›¤› noktada Türkiye ekonomisi yavaflla-
maktayd›. Küresel krizin ilk 10 ay›nda bunal›m› ça¤-
r›flt›ran performans gösterildi. Hatta dünya ticareti-
nin, dünya borsalar›n›n daralma h›z› büyük bunal›m-
dan çok daha fliddetliydi. Bu kadar fliddetli bir or-
tamda en kötüye haz›rlanmak gerekiyor. IMF anlafl-
mas›n›n o dönem çok s›k dile getirilmesini bu aç›-
dan de¤erlendirmek gerekiyor. Ayr›ca flunu de belirt-
mekte fayda var; IMF de bu süreçte çok de¤iflti.

TÜS‹AD’›n s›k s›k dile getirdi¤i ve
b
hükümetten bekledi¤i yap›sal reformlar›n
ülkenin geliflimine etkisi ne olur?
Türkiye yap›sal reformda büyük bir bölümü geri-
de b›rakt›. TÜS‹AD’›n çok üzerinde durdu¤u mikro
reformlard›r. Tabi bu konuda da hiç mesafe al›nma-
d› demek do¤ru olmaz. Ama al›nan mesafe Türki-
ye’nin ikinci at›l›m› yapmas›na yeterli de¤il. Özellik-
le flirketlere ve KOB‹’lere dönük olarak üretim ve ya-
t›r›m ortam›n›n gelifliyor olmas› gerekiyor. KOB‹’ler
aç›s›ndan resme bakarsak; bankac›l›k sektöründen
do¤ru düzgün kredi kullanam›yorlar. KOB‹’lerin küre-
sel rekabette ayakta kalabilmesi için makine parku-
runu gelifltirmesi, inovasyona aç›k iflgücünü istih-
“Türkiye’de ekonominin konuflulmuyor dam etmesi gerekiyor. Bunu söylemesi kolay ama
olmas› bir yerde sevindirici. Demek ki bir yapmas› zor. Hükümet aç›s›ndan makro reformlar›
kriz ortam› yok. Önemli olan yapmak daha kolay ama mikro reformlar daha el
konuflulmas›ndan ziyade yap›lmas› oyalayan, daha riski yüksek ve do¤rudan bireyi iflin
içine katan süreçler. Bunlar›n maliyeti daha yüksek
gerekenlerin yap›lmas› ve ekonomiyle ilgili oldu¤u için ad›mlar at›lm›yor. TÜS‹AD olarak
olanlar›n ilgisinin ekonomide kalmas›.” hükümetten istedi¤imiz bak›fl aç›m›zda; holding ve
KOB‹’ler için ayr› bir yaklafl›m yok. Ortak noktalar›n
kes çok temkinli. Bütün dünya 1929 buhran›n›n va- iyilefltirilmesi gerekiyor. Daha makro bak›fl aç›s›yla
him sonuçlar›n› yaflad›. Vahim sonuçlar› görüldü¤ü s›ralarsak; vergi politikalar›, kay›t d›fl›yla mücadele
için herkes temkinli. ‹fller daha kötü noktaya varma- ve istihdam piyasalar› temel kalemleri oluflturuyor.
s›n diye gayret gösteriliyor.
Tahlil edersek; son kriz ABD’deki mortgage piya- Son dönemlerde gözler hep siyassette. Çok siyasi
sas›ndan kaynakland›. Bunun küresel ekonomi ile söylemlerin Türkiye ekonomisinin geliflimine
iliflkileri var. Küresel ekonomideki dengesizlikler, olumsuz yans›d›¤› do¤ru mudur?
mortgagenin oluflmas›na vesile oldu. Yani ABD eko- Türkiye’de ekonominin konuflulmuyor olmas› bir
nomisi büyük aç›k veriyordu, Çin ise fazla veriyordu. yerde sevindirici. Demek ki bir kriz ortam› yok.
Çin’den ABD’ye para oluk gibi ak›yor ve ABD’de de Önemli olan konuflulmas›ndan ziyade yap›lmas›
tüketim ç›lg›nl›¤›na neden oluyordu. Bu dengesizlik gerekenlerin yap›lmas› ve ekonomiyle ilgili olanlar›n
ortadan kalkmad›¤› sürece dünya gelecekte de bu ilgisinin ekonomide kalmas›. Dünya ekonomisi halen
tür sorunlar›n merkezi olacak. daha hassas bir süreçten geçiyor. Türkiye birçok fleyi
Bu risk nas›l azal›r? Herkesin kafa patlatt›¤› konu ayn› anda yapmaya çal›flan bir ülke. Birçok fley ayn›
da bu. Bu flu anlama geliyor: Çin’in bu kadar çok anda yap›lmaya çal›fl›l›nca da eforlar bölünebiliyor.
üretmeyip biraz da tüketmeye bafllamas›. ABD’nin Ama öbür taraftan yap›lmas› gerekenler de var. On-
de bu kadar çok tüketmeyip biraz da üretmeye bafl- lar da gözard› edilemez. Sadece ekonomiye odak-
lamas›. Bunun koflulu da Çin’in para biriminin bu ka- lan›lmas› da sa¤l›kl› bir demokrasi içinde yerini bul-
dar de¤ersiz olmamas›. Bu konuda Çin’in üzerine maz. Önemli olan gerekli unsurlar geri plana düfl-
bask› yap›l›yor. Ekonomist olarak gelece¤e olumsuz mesin. Son dönem performansa bak›l›nca ekonomi
bakm›yorum, tüm dünyan›n genelinde büyüme bek- ve siyaset aras›ndaki iliflki eskisi gibi de¤il. Ekonomi
liyorum. gerçekten ciddi direnç kazand›. Bugün borsan›n,
kurlar›n, faizlerin ç›ld›rm›yor olmas› hiçbir fley ol-
IMF anlaflmas› için neden bask› yap›ld›? mad›¤› anlam›na gelmiyor. Uzun vadeye gözlerimizi
Kriz süreçleri çok dinamik süreçler. Bugünden ya- dikmemiz gerekiyor. Uzun vadedeki performans ise
r›na ne olaca¤› öngörülemiyor. Zaten öngörsek kriz bugün at›lan ad›mlara ba¤l›.

86 KobiEfor Haziran 2010