Sizce, ülkemizdeki şirket patronları veya tepe yöneticilerinden yüzde kaçı yıllık olarak rutin sağlık kontroluna giriyor ve ilgili tahlilleri yaptırıyordur?
Bu oranın çok düşük olduğunu tahmin etmiyorum ama yıllık rutin sağlık kontrolu yaptırmayan patronların bile sağlıkları ile ilgili en ufak bir sorun yaşadıklarında doktorları nezaretinde kan ve idrar tahlili yaptırmak üzere en yakın laboratuvara koştuklarından eminim.
En son yaptırdığınız tahlil sonuçlarını bir hatırlayın lütfen. Bu tabloda her satır lökosit, HDL, PSA gibi vücut sağlığınızın bir parametresini gösterir. Aynı satırda, sizin kişisel değerinizle beraber bu parametrenin sağlık sistemi tarafından istatistiki olarak belirlenen referans aralıkları da vardır. Eğer vücut değeriniz referans aralığının dışında ise bu tablo aynı zamanda sizi ikaz eden özel işaretler de içerir.
Tahlil sonuçlarında bir anormallik göründüğünde, ilk yapılan şey, konu ile ilgili bir uzmana görünmek ve tedaviye de hemen başlamaktır.
Finansal rasyolar da, canlı bir organizma oldukları kabul edilen şirketlerin tahlil sonuçlarıdır ve şirketlerin hangi alanda ‘anormallik’ gösterdiğini ve nasıl bir tedaviye ihtiyaç duyulduğunu gösterir.
Son yirmi yıl içinde onlarca değişik büyüklükte şirkette yaptığım gözleme dayanarak söylüyorum ki, büyük ölçekteki bazı şirketlerimizi hariç tutarsak, patronlarımızın kendi şirketlerinin rasyolarını pek de dikkate almadıklarını söyleyebilirim. Bu durumun birkaç kök nedeni vardır. Bu nedenlerin önde gelenlerini; ülkemizde üniversite-sanayi işbirliğinin zayıf olmasından dolayı konu ile ilgili ‘kritik’ bilginin şirket yönetimlerine etkin olarak aktarılmasındaki zaafiyetler, bilanço, gelir-gider tablolarının manipülasyonu, finansal rasyoların ülke ve sektör standardlarına ulaşmadaki zorluklar olarak sıralayabilirim.
Aynı tahlil sonuçları gibi şirketlerin bilanço ve gelir gider tablolarından uygun değerler dikkate alınarak oluşturulan finansal rasyolar da belli başlıklar altında gruplanır. Likidite, karlılık, finansal yapı, devir hızları gibi başlıklar altında kırktan fazla finansal rasyo üretmek ve bunları Türkiye ve ilgili sektör ortalamaları ile mukayese ederek, şirketin durumunu sistematik olarak görmek ve iyileştirme yapılması gereken alanları belirlemek mümkündür. Buna ilave olarak, şirketlerin finansal rasyolarını üçer aylık dönemler halinde rutin olarak da takip etmek, şirketin gelişim süreci ile ilgili çok önemli ipuçları da verir.
Şirket rasyoları ile değerlendirme yapabilmek için temel finans bilgisi gerektiğinden, verilerde tereddütler ortaya çıktığında profesyonel bir danışmanlık desteği de alınması tavsiye edilir.
Bir şirketin satılmasına karar verildiğinde en zor kararlardan birinin şirket değerini belirlemek olduğunu söylemek mümkündür. Şirket değerini belirleyen birkaç farklı yöntem olmasına rağmen, bütün analizler en azından şirket bilançosu, gelir-gider tablolarına ilave olarak finansal rasyolara ihtiyaç duyar. Satışa hazırladığımız bir gayrimenkulun değerini arttırmak üzere satışa çıkarmadan önce onu nasıl boya badana yaptırmayı düşünürsek, aynı şekilde şirketini satmayı planlayan patronlar da pazarlık gücünü arttırmak üzere finansal rasyolarını ayrıntılı bir şekilde hazırlatmalıdır.
Unutulmamalıdır ki, finansal rasyolardaki ikazlar şirketinizdeki ölümcül bir ‘hastalığın’ ilk işaretlerini gösterebilir ve müdahalede geç kalmak canlı bir organizma olan şirketinizin ‘ölümüne’ neden olabilir.
Finansal rasyolara ilgi duyuyorsanız, daha ayrıntılı bilgilenmek ve örnek bir finansal analiz değerlendirme tablosu almak isterseniz bana haluk@paradigmam.com mail adresimden yazabilirsiniz.