Ben de matematik tabanı endüstri mühendisliğinden daha yoğun olan ‘Yöneylem Araştırması’ konusunda ABD’de seçkin bir üniversiteden lisans ve master diploması olan bir kişi olarak, iyi yetişmiş bir endüstri mühendisinin şirketlerimize büyük katmadeğer sağlayabileceğini söyleyebilirim. Ancak bunun için endüstri mühendisinin ‘iyi yetişmiş’ ve onun ilk yöneticisinin endüstri mühendisliği konusunda bilgi sahibi olması gerekiyor. Buna ilave olarak endüstri mühendisinin başarılı olması için işini seviyor olması da gerekiyor.
Öncelikli olarak endüstri mühendisinin veri analizi ve istatistik konusunda temel bilgisi olduğundan, iyi yönlendirilirse şirketlerin bütün verilerini iyi analiz edebileceğini ve tepe yönetiminin stratejik kararlar oluşturma sürecine hazırladığı ‘enformasyon’ ile destek olabileceğini söyleyebilirim.
Konu ile ilgili dersleri üniversitede almamış olsa bile alabilecekleri kısa bir eğitim ile şirketlerin üretim planlamalarını veya maliyet analizlerini yapmak için endüstri mühendisinin iyi bir tercih olacağını söyleyebilirim. Aynı endüstri mühendisleri, planlama optimizasyonunda etkin olarak kullanılan CPM (Critical Path Method) ve PERT (Program Evaluation and Review Technique) gibi teknikleri başarılı bir şekilde uygulamak sureti ile planlama ekiplerinin vazgeçilmez birer unsurları da olabilirler.
Şirketlerimizin büyük şirket kategorisine geçebilmesi için olmazsa olmaz kurallardan birisi de şirketlerin etkin bir ‘Kurumsal Kaynak Planlama’ yazılımı veya İngilizce karşılığı ile ERP (Enterprise Resource Planning) programı kullanabilmesi gerekmektedir. Şirketlerin ERP sistemlerinin etkin kurulması ve yönetilmesi için ihtiyaç duydukları ERP sorumlusu veya yöneticisi için endüstri mühendisi kökenli bir personel tercih etmek, kendisine kullanılacak yazılım ile ilgili olarak temel bir eğitim verilmesi koşulu ile iyi bir tercihtir.
Şirketlerin ‘Bilgi Teknolojileri’ faaliyetleri için bilgi işlem kökenli personel tercih ederken ‘Bilgi Sistemleri’ faaliyetleri için endüstri mühendisi kökenli personel tercihi uygun olacaktır.
Tedarik zinciri planlama uzmanlığı, finansal planlama uzmanlığı, risk yönetimi uzmanlığı gibi matematik, veri analizi, istatistik ve planlama gibi temel yetkinliklere ihtiyaç duyulan alanlarda da endüstri mühendisleri iyi bir tercihtir.
Türkiye’de henüz pek gündeme gelmemiş olsa da büyük ve küresel şirketlerde tepe yöneticilerine doğrudan rapor eden ve CIO (Chief Information Officer) olarak adlandırılan ‘Bilgi Yöneticisi’ kadroları oluşturulmaktadır. Bu kadrolar için de diğer ihtiyaç duyulan yetkinliklere de sahip olması koşulu ile endüstri mühendisliği kökenli yöneticiler iyi birer adaydır.
Bu konuda hiç unutmadığım bir hatıramı paylaşmak istiyorum: 1981 yılında ‘Yöneylem Araştırması’ eğitimimi tamamlayıp, Türkiye’ye döndüğümde başarılı bir işadamı hangi dersleri aldığımı gördükten sonra bana “Haluk, sen Dolapdere’de Mercedes tamir etmeye çalışıyorsun. Burada sadece Anadol ve Murat tamir edenler iş yaparlar” demişti. Günümüzde ise küresel rekabet ortamında başarılı olmak ve ‘yönetim’ oyununu evrensel kurallara göre oynamak zorunda olan şirketlerimizin iyi yetişmiş endüstri mühendislerine olan ihtiyaçları açıktır.