Page 45 - KobiEfor Aralık 2023

içindeki payında ortaya çıktı. 2021’in ardından 2022’de ar-
tışını sürdüren bu oran, %61.5 ile 2008 sonrası dönemin
en yüksek düzeyine ulaştı. Bu artışta, negatif faiz ortamı-
nın yanı sıra yeni kredi düzenlemelerinin uzun vadeli kre-
dilere erişimi zorlaştırırken kısa vadeli kredi kullanımını
özendirmesi etkili oldu. Yüksek faiz ortamında firmaların
bu durumdan çok daha olumsuz etkileneceği açık.
Devreden KDV alacakları ciddi bir sorun olmayı sür-
dürüyor: Sanayicilerin son yıllarda makul bir çözüm bu-
lunmasını beklediği konulardan biri olan devreden KDV
alacakları, gerek İSO 500 gerekse İSO İkinci 500 şirketle-
ri için ciddi bir sorun olmayı sürdürüyor. Bu yük İSO 500
sındaki azalışa rağmen 2022’de İSO İkinci 500’ün Ar-Ge
için 2022’de %107 artışla 49 milyar TL’ye yaklaşmıştı.
harcamaları anket verileriyle 2.8 milyar TL’ye yaklaştı.
İSO İkinci 500’de ise devreden KDV bir önceki yıla göre
Bu rakam, 2021’deki 1.3 milyar TL’lik harcama tutarına
%72.7 artarak 8.9 milyar TL’ye yükseldi. Bu gelişmeler
göre %111.5’lik artışa işaret ediyor. Buna rağmen Ar-Ge
sanayi kuruluşlarının sıfır faiz ve sonsuz vadeyle devlete
harcamalarının üretimden satışlara oranla binde 4’ler
borç vermesi anlamına gelen devreden KDV sorununun
düzeyinde yatay seyrettiği görülüyor.
azalmak yerine daha da arttığını gösterirken enflasyon-
Maaş ve ücretler %75.9 arttı: İSO İkinci 500’ün istihda-
daki yüksek seyrin de sorunu derinleştirdiği görülüyor.
mı 2022’de binde 1 artışla 261 bin kişiye ulaştı. Aynı yılda
İstanbul Sanayi Odası, bu konuda sanayiciyi rahatlatacak
ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise %75.9 gerçekleşti.
bir çözüm olarak devreden KDV alacaklarının banka te-
Halka açılmalar KOBİ’lere yansımadı: İSO İkinci
minatı haline getirilmesi ve özellikle Eximbank kredileri-
500’de halka açık kuruluşların sayısı 2022’de bir önceki
ne dönük bir teminat aracına dönüştürülmesini uzun bir
yıla göre 5 adet artarak 26’ya geriledi. Verinin toplanma-
süredir savunuyor.
ya başladığı 2017’de 35, 2018’de 37, 2019’da 35, 2020’de
Teknoloji yoğunluğunda belirli bir eşik aşmakta zor-
24, 2021’de 31 olan halka açık kuruluş sayısı aradan ge-
lanılıyor: İSO İkinci 500’ün dikkat çeken bir başka göster-
çen beş yılda bir miktar düşüş gösterdi. Halka açılmalar,
gesi de teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katmade-
sermayenin tabana yayılması ve şirketlerin bir finans-
ğer dağılımı. En yüksek payı %49.2 ile yine düşük teknoloji
man enstrümanı olarak kullanması açısından oldukça
yoğunluklu sanayiler aldı ve bu grup payını geçen yıla göre
önemli. Ancak halka açık kuruluşlar sayısının seyri, he-
1.4 puan artırdı. Benzer şekilde orta-düşük teknolojilerin
nüz çok az sayıda şirketin bu yöntemi kullandığını göste-
payı 1.1 puan artarak %25.3’e yükseldi. Buna karşılık or-
riyor. Diğer taraftan 2022’de halka açılmalarda yaşanan
ta-yüksek teknolojilerin payı 1.4 puan düşüşle %23.1’e;
önemli artışa rağmen bunun İSO İkinci 500’e yansıma-
yüksek teknolojilerin payı ise 1.1 puan düşüşle %3.5’ten
ması dikkat çekici.
%2.4’e geriliyor. Bu veriler, kuruluşların teknoloji yoğun-
Sanayideki Anadolu ağırlığı artıyor: İSO İkinci 500’de
luğu alanında belirli bir eşiği aşmakta zorlandığını ortaya
yer alan kuruluşlar bağlı olduğu oda bilgilerine göre sı-
koyuyor. Ayrıca ölçüm yapılan son 10 yılda önemli bir de-
ralandığında, yıllar itibarıyla sanayideki Anadolu ağırlığı
ğişimin yaşanmaması da bu alanda yapısal bir dönüşüm-
artıyor ve Türkiye’deki dağılım daha dengeli bir gelişim
den ne kadar uzak olunduğunu gösteriyor.
göstermeye başladı. Son yıllarda sayısal olarak düşüş
Ar-Ge harcamaları %111.5 arttı, 2.8 milyar TL’ye
göstermesine karşın, İstanbul Sanayi Odası (İSO) 142
yaklaştı: Sanayi kesiminin rekabetçiliği için Ar-Ge faali-
şirketle halen en büyük paya sahip. İSO’ya üye kuruluş-
yetleri hayati önem taşıyor. İSO İkinci 500’de Ar-Ge yapan
ların sayısı 2022’de 10 adet arttı. İstanbul’u 39’ar şirketle
kuruluş sayısı, 2021’de en yüksek seviyesine ulaştıktan
Ege Bölgesi Sanayi Odası ve Kocaeli Sanayi Odası izler-
sonra 2022’de 7 adet azalarak 228’e geriledi. Ancak bu
ken, Gaziantep 35, Bursa 34, Konya 16 şirketle üst sıra-
sayının şimdiye kadarki üçüncü en yüksek seviyede ol-
larda yer alıyor.
duğu da gözden kaçırılmamalı. Ar-Ge yapan firma sayı-
4 sektörün ağırlığı: İSO’nun oluşturduğu 10’lu sektör
gruplandırmasına göre; İSO İkinci 500’deki firmaların
%60’ından fazlası 4 sektör grubunda toplanıyor. Bunlar
sırasıyla 94 firmayla ‘gıda ürünleri sanayi’, 85 firmay-
la ‘tekstil ürünleri sanayi’, 73 firmayla ‘ana metaller ve
makine imalat sanayi’ ve 71 firmayla ‘kimyasal ürünler,
plastik ve kauçuk ürünleri sanayi’ sektörleri. Bu 4 sektör
aynı zamanda 2022 verilerine göre üretimden net satış-
ların da %60’ından fazlasını gerçekleştiriyor ve bir önceki
yıla göre üretimden satışlar içerisindeki paylarını da ar-
tırmayı başardı.
$UDOÜN KobiEfor 45