Page 45 - KobiEfor_Temmuz_2018

kü bize gelen para girifllerinde yavafllamaya ve mali- celikle üretim ekonomisine geçmek gerekti¤ini savu-
yetlerin yükselmesine neden oluyor. Ayn› zamanda nuyor. “130 milyar dolarl›k borçtan 453 milyar dolar
453 milyar dolar gibi bir d›fl borca sahip ekonomi ola- borca geldik” diyen Uzuno¤lu, gelen kaynaklar›n sor-
rak ciddi bir faiz faturas› anlam›na geliyor. Özetler- gulanmas› gerekti¤ine dikkat çekerek flu noktalara
sek; ekonominin sürdürülemez oluflunun temel ne- de¤iniyor: “D›fl borç 320 milyar dolar, portföy yat›r›m
denlerinden biri iç tüketime dayal› büyüme, cari aç›k ile en az 150 miyar dolar geldi, do¤rudan yabanc› ser-
ve enflasyon yönündendir.” maye yat›r›m› ile gelen 150 milyar dolar› da eklersek
toplam 620 milyar dolar›m›z vard›. Buna net hata
“0 faiz politikas› yenilmifltir” noksan› (kayna¤› belli olmayan para girifl ç›k›fl›) ek-
‹smail Sadi Uzuno¤lu’na göre ‘0 faiz politikas›’ ifle lersek 700 milyar dolara ç›kar. Bu 700 milyar dolara
yaram›yor. Sadece Türkiye için de¤il tüm dünya için. yap›lan ifller ortada. Bir köprü 1 milyar dolara mal
ABD’deki 0 faiz politikas› balon oluflmas›na yol açt› ev oluyor. Ama biz hala 700 milyar dolar ile enerji prob-
fiyatlar› 2007 düzeyine ulaflt›. Hem gelir da¤›l›m› hem lemimizi çözemedik. Demek ki kaynaklar›m›z› do¤ru
servet da¤›l›m› 0 faiz politikas›nda olumsuz etkilendi. kullanmad›k. ‹kincisi ekonomide kay›t d›fl›l›¤› önleme
Uzuno¤lu, “fiunun art›k görülmesi gerekiyor. 0 faiz konusunda ad›m atmad›k. Oysa en önemli yap›sal re-
politikas›nda yat›r›mlar›n niteli¤i azal›yor ve tüm yat›- form buydu, ard›ndan vergi reformu yap›lmal›yd›. Ay-
r›mlar fizibil hale geliyor. Katmade¤eri yüksek ama r›ca devletin bu kadar vergi toplamas›n›n da bir anla-
riskli yat›r›mlar yerine riski düflük ve geleneksel ya- m› yok. Çünkü devlet temel ifllevlerini özel sektöre
t›r›mlara kaynaklar aktar›l›yor. Finans balonlar› olu- devretmifl durumda. Özel sektör de borçlan›yor ka-
fluyor. 0 faiz politikas› nedeniyle yat›r›mlar›n etkinli¤i mu ifllerini yap›yor ve halktan tahsil ediyor. Devlet al-
azal›yor. Buradan ç›k›lmas› laz›m. Tüm dünyada olu- d›¤› vergilerle sadece memur maafllar› ile sosyal gü-
flan finansal kriz yaflanabilir. ABD bu gidiflat› yavafl- venlik aç›klar›n› kapatmal›. Ayr›ca anlams›z flekilde
latmak için faizleri yukar› do¤ru getiriyor. MB’ler bi- sosyal harcamalar artm›fl. Kamu tasarruf etmiyor,
lançolar›n› küçültmeye çal›fl›yor ki balonlar daha faz- kamuda fleffaflaflmaya ihtiyaç var.”
la fliflmesin. Türkiye olarak da 16 y›ld›r uygulad›¤›m›z Sosyal yard›m devletinin sosyal devlet olmad›¤›n›n
0 faiz politikas›n›n baflar›s›z oldu¤u son faiz ar- alt›n› çizen Uzuno¤lu, devletin de karfl›l›ks›z
t›rma operasyonlar›yla gün yüzüne ç›k- ‹smail yard›m yapmamas› gerekti¤ini savunuyor.
m›flt›r” aç›klamas›n› yap›yor. Sadi Uzuno¤lu, Uzuno¤lu, sosyal devletin istihdama in-
Türkiye’de Merkez Bankas› üze- Merkez Bankas› ve san yetifltirmek için gerekli mekaniz-
rine faiz art›rmama bask›s›n›n ya- Ekonomi yönetiminin malar› oluflturmas› gerekti¤ini be-
p›ld›¤›n› ama art›k günümüzde 4.90’a ç›kan dolar kuruna lirterek, “Aksi halde bu verimsizlik
bundan tamamen vazgeçildi¤inin 3 hafta boyunca hiçbir olur. Karfl›l›ks›z verilen paralar
görüldü¤ünü paylaflan Uzuno¤lu, müdahalesinin olmamas›n› birçok kiflinin istihdam›n› etkiliyor”
görüflünü flöyle aktar›yor: “Düflük araflt›r›lmas› gereken diyor.
faiz politikas› Türkiye’de de yenil- bir konu olarak dile ‹smail Sadi Uzuno¤lu’nun tezi-
mifltir. Bu görüflün yenilmifl olmas› ne göre üreten ekonomide fiyatlar
vatandafl aç›s›ndan ilginç flekilde de- getiriyor. artmaz. Çünkü arz art›yor. Aksi halde
¤erlendiriliyor. Çünkü bir yandan dü- ise ithalata dayal› ekonomi modelinde
flük faizi empoze etmeye çal›fl›yorsun bir enflasyon kaç›n›lmaz olur. Enflasyonu kon-
yandan da faizleri yukar› çekmek zorunda kal›yor- trol etmenin yolu üretim miktar›n› h›zla art›rmak-
sun. En büyük problemlerden biri flu; biz diyoruz ki tan geçiyor. Dolay›s›yla enflasyonu kontrol ettikten
vatandafl döviz sats›n. E¤er vatandafl yast›k alt›nda sonra faizi art›rmaya gerek yok. “Arz-talep denge-
dövizi satarsa bir anlam ifade eder. Ama döviz tev- sinin sa¤land›¤› ekonomiler sa¤l›kl›d›r” görüflünü
liyet hesaplar›n› bozsun diyorsan merkez bankas› sunan Uzuno¤lu, milli durufl çizgisinin de daha az
veya bankalar alacak. Türkiye aç›s›ndan bu para ithalat, daha az sermayeye ba¤›ml›l›k oldu¤unun
zaten rezervlerin içinde var. Sadece el de¤ifltirmek hat›rlanmas›n› istiyor.
olacak. Bir de gerçeklik var; vatandafl›n cebinden Türkiye ekonomisinin sermaye girifline ba¤›ml› ol-
de ç›kacak para Anadolu’dan 2.5 milyar dolar, ‹s- du¤unu kaydeden Uzuno¤lu, “Sermaye durursa ülke
tanbul’dan 5 milyar dolard›r. Bu kadard›r. Cari aç›- krize giriyor, sermaye girifli olursa ülke büyümede
¤›n›z 57 milyar dolar iken y›ll›k 7-8 milyar dolar dö- harikalar yarat›yor. Benim hesaplamalar›ma göre
viz satman›n hiçbir anlam› yoktur.” kurun olmas› gereken durumu 4.20’dir. Hesab› 2002
enflasyonunu katarak yap›yorum. Bunun üzerindeki
“Kaynaklar do¤ru kullan›lmad›” kur Türkiye’yi borçluluk nedeniyle yorar. Çünkü y›l-
‹smail Sadi Uzuno¤lu, Türkiye’nin kaynaklar›n› larca enflasyonu düflük kurla gizledik. fiimdi bu giz-
do¤ru kullanan bir ülke olmad›¤›n›n alt›n› çizerek ön- ler ortaya ç›k›yor” bilgisini veriyor.
Temmuz 2018 KobiEfor 45