Page 87 - KobiEfor_Mayıs_2017

KobiEfor: Türkiye ekonomisi için kriz lar›n güçlenmesidir. Büyük AB sermayesi ve Al-
beklentisi canl›l›¤›n› koruyor. Sizce böyle manya, bu türden ‘ayk›r›’ ak›mlarla uzlaflma yön-
midir? Hükümet’in karfl› önlemler alacak temleri bulacakt›r.
kapasitesi ve politikalar› var m›d›r?
Korkut Boratav: Ekonominin d›fl kaynaklara ba- KobiEfor: AB için Türkiye’deki en önemli
¤›ml›l›¤› devam ettikçe, yabanc› sermaye ak›mlar›nda mesele ‘mülkiyet haklar›na ve küreselleflmeye
sert bir durma veya tersine dönme, durgunlaflmay›, angajman›’ ise burada bir k›r›lma yaflan›r m›?
küçülmeyi, bazen de finansal krizi tetikler. Bu tür bir Korkut Boratav: Sadece AB için de¤il, tüm ulus-
ortam, uluslararas› ekonomik ortam›n bozulmas› ve- lararas› sermaye için ‘mülkiyet haklar›’ kapitaliz-
ya Türkiye’ye özgü etkenler sonunda gerçekleflir. min temel ilkelerinden biridir. Bu nedenle ‘devlet-
2016’n›n ikinci yar›s›nda Türkiye’ye özgü olumsuz et- lefltirme, el koyma’ gibi yöntemler tepkilere yol
kenler, Temmuz-Eylül aylar›nda ekonominin küçül- açar. Yabanc› sermaye girifllerine fazlas›yla ba¤›m-
mesine yol açt›; ancak, fazla sürmedi. fiu anda kriz l›ysan›z, Türkiye’ye giren yat›r›mc›n›n, mülkiyet gü-
ortam›nda de¤iliz. Kronik ve büyük cari aç›k verme- vencesi aramas› do¤ald›r. Esasen, Moody’s’in Tür-
yen ekonomiler, d›fl ba¤›ml›l›k çemberine sürüklen- kiye’nin puan›n› ‘çöp’ seviyesine indiren karar›,
memek için sermaye hareketlerindeki h›zl› tempolu mülkiyet haklar› ihlallerini, ana gerekçelerden biri
giriflleri frenleyecek yöntemleri uyguluyorlar. Büyük olarak belirtmiflti.
cari aç›k verdi¤i için Türkiye k›sa dönemde bu yönte-
mi uygulayamaz; zira, k›sa vadeli büyüme d›fl kaynak KobiEfor: ‘Evet’ sonras› Bat›’dan olumsuz flok
girifllerine ba¤›ml›d›r. Uzun dönemli çözüm, ithalat gelirse flokun panzehiri Körfez sermayesi
ba¤›ml›l›¤› yüksek olan sektörleri koruyan, onlara olabilir mi?
öncelik veren seçeneklerde aranmal›d›r. Ancak bu Siyaset çevrelerinde bu tür bir beklentinin oldu-
tür seçenekler, korumac›, ithal ikameci programlara ¤u söyleniyor. Yapt›klar› temaslar›n içeri¤i bilinmi-
yönelifl anlam›na gelir, uluslararas› sermayenin ve yor. Kay›td›fl› para girifllerinin bir bölümü Körfez
IMF, Dünya Bankas›, Dünya Ticaret Örgütü gibi kaynakl› olabilir. Suudi paras›, darbe sonras›nda
önemli kurumlar›n bask›lar›yla karfl›lafl›r. Kararl› ve Sisi yönetiminin döviz k›s›tlar›n› hafifletebildi. An-
Türkiye’nin uzun dönemde geliflme biçimini hedefle- cak Türkiye için baz› y›llar 50-70 milyar düzeylerin-
yen bir iktidar, bu tür bask›lar›, tepkileri göze alabilir. de seyreden ve ezici ço¤unlu¤u Bat› kaynakl› olan
yabanc› sermaye ak›mlar›n›n Körfez paras›yla tela-
KobiEfor: Özel sektör 17 Nisan’da ‘her fleyi fi edilmesi mümkün görülemez.
b›rakal›m reformlara odaklanal›m’ ça¤r›s›
yapt›. ‹stenen reformlar nedir, s›k›nt›s› nedir? KobiEfor: Küçülen Türkiye ekonomisi
Korkut Boratav: Bu ça¤r›n›n, ‘anayasa de¤iflikli- gerçe¤ini göz önüne ald›¤›m›zda ‘neoliberal’
¤inin ve referandumun gereksizli¤i’ teflhisiyle bir- dönemin bitti¤i anlam› ç›k›yor. Ama buna
leflmedi¤ini biliyoruz. Öyle san›yorum ki, bu ‘gerek- muadil bir ekonomi modeli öngörülmüyor.
sizlik’ görüflü özel sektörün taban›nda bir hayli yay- Ç›k›fl nas›l sa¤lanacakt›r?
g›nd›r; ancak çekingenlik, ürkeklik nedeniyle ifade Planlama perspektifinin canlanmas›; d›fl kaynak
edilmemifltir. ‘Reformlara odaklanal›m’ ça¤r›s›n›n ak›mlar›n›n ekonominin gerçek gereksinimleri çer-
ne anlama geldi¤i belli de¤ildir. K›sa vadeli taleple- çevesinde denetlenmesi; özellikle sanayide ithal
ri karfl›layan önlemlerden (teflviklerden) oluflan bir ikamesi yöntemlerinin yeni bafltan keflfedilmesi,
liste reform olarak tan›mlanamaz. Yukar›da de¤in- uygulanmas› ile bafllanabilir.
di¤im uzun vadeli, büyüme odakl›, k›r›lganl›klar›n
azalmas›n› hedefleyen bir program söz konusu de- KobiEfor: ABD Baflkan› Donald Trump’›n
¤ilse, ‘reform’ sözcü¤ü anlams›zlafl›r. Esasen, ‘ya- küresel ekonomi konusunda muhtemel yeni
p›sal reformlar’ ifadesini çok seven siyaset ve med- politikalar› nedir ve bunlar›n Türkiye
ya çevreleri, bunlar›n içeri¤ini tan›mlamaktan dai- üzerindeki etkileri k›sa-orta vadede ne olur?
ma kaç›nm›fllard›r. Trump, özellikle sanayi sektörü için korumac›l›¤›
ve büyük Amerikan sermayesinin d›fl dünyada istih-
KobiEfor: AB konjonktürel olarak büyük bir dam yaratan yat›r›mlar›n›n frenlenmesini, ABD’ye
belirsizli¤in içinde, Türkiye’nin en büyük ticaret dönmesini istiyor. Bunlar, küreselleflme için hayatî
partneri olan bölgenin gelece¤ini nas›l önem tafl›yan serbest d›fl ticaret ve serbest serma-
görüyorsunuz? ye hareketleri ilkeleriyle uzlaflmayan önerilerdir.
Korkut Boratav: AB Almanya’n›n liderli¤inde Bugünlerde büyük ABD sermayesi Trump’› bu çizgi-
varl›¤›n› sürdürecektir. Temel bir sorun, göçmen den ad›m ad›m cayd›rma çabalar› içindedir; baflar›l›
karfl›tl›¤›ndan kaynaklanan neo-faflist siyasi ak›m- olmaya da bafllam›flt›r.
May›s 2017 KobiEfor 87