Page 50 - KobiEfor_Nisan_2014

EKONOM‹ST

man gaz verecek flekilde faizleri indirdik. Sözkonusu
politika 2011’de sert kur art›fl› ve ciddi güven kayb›
sa¤lad›. 2012’de ise sert ekonomik yavafllama oldu.
fiimdi de benzer bir s›k›nt› görüyoruz. 2013’te faizle-
ri indirmeye bafllad›k. Hatta Merkez Bankas›, ‘nega-
tif reel faize al›fl›n’ ifadelerini kulland›. Kur artt› ve
ekonomik yavafllaman›n efli¤indeyiz. Hatta bizi götü-
rece¤i yer oras›. Ancak bu politikalar›n di¤erlerinden
fark› var. Zira geçmifl dönemde dünya konjonktürü
de¤iflmiyor biz sars›l›yorduk. fiimdi ise 2013’ün Ma-
y›s’›ndan bu yana FED, iflaret veriyor. ‘Parasal tahvil
al›m program›ndan ç›kmay› düflünüyoruz’ diyor. Tür-
kiye ise bu iflaretleri farkl› yorumlad›. Gezi Olayla-
r›’na, d›fl mihraklara ba¤land›.

‘Anayasa ask›da’
Yabanc› sermaye için
Yani f›rsat› m› kaç›rd›k diyorsunuz? hukukun üstünlü¤ü flart
U¤ur Gürses: Geçmifl konjonktürde ‘biz toparlar›z’
yaklafl›m› vard›. Ama flimdi ise bu yaklafl›m yok. “Türkiye’nin görünümünün kötü olmas›n›n ne-
Çünkü FED ç›k›fla bafllad›. Ayr›ca bizim yumuflak kar- denlerinden biri; görece olarak tasarruf a盤›n›n
n›m›z vard›. Bu karn› baflka faktörler ile zenginlefltir- di¤er ülkelere göre daha yüksek olmas› ve elin-
dik: yolsuzluk ve rüflvet skandal› patlad›. Hatta de- deki döviz rezervlerinin düflük olmas›d›r. Türki-
rinleflti. Siyasi krizle beraber anayasa da ask›da. As- ye’nin büyüme hikayesi d›flar›dan kaynak geldi¤i
l›nda Türkiye kendi baflar› hikayesini yazabilirdi. Ye- ölçüde gerçekleflir.
ni bir ekonomik program ortaya koyabilirdi. Madem “Tasarruf, yemeyelim kenara koyal›m ile çözü-
s›cak para gelmeyecek do¤rudan yabanc› yat›r›mc›y› lecek bir mesele de¤ildir. Total olarak ülkenin ta-
çekmek için politikalar oluflturabilirdi. Çünkü Türki- sarrufunun artmas› için gelirinin de artmas› gere-
ye halen daha yat›r›mc› için cazip bir ülkedir. Hiçbir kir. Bütün ifl gelip büyümeye dayan›yor. Tasarruf-
ülkede olmayan dinamik bir genç nüfusu var. Ama lar k›sa sürede artmayaca¤›na göre büyümeyi ile-
sonuçta bunlar olmad›. Ülke olarak rekabet avanta- ri atan politikalar olmal›.
j› sayaca¤›m›z unsurlar›m›z yok. Türkiye iyi günlerde “Türkiye’nin meselesi art›k kur ve faiz ile çözü-
reformlar›n› yapmad›¤› için rekabetçilik döviz kuru lebilecek mesele de¤ildir. Türkiye’nin meselesi
üzerine oturdu. Oysa sanayide yap›sal s›k›nt›lar› gi- reformlard›r. Türkiye’nin sürdürülebilir kalk›nma-
derebilirdik. Vergi reformu yapabilir, rekabetçilik s›n›n anahtarlar›ndan biri uzun süreli kal›c› ser-
sa¤layabilirdik. Türkiye 2001 sonras›nda bu f›rsat› maye sa¤lamas›yd›. Geçmiflte bunu özellefltirme
kaç›rd›. ile yapt› ama flimdi do¤rudan yabanc› sermaye
geliflini sa¤lamak gerekiyor.”
Hükümet gelen s›k›nt›y› okuyamad› m›?
U¤ur Gürses: 2005 ve 2006 sonras›nda ekonomi Avrupa’da flöyle bir foto¤raf var: Faizler indirildi¤i
iyi gidiyordu. Siyasetçilerde, ‘Biz iyi yönetiyoruz. T›l- için mali sistem zarar gördü. Almanya çevre ülkele-
s›m bizde’ yaklafl›m› vard›. Oysa iyi gitmenin nedeni rin fonlar›n› yo¤un flekilde çekti. Bu da Almanya’da
bahçe temizli¤inin iyi yap›lm›fl olmas› ve konjonk- negatif faizleri gündeme getirdi. En fazla da sigorta
türün etkisiydi. Oysa, ‘biz yapt›k oldu’ yaklafl›m› s›- flirketleri düflük faiz ortam›nda s›k›nt› yaflad›. Art›k
k›nt›y› getirdi. Fazla özgüven vard›. Bu da tabi hata- Almanya da reform yapmak zorunda. Çünkü Alman-
y› getirdi. Birçok reformun yap›lmas› gerekiyordu. ya’n›n lokomotif olma özelli¤i art›k s›n›rda. ‹kinci un-
Hatta yüzde 7 büyüme yerine yüzde 5.5 büyümeye sur ise finansal krizin henüz çözülmemifl olmas›. Ta-
raz› olmak ve bu süreçte reformlar› hayata geçirmek mam, yeni bankac›l›k otoritesi kuruldu ama nas›l bir
en do¤rusuydu. Oysa flimdi ise yüzde 2’ye olur mu yöntem izleyece¤i netleflmedi. 2014’ün Aral›k ay›nda
olmaz m› diye yaklafl›yoruz. Sonuçta, yap›lmayanlar bu testler sonuçlanacak. Burada da bankalar›n or-
ciddi kay›pt›. Reformlar› yapm›fl olsayd›k geliflmifl bir taklar› sermaye koyamad›¤› için muhtemelen devlet
ülke olarak ilerleyecektik. sermaye koyacak, ya da bankalar batacak. Asl›nda
Avrupa’da en sanc›l› noktaya geliyoruz. Sokaktaki
Avrupa’dan medet ummak vatandafl›n kemer s›kmaktan b›kt›¤›n› düflündü¤ü-
müzde politik kararlar önemli olacakt›r. Bu krizsel
Biz bu dönem AB’nin toparlanmas›na çok yap›n›n Avrupa için 5-6 y›l sürece¤ini düflünüyorum.
inan›yorduk. Hatta birçok kurulufltan AB’ye iliflkin Küresel ekonomiyi de¤erlendirdi¤imizde AB ve Çin
olumlu ifadeler duyduk. Nerede hata yap›l›yor? kaynakl› bir yavafllama olacakt›r. ABD ise bu yokuflu
U¤ur Gürses: Kriz süreçlerini bir kenara b›raksak ç›karken durabilir veya geri gidebilir.

50 KobiEfor Nisan 2014