Page 153 - KobiEfor_Mayis_2013

Sa¤l›k

Dikkat Eksikli¤i

Hiperaktivite Bozuklu¤u

Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin Gülo¤lu,
Vehbi Koç Vakf› Amerikan Hastanesi Çocuk ve
Ergen Ruh Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Uzman› Dr. Ali
Sarper Taflk›ran ile dikkat eksikli¤i hiperaktivite Dr. Gülsemin Gülo¤lu
guloglu_g@yahoo.com
bozuklu¤u, belirtileri, tedavisi üzerine konufltu.

Dikkat Eksikli¤i Hiperaktivite DEHB tedavi edilmezse neler olabilir?
Bozuklu¤u nedir? DEHB’de tedavi ömürboyu mu olur?
DEHB çocuklarda s›k rastlanan davra- Okul ça¤› çocuklar›n alt›n ça¤›d›r. Çocuklar›n gelecek-
n›flsal bir bozukluktur. DEHB’li çocuklar te içinde olacaklar› sosyal, akademik ve mesleki çevre
dikkat gerektiren aktivitelerde zorlanma- hep okul ça¤›nda belirlenir. Tedavi edilmeyen DEHB’li ço-
Dr. Ali Sarper
Taflk›ran lar, afl›r› hareketlilik ve dürtüsellik yüzün- cuklar okulda dikkat eksiklikleri ve davran›fl bozukluklar›
den sorunlar yaflarlar. nedeniyle önce etiketlenir, sonra d›fllan›rlar. Akademik
olarak da geri kald›klar› için tepkisel olarak okuldan kaç-
Çocuklarda hareketlilik ve dikkatsizlik ma, suça kar›flma, alkol ve maddelere yönelme bu çocuk-
normal de¤il midir? larda çok daha s›k görülür. Aileler ilaç yan etkileri yüzün-
Tabii ki çocuklar heyecanland›klar›nda veya kayg›lan- den tedaviden kaçarken asl›nda çok daha büyük riskler al-
d›klar›nda daha hareketli veya dikkatsiz olabilirler, ancak maktad›r.
DEHB’de bu davran›fllar çocu¤un hislerinden ba¤›ms›z ve Tedavi süresi bireysel olarak çocu¤un ihtiyac›na göre
süreklidir. Sa¤l›kl› çocuklar gerekti¤i zaman dikkatlerini yo- belirlenir. Ergenlik döneminde tedavi ihtiyac› azalan ço-
¤unlaflt›r›p hareketlerini k›s›tlayabilirken DEHB’li çocuk ör- cuklar varken yetiflkin hayat›nda da duygusal, sosyal ve
ne¤in s›n›f ortam›nda bunu yapamad›¤› için sorunlar yaflar. mesleki alanlardaki zorlanmalar› devam etti¤inden tedavi-
leri devam ettirilen hastalar›m›z vard›r.
Dikkat eksikli¤i olan çocuk hiçbir fleye
dikkatini veremez mi? DEHB sadece çocuklarda de¤il,
Ailelerden ço¤unlukla bu çocuklar›n 3-4 saat pür dik- yetiflkinlerde de olabilir mi?
kat bilgisayar veya televizyon karfl›s›nda durabildiklerini Yetiflkenlerde görülen dikkat eksikli¤i
ö¤reniriz. Afl›r› görsel ve iflitsel uyaran içeren dijital oyun- tedavi edilebilir mi?
lar veya filmlerin DEHB’li çocuklar›n dikkatlerini toplaya- Kesinlikle evet. DEHB’li çocuklar›n az›msanamayacak
bilmeleri normaldir. Ancak aileler ve ö¤retmenler, bilgisa- bir bölümü bu zorlanmalar›n› eriflkin hayata da tafl›r. Ço-
yar oyunlar› kadar renkli ve h›zl› olamayacaklar› için bu cukluk ça¤›ndaki kadar hareketlilik kalmasa da rahats›z-
çocuklar›n dikkatlerini toplamakta yetersiz kalacaklard›r. l›k kendini ifle odaklanamama, dikkatin kolay da¤›lmas›,
planlama ve yürütmede sorunlar, erteleme, öteleme, dal-
DEHB tedavi edilebilir mi, tedavide ilaç g›nl›k, unutkanl›k ve dürtüsellik, yani ani duygusal ve
kullanmak flart m›d›r? davran›flsal tepkilerle gösterir. Eriflkin DEHB tan›s› için
DEHB’nin tedavisi davran›flç› terapiler ve ilaçlarla önemli olan bu sorunlar›n çocukluk ça¤›ndan beri birey-
mümkündür. DEHB beynin baz› bölgelerindeki kimyasal de gözleniyor olmas›d›r. Yani okul hayat›nda hiç sorun
farkl›l›klar yüzünden oluflur, bu nedenle hastalar›n büyük yaflamam›fl birey, birdenbire unutkan ve dikkatsiz olduy-
ço¤unlu¤unda bu farkl›l›klar› düzelten ilaç tedavileri bafla- sa onun alt›nda DEHB de¤il, baflka rahats›zl›klar aramak
r›yla uygulanmaktad›r. Davran›flç› terapiler ilaçla birlikte gerekir.
uygulan›nca daha baflar›l› olurlar. Aileler hakl› olarak ilaç- Bir psikiyatrist taraf›ndan de¤erlendirildikten sonra
lar›n yan etkileri nedeniyle tereddüt yaflamaktad›rlar. An- Eriflkin DEHB tan›s› alan hastalar yine ilaçlar ve davran›fl-
cak yan etkiler baflar›l› klinik izlemle en aza indirilebilir. ç› yöntemlerle baflar› ile tedavi edilebilirler.
Tedavi edilmeyen çocukta ise istenmeyen geliflmeler çok DEHB’de tedavi bireyin sadece ifl hayat›nda de¤il, ai-
daha olumsuz sonuçlara yol açabilir. le ve arkadafl iliflkilerinde de önemli iyileflmeler sa¤lar.

152 KobiEfor May›s 2013