Page 140 - KobiEfor_Mart_2011

Sa¤l›k

Yüzy›l›n problemi

Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin Gülo¤lu,
Vehbi Koç Vakf› Amerikan Hastanesi Endokrinoloji
Bölümü’nden Uzman Dr. Sinan Tanyolaç ile yüzy›l›n
önemli bir halk sa¤l›¤› problemi olan obezite ve Tip
2 diyabetin etyolojisinde önemli rol oynayan insülin Dr. Gülsemin Gülo¤lu
direnci hakk›nda konufltu. guloglu_g@yahoo.com

Neden fliflmanl›yoruz? ‹nsülin direnci neden oluflur?
‘Neden fliflmanl›yoruz?’ sorusunun yan›t› besin madde- ‹nsülin direncinin oluflumunda etkili olan nedenler he-
lerine ulafl›m›n kolay hale gelmesi. Bugün her köfle bafl›n- nüz tam olarak anlafl›lmam›flt›r. Birkaç mekanizma bu olu-
da, benzin istasyonlar›nda dahi g›da maddelerine ulaflabi- flumdan sorumlu tutulmaktad›r. Bunlardan en önemlisi
liyoruz. Tabi- kas hücrelerindeki bozuklu¤un vücutta kronik iltihabi sü-
i bir baflka faktör geçmifle göre daha az hareket ediyoruz. reci tetikledi¤i ve bunun sonucunda kanda dolaflan fazla
Ayr›ca son günlerin tart›fl›lan konusu fruktozu daha fazla glikozun karaci¤erde ya¤lara dönüflüp ya¤l› karaci¤er olu-
tüketmekteyiz. Amerika Birleflik Devletleri’nde 15 y›l önce flumuna yol açmas› ve bu tablonun da damar yap›s›n› bo-
fliflman insan s›kl›¤› daha az iken günümüzde neredeyse zarak yüksek tansiyona yol açmas›d›r. Bu tabloya ‘ölüm-
her 3 kifliden birinin fliflman oldu¤unu gözlemlemekteyiz. cül dörtlü’ ya da ‘Sendrom X’ denilmektedir. Bir baflka
teori, vücut sonradan kullan›lmak üzere depolad›¤› ya¤la-
Türkiye’de durum nedir? r›, normalde olmas› gereken yerlere yani kalça, basen ve
1998 y›l›nda yap›lan TURDEP çal›flmas›nda her 5 kifli- cilt alt›na de¤il, olmamas› gereken kar›n içerisindeki or-
den birinin vücut kütle endeksi 30’un üzerindeyken, 2010 ganlar›n etraf›na depolamas›d›r. Bunun sonucunda iltiha-
y›l›nda her 3 kifliden birinin fliflman oldu¤u saptanm›flt›r. ba neden olan hormonlar›n sal›n›m› uyar›lmakta ve kasla-
Diyabet s›kl›¤› da bu 12 y›l içerisinde neredeyse 2 kat ka- r›n glikozu kullanmas› engellenmektedir. Bu yüzden her
dar artm›flt›r. fliflman bireyde insülin direnci görülmemekte ve normal
kilolu olanlarda direnç gözükebilmektedir.
‹nsülin direnci nedir?
n
Vücudumuzun yak›t ihtiyac›n› sa¤layan glikoz, en çok ‹nsülin direncinde geneti¤in rolü nedir?
kaslar taraf›ndan kullan›lmaktad›r. Glikozun kas içerisine ‹nsülin direncinin gelifliminde genetik faktörler önemli
girmesine arac›l›k eden ise ‘insülin’ bir rol oynamaktad›r. Tip 2 diyabetli
denilen, pankreastaki B hücrelerinden Dr. Sinan ebeveynlerin çocuklar›nda genelde in-
salg›lanan bir hormondur. Bu al›mda- Tanyolaç sülin direnci görülmektedir. Vücut
ki bozulma insülinin daha fazla salg›- ya¤lar›n›n yerleflimini düzenleyen gen-
lanarak glikozu hücre içerisine itmesi- lerin kal›t›msal olarak çocuklara geç-
ne yol açar. ‹flte bu tabloya ‘‹nsülin mesi hastal›¤›n genetik komponenti-
direnci’ denilmektedir. Bir baflka de- nin oldu¤unu göstermektedir. Yaflam
yiflle normal bir insanda glikozu hüc- tarz›n›n düzenlenmesi, sa¤l›kl› diyet
re içerisine sokmak için 3 birim insü- ile kilo kontrolü ve düzenli egzersiz
line gerek duyulurken insülin direnci yap›larak pankreas› yormamak müm-
olan bireylerde 30 birim insüline ihti- kündür. Sigara içen her insan›n günün
yaç duyulmaktad›r. ‹nsülin fazla mik- birinde mutlaka akci¤er kanseri olaca-
tarda salg›lanmakla kan flekeri nor- ¤› bilinmekte fakat her sigara içen ak-
mal s›n›rlar içerisinde tutulur. Bu sü- ci¤er kanserinden ölmemekte baflka
reç pankreastaki B hücre rezervimizin nedenlerden hayatlar›n› kaybetmekte-
yetti¤i süre boyunca devam eder, in- dir. Ayn› flekilde insülin direnci olan
sülin sal›m› azald›¤›nda ise kan fleke- her bireyde eninde sonunda diyabet
ri yükselir. Bu tabloya tip 2 diyabet geliflecektir. Bunu ertelemek de biraz
yani ‘fleker hastal›¤›’ denilmektedir. bizim elimizdedir.

140 KobiEfor Mart 2011