Page 52 - KobiEfor Aralık 2023

+$9$<2/8 7$á,0$&,/,ã,

100 milyar doların ol- Pandemi döneminde havayolları, uçak ve motor
dukça üzerinde. Getiri- üreticilerinin çözemediği uçak parçaları tedarik zin-
lerin bu yıl %28.6’lık bir ciri kopukluklarından doğrudan etkilendi. Bu durum,
düşüşle düzelme tren- yeni uçakların teslimatını ve havayolu şirketlerinin
dine girmesi bekleniyor. mevcut filolarını muhafaza etme ve kullanma kabili-
• Sektör giderleri- yetlerini olumsuz etkilemektedir. Düzenleyici maliyet
nin ise 781 milyar dola- yükleri, giderek daha müdahaleci hale gelen düzen-
ra yükselmesi bekleniyor (2022’ye göre +%8.1 artış leyiciler nedeniyle artma riski altındadır. Özellikle
ve 2019’a göre -%1.8 düşüş trendi bekleniyor). sektör, giderek daha cezalandırıcı hale gelen yolcu
• Jet yakıtı maliyetlerinin 2023’te ortalama varil fi- hakları rejimleri ve bölgesel çevre girişimleri için ar-
yatının 98.5 dólar olması ve sektörün toplam yakıt fatu- tan uyum maliyetleriyle karşı karşıya kalabilir.
rasının 215 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Yüksek
ham petrol fiyatları havayolları için abartılıydı; çünkü Havacılık sektörü Orta Doğu ve
crack spread (ham petrolün jet yakıtına rafine edil- Türkiye’de büyümenin öncü motoru
mesi için ödenen prim) 2022 yılı için ortalama %34’ün GE Aerospace Orta Doğu,
üzerindeydi -uzun dönem ortalamasının önemli ölçü- Pakistan, Türkiye, Rusya ve
de üzerinde. Sonuç olarak yakıt maliyetleri, havayolla- BDT Bölgeleri Satış Müdürü
rının toplam giderlerin neredeyse %30’una ulaşıyordu. ve Genel Müdür Başkan Yar-
Son aylarda crack spread daraldı ve yılın tamamında dımcısı Aziz Koleilat, havacı-
ortalama crack spread’in tarihsel ortalama oranı- lık sektörünün, Orta Doğu ve
na daha yakın olan %23 civarına düşmesi bekleniyor. Türkiye’de ekonominin en di-
Yakıt giderleri sektörün ortalama maliyet yapısının namik ve önemli alanlarından
%28’ini oluşturacaktır ki bu oran 2019’daki %24’lük biri olarak öne çıktığını söyle- Aziz
oranın hala üzerinde seyrediyor. di: “Dünyanın bu bölgesinde Koleilat
• Yakıt dışı toplam maliyetlerin 2023’te 565 milyar bulunan havayolları, küresel
dolara ulaşması bekleniyor. bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde, yenilikçilik,
ilerleme ve teknoloji anlamında lider konumda. Bu
Riskler endüstri, bölge genelinde istihdamı artırmak ve
Ekonomik ve jeopolitik ortam, görünüm açısından ekonomik faaliyetleri çoğaltmak açısından güçlü bir
çeşitli riskler barındırıyor. 803 milyar dolarlık gelir ve role sahip. Daha bireysel düzeyde ise insanları birbi-
781 milyar dolarlık gider arasında sadece 22.4 milyar rine bağlayan, hayati derecede öneme sahip malları
dolar faaliyet kârıyla (%2.8) sektörün görünümü kırıl- ve hizmetleri ulaştıran ve işletmelerin büyümesi-
gan olmaya devam ediyor. Bu kırılganlık bir dizi faktör- ne katkı sağlayan bir
den (olumlu ya da olumsuz) etkilenebilir. Küresel eko- endüstri. Sektör son
nomide resesyon riski devam etmektedir. Resesyonun kırk yılda hızlı gelişti.
iş kayıplarına yol açması halinde sektörün görünümü Havacılık altyapısının
olumsuz yönde değişebilir. Ukrayna’daki savaş çoğu iyileşmesiyle birlikte
havayolu şirketinin kârlılığı üzerinde büyük bir etki ya- yolcu ve filo sayıla-
ratmıyor. Şu anda beklenmeyen bir barış, daha düşük rı da istikrarlı arttı.
petrol fiyatları ve hava Bölgesel havacılık endüstrisinin gücünü, Pandemi
sahası kısıtlamalarının sonrası dönemde daha belirgin bir şekilde görmek
kaldırılması veya ha- mümkün. Orta Doğu, 2023’ün ilk çeyreğinde bölge-
fifletilmesinden kay- ye gelen uluslararası uçuşların Pandemi öncesi se-
naklanan verimlilikle viyelerin üstüne çıktığını kaydeden ilk küresel bölge
maliyet iyileştirmeleri oldu. Türkiye’de ise Türk Hava Yolları, 2022’nin orta-
için potansiyel taşıya- sına gelindiğinde Pandemi öncesi seviyeleri aşan ilk
bilir. Ancak gerilimin tırmanması, küresel havacılık Avrupa taşıyıcısı oldu ve yolcu trafiği 2019’a göre
sektörü için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Halihazırda neredeyse %12 arttı. 13 Kasım’da başlayacak kü-
daha geniş çaplı jeopolitik gerilimler uluslararası tica- resel endüstrinin en önemli etkinliklerinden Du-
ret üzerinde baskı yaratmaktadır ve bu tür gerilimle- bai Airshow Havacılık Fuarı’nda bu güç net olarak
rin tırmanması sektörün görünümü açısından aşağı sergilenecek.”
yönlü bir risk teşkil etmektedir. Tedarik zinciri sorun- Koleilat, “Boeing Ticari Pazar Görünümü raporu,
ları küresel ticareti etkilemeye devam ediyor. Tedarik Orta Doğu taşıyıcılarının 2042’ye kadar hava trafiğini
zincirleri, mevcut jeopolitik gerilimlerin ve COVID-19 2.4 kat artıracaklarını, filolarını 3 katın üzerinde bü-
sırasında yaşanan zorlukların neden olduğu esneklik yüteceklerini ve bu sayede yaratılan ekonomik etkinin
boşluklarını doldurmak için değişiyor. daha da artacağını öngörüyor” açıklamasını yaptı.

52 KobiEfor $UDOÜN