Page 18 - Dijital KobiEfor Aralık 2022

(1'h675à<(/ 0(752/2-à 9( .$/à%5$6<21

On soruda Kalibrasyon
TSE’nin verdiği bilgilere göre;
1) Kalibrasyon nedir?: Kalibras-
yon doğruluğundan emin olunan
(izlenebilirliği sağlanmış) referans
ölçüm cihazıyla doğruluğundan
emin olunamayan bir ölçüm cihazı-
nı mukayese ederek ölçüm sonuç-
larını raporlama işlemidir.
2) Kalibrasyon ne değildir?:
Kalibrasyon bir ayarlama işlemi,
bakım veya tamir değildir.
3) Hangi cihazlar kalibre edil-
melidir?: Karar verme aşamala-
rında kullanılan (deney, muayene,
Kalibrasyon nedir, ne işe ya- bulunan Uluslararası Metroloji tasarım, Ar-Ge, teşhis, tedavi, izle-
rar?: TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü’dür. Üye ülkelerin met- me vb.) cihazlar kalibre edilmelidir.
Enstitüsü kalibrasyon kavramını roloji enstitülerinde elde edilen 4) Kalibrasyon yaptırmak ni-
şöyle tanımlıyor: “Bir ölçümün iz- fiziksel birimlere ait etalonların çin gereklidir?: Ölçüm cihazının
lenebilirliğini sağlamanın temel döngülü karşılaştırılma (intercom- değerlerinin gerçek değerlere ne
kadar yakın olduğunun tespiti için.
aracı, ölçüm cihazının veya ölçüm parison) faaliyetlerini organize eden
5) Kalibrasyon yaptırmak zo-
sisteminin kalibrasyonu veya re- idari kuruluş.
runlu mudur?: Endüstriyel alanda
ferans malzemedir. Kalibrasyon, NMI: Ulusal Metroloji Enstitüleri.
bir cihazın, sistemin veya referans Ölçüm işlemlerinde uluslararası kalibrasyon tercihe bağlıdır (Ancak
ISO 9000 veya benzer standardlara
malzemenin performans özellik- düzeyde güvenilir ve kabul edilir öl-
göre belge alınacaksa standardın
lerini belirler. Bu, genellikle öl- çüm sonuçlarını elde edebilmenin
gereği izleme ve ölçme cihazları
çüm standartları veya sertifikalı yolu yine bu konuda uluslararası ku- zorunlu olarak kalibrasyona tabi
referans malzemeleri ile doğru- ralların uygulanmasıyla sağlanabilir. tutulmaktadır).
dan karşılaştırma ile sağlanır. Bir Bu kuralların temeli ise; “izlenebilir- 6) Kalibrasyon ne zaman yap-
kalibrasyon sertifikası düzenlenir lik” ve “döngülü karşılaştırmalar”dır. tırılmalıdır?: Cihaz ilk alındığında,
ve cihaz için çoğu zaman bir eti- tamir, ayar, bakım sonrası, cihazın
ket hazırlanır. Bir cihazın kalibre ölçüm sonuçları ile ilgili herhangi
edilmesini gerektiren dört ana ne- bir şüphe oluştuğunda ve belirlenen
den: 1) İzlenebilirliği oluşturmak periyotlarda kalibrasyon yapılmalı.
ve göstermek, 2) Cihazdan alınan 7) Kalibrasyonu yapılan cihaz
değerlerin diğer ölçümlerle tutarlı hatası sıfır olan cihaz mıdır?: Ka-
olmasını güvence altına almak 3) librasyon bir ayar veya hata dü-
zeltme işlemi değildir, dolayısıyla
Cihazdan alınan değerlerin doğ-
kalibrasyonu yapılan cihaz hatası
ruluğunu belirlemek ve 4) Cihazın
sıfır olan cihaz anlamına gelmez.
güvenilirliğini belirlemektir.”
Endüstriyel ve bilimsel 8) Hangi durumlarda kalibras-
Uluslararası kuruluşlar metroloji ile kalibrasyon yon geçersiz olur?: Cihaz kalibras-
yondan sonra çarpmaya, düşmeye
Metre Konvensiyonu: Doğru ve hangi alanlarda kullanılır? maruz kalmışsa, hasar görmüşse,
güvenilir bir ölçme sistemi, ölçme Kütle ile ilgili büyüklükler, elektrik kalibrasyon süresi geçmişse kalib-
organizasyonu için 1800’lü yılların ve manyetizma, uzunluk, zaman ve rasyonu geçersiz olur.
ortalarında kurulan ve bugün için- frekans, sıcaklık, fotometri ve radyo- 9) Kalibrasyon sertifikaları
de farklı birçok komitenin yer aldı- metri, akışkanlar, akustik, ultrasonik nerede muhafaza edilmelidir?:
ğı, yaklaşık 50’yi aşkın ülkenin üye ve titreşim, kimya, madde miktarı, Cihazın kullanıldığı yerlerde mu-
olduğu konvensiyondur. elektrik ve manyetizma, iyonize rad- hafaza edilmelidir.
10) Kalibrasyon yaptırmazsam
CGPM: Metre Konvansiyonu’nun yasyon ve radyoaktivite, uzunluk, küt-
ne olur?: Doğru kararlar ancak
en üst karar organıdır. le, disiplinlerarası metroloji ve kalite,
güvenilir verilere bağlı olarak veri-
CIPM: CGPM’deki katılımcı dele- ısı sayaçları, gıda güvenliği, sağlık, ta-
lebilir. Hatalı ölçümlere bağlı alınan
geler arasından seçilen 18 kişilik uz- rım gibi alanlara ilişkin her türlü en- kararlar ve uygulamalar prestij,
manların oluşturduğu bir organ. düstriyel üretim alanında endüstriyel işgücü ve para kaybına neden olur.
BIPM: Merkezi Sevre-Paris’te metroloji ve kalibrasyon kullanılır.
18 KobiEfor Dijital $UDOÜN