Page 79 - KobiEfor_Nisan_2018

KobiEfor: Türkiye’de neden sa¤l›kl› veri toplanm›yor?
Seyfettin Gürsel: Net ölçüm olmadan Türkiye’de büyümenin kalitesi konu-
sunda bir fley söylemek zor. fiu anda Türkiye’de büyüme tamamen kalitesizdir
demiyorum ama zannedildi¤i kadar da kaliteli olmad›¤›n› düflünüyorum. Eko-
nomimiz istikrars›z. Ta öteden beri ekonomiyi kayda geçirme sorunu yafl›yoruz.
Büyüme gibi makro ekonomik göstergeleri gerçekçi saptayabilmek için geliri iyi
bilmek laz›m. Geliri iyi bilmenin yolu da vergide kendini gösterir. Oysa Türki-
ye’de gelir vergisi bir faciad›r. Art› ciddi miktarda kay›t d›fl› sorunu yafl›yoruz. Ta-
bi bunlar yanl›fl politikalar izlemeye de yol açabiliyor. Ama sosyal devletin en
önemli özelliklerinden biri geliri toplama ve onu en etkili flekilde yeniden da¤›-
tarak gelir eflitsizli¤ini, yoksullu¤u minimalime etmektir. Avrupa gibi sosyal
devlet olmay› baflarm›fl devletler bunu baflar›yor. Biz ise halen daha Avrupa Bir-
li¤i’nde gelir eflitsizli¤inde, fliddetli maddi yoksullukta 1. numaray›z.

me rakamlar›yla çok ilintili. Çünkü yüzde 4’lerde ka- z›yoruz notumuz düfltü diye ama cari aç›k yüzde 5’in
lan büyüme güçlü iflgücü art›fl› nedeniyle istihdamda üzerinde. Tafl›nabilir de¤il. Üstelik TL flu anda de-
yüzde 3.5’ta kalabilir. ‹flsizlik oranlar› yüksek düzey- ¤erli de¤il. Hatta bir miktar da de¤ersiz. Buna ra¤-
de kalabilir. fiu andaki yüzde 11.8 tar›m d›fl› iflsizlik men döviz floklar›n›n yaflan›yor olmas› flu nedenle-
oranlar›ndan söz ediyoruz. Bu oranlar da düflük de¤il re dayan›yor; gelecekte jeopolitik riskler var, mali
asl›nda. Çerçeveye genel bakarsak da; kal›c›, istik- disiplinden uzaklafl›lm›fl, cari aç›ktaki art›fl riskleri
rarl› bir yat›r›m atmosferi yok. Jeopolitik risk yüksek. fiyatlara yans›maya bafllad›. Bu iyi bir gidiflat de¤il.
Gerek ABD, gerek AB gerek di¤er komflu ülkeler ile
iliflkiler malum. Yabanc› sermayenin çekincelerini de KobiEfor: Seçimler erkene al›nabilir mi?
görüyoruz. Böyle bir ortamda çok yat›r›m beklemiyo- Seyfettin Gürsel: fiu anda ekonomideki risklerin
rum, ama kriz de beklemiyorum. Çünkü GSY‹H’n›n birikmesi 2001 öncesini hat›rlat›yor. Enflasyonda da
yüzde 60’›n› oluflturan özel tüketim var. Geliflimi dur- benzer bir risk birikmesi var. Merkez Bankas› enflas-
du ama tüketim trendi devam ediyor. Özetlersek ge- yonla mücadeleden vazgeçti. Hedefler sürekli revize
çen y›l ki kadar büyük canl›l›k olmayacak. Son d›fl ti- ediliyor. Onun da hiçbir inand›r›c›l›¤› kalmad›. Merkez
caret rakamlar› da gösteriyor ki; cari aç›k büyüyor. Bankas› faiz konusunda ciddi bask› yemiflti, eli kolu
Ciddi ithalat art›fl› var. Bunlar büyümeyi düflürücü et- serbest de¤il. Enflasyona gelirse de çift haneli enf-
ki yapacak. lasyonu uzun süre sürdüremezsiniz. Bu tip riskler bi-
rikir birikir ve kazan› patlat›r. Dolay›s›yla bu risklerin
KobiEfor: KGF’nin riski var m›? birikmesi olarak da 2019 y›l› seçimleri erkene al›na-
Seyfettin Gürsel: Kredi Garanti Fonu’nun kulla- bilir. Bir iktisatç› gözüyle seçimler ne kadar uzat›l›r-
n›lmas› dahiyane bir yöntem de¤ildi. ABD’de reses- sa riskler de art›yor. Teflviklerle desteklenmifl, canl›
yondan ç›kmak için gündeme gelmifl olan ‘helikop- ekonomide seçim yapmak istiyorlarsa seçimleri er-
ter paras›’ diye bir yaklafl›m vard›. ‘Helikopterden kene almak zorundalar. Tabii karar Hükümet’in.
paralar da¤›t›ls›n, halk bu paralar› kullans›n ve
durgunluktan ç›kal›m’ deniliyordu. KGF bu mant›k- KobiEfor: Seçim sürecinde reformlar
la hayat bulmufl bir sistem. Ayr›ca olaya flöyle bak- hayat bulur mu?
mak laz›m; KGF bütçede hemen kendini göstermi- Seyfettin Gürsel: Reform çok içi bofl kavram ha-
yor. Geri dönüflü tam olarak anlafl›lmayacak. Tabii line geldi. Hükümet teflvikleri reform diye sunmaya
KGF kullananlar›n hepsi de kayna¤› üretimde kul- bafllad›. Teflvik reform de¤ildir. Teflvik para da¤›t-
lanmam›fl, üretim d›fl›nda da de¤erlendirmifltir. makt›r. Oysa gelir vergisinde, esnek iflgücü piyasa-
Bunlar›n oran› fazla ise ödemelerde sorunlar orta- s›nda ve k›dem tazminat›nda reform yap›lacakt›.
ya ç›kabilir. BDDK da bunu görmüfl olmal› ki bat›k Buna siyasetçi olarak cesaret edemedi. Biz iktisat-
kredi koflullar›nda esneme yapt›, bankalar hemen ç›lar reformlara çok odaklanm›flt›k. Özellikle AK
pasife yazmas›n diye. Demek ki orta vadede risk bi- Parti’nin ilk y›llar›nda hukuk devleti, demokrasi, in-
rikiyor. Bu seçimlere kadar idare edilebilir mi? Edi- san haklar› belli seviyelere gelmiflti. AB müzakere
lebilir. Ama sonuçta geri ödenemeyen kredilerin sürecinde iyileflmeler düflünüyorduk. Bugün bu sü-
hacmi büyük olursa kamu kesimi a盤› artacakt›r. recin çok gerisindeyiz. Reformlardan da önce de-
Ayr›ca içeride KGF talebi canland›rarak ekonomiyi mokratik bir devlet olmam›z daha önemli. Zaten
büyütürken ithalatta da patlamaya sebep oldu. K›- seçimlerden önce de bir reform beklemiyorum.
Nisan 2018 KobiEfor 79