Page 73 - KobiEfor_Kasım_2015

UZMAN Aile Anayasas›

‘B ir devletin temel kurumlar›n›n üyeleri aras›ndaki iliflkiler fikir ayr›l›klar› se-
nas›l iflleyece¤ini belirleyen, ge-
bebi ile henüz y›pranmadan yap›lmal›, uygu-
nel kabul görmüfl kurallar bütü-
lanmaya bafllanmal› ve sistemin sa¤l›kl› çal›fl-
nü’ olarak tan›mlanan bir anaya-
Büyük aile flirketlerinin en önemli sorunlar›n-
sa, bütün devletlerin ‘olmaz-ise- t›¤› aile fertleri taraf›ndan test edilebilmelidir.
olmaz’ bir unsurudur. Devletlerin oldu¤u ka- dan birisi de ailenin ikinci kuflak üyeleri olan
dar, flirket sahibi ailelerin, özellikle bünyesin- çocuk, damat, gelin ve/veya ye¤enlerin siste-
de birden fazla flirket bar›nd›ran ailelerin de me girifl sürecidir. Bu konuda aile flirketleri-
‘kurallar bütününü’ netlefltiren bir aile anaya- nin çok iyi tan›mlanm›fl bir kurallar bütünü
sas›na olan ihtiyaçlar› aç›kt›r. yok ise bütün üyeler kendilerine flirket içinde
KURUMSALLAfiMA farkl› bir konum ve pozisyon belirler ki bu du-
Gittikçe daha çok küreselleflen ve daha da rum ço¤u kez ne o üyenin, ne ailenin ne de flir-
ac›mas›z hale gelen rekabet ortam› ile bafla- ketin yarar›na olur. Aile içi çat›flmalar art›k
r›l› olarak mücadele eden onbinlerce flirket bafllam›flt›r ve bir ‘Aile Anayasas›’ esaslar› be-
ve KOB‹’lerimizin büyük bir ço¤unlu¤u ‘Aile lirlemek ve daha da önemlisi sa¤l›kl› bir flekil-
fiirketi’ fleklinde yap›lanm›flt›r. Bu flirketle- de hayata geçirmek nerede ise imkans›zd›r.
rimizin kurucu liderlerinin, zaman› geldi¤in- Bilindi¤i gibi ülke anayasalar› gerek yap›, ge-
de kurumunu ikinci kufla¤a sorunsuz bir fle- rek içerik yönünden benzerlikler göstermesi-
kilde devretmenin sorumlulu¤unu uzun y›l- ne ra¤men anayasalar›nda yeralan hükümle-
lar omuzlar›nda tafl›d›¤›na flahit olmaktay›z. rin ayr›nt›lar› ve derinli¤i ülkeden ülkeye fark-
Bu geçiflin sa¤l›kl› olabilmesi için ilk ad›m l›l›klar gösterir. Her toplumun anayasal ku-
olan kurumsallaflman›n gerçek anlamda ta- rallar› kendi iç dinamiklerinin do¤al sonucu-
mamlanm›fl olmas› beklenir. Öte yandan dur. Benzer flekilde aile anayasalar› da temel
HALUK ÜNALDI ‘Kurumsallaflma’ flirket patronlar›m›z›n ço- prensiplerde benzerlikler göstermesine ra¤-
haluk@paradigmam.com ¤u için bir ‘flehir efsanesine’ dönüflmüfltür. men ailelerin yap›sal özelliklerindeki farkl›l›k-
Bunun en önemli nedeni çevrelerinde veya lardan dolay› aile anayasas›ndaki hükümler
do¤rudan kendilerinin yaflad›¤› baflar›s›z uy- de hem ayr›nt›, hem de derinlik olarak di¤er-
gulamalard›r. lerinden ayr›l›r.
‘Bir iflletmenin faaliyetlerini kiflilere ba¤›ml› NASIL HAZIRLANIR?
Aile flirketini olmadan sürdürebilmesini sa¤lamak üzere, Aile anayasas›n›n haz›rlanma süreci de dev-
iflletmenin iflleyiflindeki bütün faaliyetlerin letler anayasas›n›n haz›rlanma sürecine ben-
gelecek nesillere belirli yaz›l› kurallara uygun olarak yürütül- zer. Genifl bir kat›l›m sa¤lanabilmesi için çok
mesi’ olarak tan›mlanabilen kurumsallaflma- ayr›nt›l› ve uzun bir çal›flma gerekebilir. Bu
baflar› ile n›n aile flirketleri için çok önemli bir ad›m›n›, nedenle ‘Aile Anayasas›’n›n, içinde aile üyele-
iyi haz›rlanm›fl bir ‘Aile Anayasas›’ oluflturur. rinin de yerald›¤›, profesyonel bir ekip taraf›n-
tafl›yacak en A‹LE ANAYASASI dan haz›rlanmas› tavsiye olunur. Bu ekip, ön-
önemli faktör, Aile flirketlerinde aile üyeleri aras›ndaki iliflki- celikle flirket bünyesinde faaliyet gösteren ai-
le üyeleri baflta olmak üzere, tüm aile üyeleri
ler ile aile üyesi ve flirket aras›ndaki iliflkileri
aile üyeleri düzenleyen ve muhtemel oluflabilecek sorun- ile görüflmeler yapmak sureti ile aileyi di¤er-
lerinden farkl› yapan temel de¤erleri ve pren-
lar› en aza indirgemeyi amaçlayan yaz›l› ku-
aras›ndaki rallar bütünü ‘Aile Anayasas›’ olarak tan›mla- sipleri belirlemelidir. ‘Aile Anayasas›’ ailenin
n›r. Devlet anayasalar›na benzer flekilde aile temel de¤erleri üzerine infla edilece¤inden bu
iletiflim ve anayasas› da aile üyeleri aras›ndaki iliflkilerin görüflmeler son derece önemlidir. ‘Aile Ana-
hukukunu belirleyen kurallar bütünü olarak yasas›’ üyelerin imzas›na aç›lmadan önce bü-
hoflgörü, k›saca tan›mlan›r. tün üyeler aras›nda bir uzlaflma sa¤lanabil-
Anayasalar, klasikleflmifl bir ayr›ma göre, ‘ya- mesi anayasas›n›n uzun ömürlü olabilmesi
ailenin temel z›l›-yaz›s›z’ ve ‘kat›-yumuflak’ fleklinde ayr›m- aç›s›ndan hayati önem tafl›r.
lara tabi tutulmaktad›r. ‹ngiltere’deki uygula- Bir aile flirketi için aile üyelerinin tamam› ta-
de¤erlerinin mada oldu¤u gibi, ‘Yaz›s›z anayasa’, toplum raf›ndan onaylanm›fl bir aile anayasas›n›n ha-
içinde uzunca bir süre kesintisiz olarak tek- z›rlanmas› çok önemlidir. Ancak aile üyeleri-
kalitesidir. rarlanan ve ba¤lay›c› oldu¤una inan›lan uygu- nin bu anayasaya uygun olarak davran›fllar›n›
Bütün bunlara lamalardan oluflur. Benzer flekilde baz› aile ‘bir kere bile delmeden’ sürdürmesi, anaya-
san›n haz›rlanm›fl olmas›ndan çok daha
flirketlerinde de çok güçlü aile ba¤lar›, gele-
ilaveten nek, görenek ve kültürden kaynaklanan al›fl- önemlidir.
Kusursuz olarak haz›rlanm›fl olsa bile, aile
kanl›klar nedeni ile ba¤lay›c› oldu¤una inan›-
kurallar›n yaz›l› lan uygulamalardan dolay› yaz›l› bir anayasa- üyelerinin baz›lar› taraf›ndan benimsenme-
ya ihtiyaç duymadan aile ve flirket iliflkileri
mesi ve uyulmamas› halinde aile anayasas›n›n
hale getirilmesi mükemmel bir flekilde yürütülmektedir. Bu gerçek amac›na ulaflmayaca¤›ndan emin ola-
tür aile flirketlerinde de ‹ngiltere’dekine ben- biliriz. Bu nedenle aile üyeleri aras›ndaki ile-
kurumsall›¤›n zer flekilde, yaz›s›z-z›mni-bir anayasan›n var- tiflimin kalitesini artt›rma yönünde yap›lacak
l›¤›ndan sözetmek mümkündür. Yaz›l› bir ana- her türlü faaliyet, aile anayasas›n›n baflar›l›
iyi bir yasaya sahip olmadan baflar›l› olan aile flir- olarak uygulama flans›n› artt›racakt›r. Benzer
ketleri yok mudur? Kesinlikle vard›r ve bu flir- flekilde, aile üyeleri aras›ndaki hoflgörü de ai-
göstergesinden ketlerin baflar›s› aile içi hiyerarflinin gücün- le anayasas›n›n baflar›s› için önemli faktörler-
den veya aile üyeleri aras›ndaki uyumdan gel- den birisidir.
baflka bir fley mektedir. SONUÇ OLARAK…
NE ZAMAN HAZIRLANMALI K›saca, aile flirketini gelecek nesillere baflar›
de¤ildir. Aile flirketlerinin giriflimci, lider ruhlu kuru- ile tafl›yacak en önemli faktör, aile üyeleri
cusu, flirketin iflleri iyi gitmiyorsa enerjisini ifl- aras›ndaki iletiflim ve hoflgörü, k›saca ailenin
lerini toparlamaya, flirket iflleri iyi gidiyorsa temel de¤erlerinin kalitesidir. Bütün bunlara
daha ziyade büyümeye odaklanmas›ndan do- ilaveten kurallar›n yaz›l› hale getirilmesi ku-
lay› aile anayasas› haz›rlama konusunu genel- rumsall›¤›n iyi bir göstergesinden baflka bir
de ihmal ederler. Oysa aile anayasas› aile fley de¤ildir.
Kas›m 2015 KobiEfor 73