Page 110 - KobiEfor_Agustos_2014

UZMAN Eflduyum (Empati) Yeter mi?

O laylara, fleylere ve olgulara K›z›lderili bilgeli¤i, bize eflduyumun
karfl› gösterdi¤imiz tutum
ne kadar önemli oldu¤unu anlat-
maktad›r. Yine, tafllayarak ölüme
bak›fl aç›lar›m›z taraf›ndan
flekillenir. Bak›fl aç›lar›m›z›
da belirleyen filtreler ise inançlar›- mahkum edilen bir kad›n için Hz
‹sa; “Günahkar olmayan ilk tafl› at-
m›z, tecrübelerimiz, bilgilerimiz ve s›n” dedi¤inde ve kimsenin elini
yaflant›lar›m›zdan oluflur. Dolay›s›y- kald›rmad›¤› durumda, yine efldu-
la farkl› yaflant›lar olaylara farkl› yumun önemi ortaya ç›kar…
bakmam›za neden olur. Mevlana ise “hiddette ölü gibi ol”
Özellikle sosyal yaflamda bak›fl aç›- dedi¤inde yine evrensel bir insani
lar› oldukça önemlidir. Olaylara tek de¤er olan baflkalar›n›n gözünden
tarafl› ve sadece kendi aç›s›ndan bakabilmenin ne kadar önemli ol-
bakan kifliler belki o fleylere karfl› du¤unu ortaya koymaktad›r.
kendini hakl› ve do¤ru oldu¤unu Eflduyum, önemli ve bir o kadar in-
düflünmesine sebep olabilir ama san› insan yapan önemli bir erdem-
insan farkl› bak›fl aç›lar›na sahip ol- dir yaflam›n her boyunda insanlar,
mad›¤›nda, yan›lmak kadar yanl›fl ülkeler için ama tek bafl›na yetmez.
tutum ve davran›fllar içinde olmas› Eflduyum do¤ru ve yeteri kadar ya-
da o kadar olas›d›r. p›labildi¤inde muhteflemdir. Fakat
Prof. Dr. Eflduyum; duygudafll›k yani empati zaman zaman bireyler afl›r› veya
TURGAY B‹ÇER çok s›k kullan›lan ve olmas› gereken fazla eflduyum göstermeleri durum-
bir bak›fl aç›s› olarak son y›llarda da kontrolü elden kaç›rabildikleri
turgay@marmara.edu.tr daha da dillendirilmektedir. ‹nsanla- gibi yanl›fl anlafl›lmalara ve “hay›r
r›n tek tarafl› ve özellikle “hakl› ol- diyemem” durumuna da düflebil-
maya” verdikleri önem “do¤ru ol- mektedir ki bu da baflka bir soruna
maktan” daha da önemli hale gel- neden olmaktad›r.
mesi kiflileraras› iliflkilerin daha da Zaman zaman olaylara karfl›m›zdaki-
sorunlu olmaya gitmesine neden ol- lerin gözünden bakabilmek kadar,
maya bafllad›. baflkalar›n›n ve daha nötr bir bak›fl
Zaman zaman Duyars›zl›k, tek tarafl›l›k, bencillik, aç›s›yla da bakabilmek gerekir. Bu-
sadece kendini düflünme, karfl›daki na “izleyici” bak›fl aç›s› denir ve da-
olaylara insanlar› küçük bir sorunda öteki- ha genifl bir bak›fl aç›s›n› temsil
karfl›m›zdakilerin lefltirme, rakiplerin düflman olarak eder. Bu bak›fl aç›s›na “kuflbak›fl›
görülmesi gibi bir dizi sosyal olgu bakabilmek”; “bütünü görebilmek”
gözünden insan› ve insanl›¤› tehdit eder hale de denmektedir. Bu bak›fl aç›s› bize
geldi ve kiflileraras› kutuplaflmay› daha da esnek olabilmeyi sa¤lamak-
bakabilmek kadar, daha da derinlefltirdi. tad›r. Kendimizin veya karfl›mdaki
baflkalar›n›n ve Eflduyum, olaylara ve fleylere karfl›- de¤il de baflkalar›n›n gözüyle de ba-
m›zdakinin gözüyle de bakabilme kabilmekte, herkesin kazanmas› ge-
daha nötr bir bak›fl esnekli¤i ve becerisidir asl›nda. As›l reken farkl› ve bir o kadar da önem-
aç›s›yla da amaç karfl›m›zdaki kiflinin bir dav- li bir bak›fl aç›s›d›r, olaylara daha da
ran›flta neden öyle davrand›¤›n› an- genifl aç›dan bakmak ve daha do¤-
bakabilmek layabilmeyi bizlere göstermektedir. ru çözümler üretebilmek için…
Karfl›m›zdakini bir kez olsun anla- Bütün sosyal kurumalar esnekli¤in
gerekir. yabildi¤imizde “hoflgörü” zaten ve genifl aç›dan bakabilmenin öne-
Buna “izleyici” kendili¤inden ortaya ç›kacak ve so- mini anlat›r durur. Son günlerde ül-
runlara daha kolay çözüm bulana- kemizde ve dünyada yaflanan olay-
bak›fl aç›s› denir cakt›r asl›nda… lara bak›nca farkl› bak›fl aç›lar›ndan
ve daha genifl bir Eflduyum, karfl›m›zdaki kiflinin bize bakabilme erdeminin ne kadar da
göre do¤ru bulmad›¤›m›z bir davra- önemli oldu¤u bir kez daha anlafl›l-
bak›fl aç›s›n› n›fl›n› do¤ru bulmak ve hakl› ç›kar- maktad›r… ‹nsanlar iletiflim ça¤›n-
mak anlam›na gelmez. Sadece o da bu kadar olaylara ve fleylere
temsil eder. durumda kifli hangi düflünce ve “kör” oldu¤u belki de hiç yaflanma-
Bu bak›fl aç›s› bize duygu durumunda oldu¤unu anla- d›¤› kadar vurdumduymazl›klar›
maya yard›mc› olacakt›r. Kiflinin ne- baflka nas›l aç›klanabilir ki?..
daha da esnek yi neden yapt›¤›n› bildi¤imizde o Belirli ölçülerde çat›flma kaç›n›l-
108 sa¤lamaktad›r. den esnemeye bafllayacakt›r. ise her fleye ve herkese olabildi¤in-
kifliye karfl› davran›fl›m›z kendili¤in-
mazd›r insanlar aras›nda. Çözüm
olabilmeyi
“Baflkalar› hakk›nda hüküm verme-
ce farkl› bak›fl aç›lar›ndan bakarak
KobiEforA€ustos 2014
anlamay› ve uzlaflabilmeyi ö¤ren-
den önce o kiflinin makosenlerini
mekten geçmektedir…
giy ve üç gün bat›m› dolafl” diyen