Page 116 - KobiEfor_Agustos_2012

UZMAN Proaktif Yaklafl›m

D ürtüyle tepki aras›nda insanlar›n vermifl oluruz. Bizim de¤iflmemiz için “ön-
seçme özgürlü¤ü vard›r. Seçme öz-
ce d›flar›n›n de¤iflmesi gerekir” diye dü-
flünmek do¤ru bir yaklafl›m de¤ildir. Pro-
gürlü¤ü; hayal gücünü, öz-bilinci,
vicdan› ve özgür iradeyi kapsar.
Seçme özgürlü¤ü insan olarak, kendi yafla- aktif yaklafl›m “içten d›fla” de¤iflimi savu-
nur. Farkl› olmak ve farkl› olarak d›flar›da-
m›m›zdan sorumlu oldu¤umuzu ifade eder. ki etkeni olumlu yönde de¤ifltirmeyi gü-
Yaflam›m›z› bir koflulland›rma ve çevresel der. De¤iflim önce kendinden bafllar. An-
koflullar›n sonucu oldu¤unu düflünüyor- lafl›lmay› beklemeden önce anlamaya çal›-
sak, bunun nedeni, bilinçli bir kararla ya fl›r. Olaylar›n geliflimindeki sorumlulu¤u-
da ihmal sonucu kendi denetimimizi d›fl muzu kabullenmek, durumdan vazife ç›-
etkenlere teslim etmeyi seçmifl olmam›z- karmak anlam›na gelir.
d›r. Bu tür bir seçim yapt›¤›m›zda reaktif Davran›fllar›m›z› de¤erlerimiz ve ilkelerimiz
(tepkisel) oluruz. Reaktif insanlar toplum- yönetir. De¤erlerimizle uyum içinde yafla-
sal çevrelerinden etkilenirler. mak, olumlu neticeler do¤urur. ‹lkeleri çi¤-
Reaktif Olmak (Etkiden sonra tepki ver- nemek, de¤erlere uygun davranmamak ise
mek): Bir sorun var ve reaktif olan konu- olumsuz sonuçlara neden olur. Herhangi
fluyor… “Yapabilece¤im hiçbir fley yok.” bir duruma verece¤imiz tepkiyi vermekte
“Elimden geleni yapt›m.” “‹flte ben böyle- özgürüz. Ancak bunu yaparken tepkimizi
yim.” “Beni öyle k›zd›r›yor ki.” “Buna izin izleyecek sonucu da kabul etmifl oluruz.
vermezler.” “Bunu yapmam laz›m.” “Yap›l- Bir hataya proaktif yaklafl›m, hatay› hemen
mal›.” “Yapmal›yd›m.” “Zaten iyiyiz, niye kabul etmek, ondan ders almak, düzelt-
MEM‹fi YILMAM iyi olal›m ki…” “Keflke böyle olmasayd›…” mek ve ayn› hatay› bir daha yapmamakt›r.
Uzman E¤itmen/ Kendi proaktiflik derecemizi daha iyi kav- Bu yaklafl›m, baflar›s›zl›¤› gerçekten bafla-
Yönetim Dan›flman› ramak için mükemmel bir yol, zaman ve r›ya dönüfltürür. Hatalar›m›z› hemen kabul-
enerjimizin odak noktas›na bakmakt›r. He- lenip, onlar› düzeltmek çok önemlidir. Bu-
memis@yilmam.com pimiz bir dizi fleyle ilgileniriz, bunlar› zihin- nu yaparsak, olumsuz durumun bir sonra-
sel ya da duygusal aç›dan bizim için önem ki an üzerinde hiçbir etkisi kalmaz. Bu du-
tafl›mayan fleylerden, bir “ilgi alan›” yara- rumda tekrar güçlenmifl oluruz. K›saca,
tarak ay›rabiliriz. ‹lgi alan›m›z›n içinde yer dün yapt›¤›m›z hatalar› bugün tekrarlama-
alanlara bakarken baz› fleylerin gerçekten d›¤›m›zda geliflmifl oluruz. Geliflmenin en
denetimimiz d›fl›nda oldu¤unu görürüz. do¤ru yolu budur. Çünkü hiçbir insan ana-
Kontrol edebildi¤imiz di¤erleri için ise bir s›ndan usta olarak do¤mam›flt›r.
fleyler yapabiliriz. Bu ikincileri bir “etki Etki alan›m›z›n tam ortas›nda söz verip va-
Proaktif olun, alan›” içine alarak tan›mlayabiliriz. Proak- at etme ve verdi¤imiz sözler ba¤l› kalma
tif insanlar çabalar›n›n odak noktas› olarak yetene¤imiz yer al›r. Sözler verip ba¤l› kal-
öngörüp etki alanlar›n› seçerler. Enerjilerinin do¤as› d›kça, bunlar önemsiz bile olsa, bir iç dü-
pozitiftir. Büyüyen ve mükemmelleflen rüstlük ve bütünsellik sergilemeye baflla-
önlem al›n, enerjileri, etki alan›n› da geniflletir. r›z. Bu bize öz-denetim bilinciyle birlikte,
Odak noktam›z etki alan›m›zdan ilgi alan›- kendi yaflam›m›z konusunda daha fazla
“Sorun yok, m›za kayd›¤›nda ve ilgi alan›m›z›n içinde sorumluluk yüklenme cesareti ve gücünü
çözüm var!” diye çal›flt›¤›m›zda oradaki durumlar›n bizi de- verir.
Reaktif insanlar›n bir sorun karfl›s›ndaki
netlemesine izin vermifl oluruz. Bu durum-
düflünün ve da pozitif bir de¤ifliklik yapmak için gerek- söyledikleri: “Asl›nda sorun yok!” “Biz bu
sorunu çözmüfltük.” “Her fley akl›mda.”
li olan proaktif inisiyatifi ele almam›z› zor-
sonunu laflt›rm›fl oluruz. “Ö¤rendi¤im bana yeter.” “Ders almam,
ders veririm.” “Bu ifli en iyi ben bilirim.”
Karfl›laflt›¤›m›z sorunlar genelde flu üç
düflünerek ifle gruptan bi irine girer: “Dolays›z Denetim “Suçlu kim?” “Çözüm flu, hay›r bu.” “Biz
zaten baflar›l›y›z.” Asl›nda söylemek iste-
(kendi davran›fllar›m›zla ilgili sorunlar),
bafllay›n. Dolayl› Denetim (baflkalar›n›n davran›flla- dikleri: “Bu sorunu, sorun olarak kabul et-
r›yla ilgili sorunlar), Denetimsizlik (hiçbir miyorum”, “Sorunu görmezden geliyo-
fley yapamayaca¤›m›z sorunlar).” rum”, “Bilgiyi paylaflmak istemiyorum”,
Proaktif yaklafl›m üç tür sorunun da gün- “Yeni bir fley ö¤renmek zorunda de¤ilim”,
cel etki alan›m›z›n içinde çözümlenmesi “Ders almak istemiyorum”, “Bilgilerimi
konusunda ilk ad›m› sa¤lar. Bir sorun ister paylaflmak istemiyorum”, “Sorunlarla kifli-
dolays›z, ister dolayl› ya da denetimsiz ol- leri kar›flt›r›yorum”, “Yap›y› ve sistemi an-
sun çözüme giden ad›mlar: Al›flkanl›klar›- lamak istemiyorum”, “Geçmiflin baflar›lar›-
m›z›, etki yöntemlerimizi, denetim d›fl› so- na s›¤›nmaktan hofllan›yorum.”
runlara bak›fl aç›m›z› de¤ifltirmektir. Bunla- Bir sorun var ve proaktif bir kifli konuflu-
r›n tümü etki alan›m›z›n içindedir. yor: “Ne yapabilece¤imize bir bakal›m.”
‹lgimizin hangi alan›n içinde oldu¤una ka- “Farkl› bir yaklafl›m seçebiliriz.” “Bu konu-
rar vermenin bir yolu da “olsayd›”larla da, ben ne yapabilirim?” “Duygular›m› kon-
“olabilirim”leri birbirinden ay›rt etmektir. trol edebilirim.” “Etkili bir konuflma yapa-
‹lgi alan› ‘olsayd›’larla doludur, buna karfl› bilirim.” “Uygun bir tepki seçece¤im”.
etki alan›nda ‘olabilirim’ler bulunur. Soru- “Seçtim.” “Tercih ettim.” “Yapaca¤›m.”
nun d›flar›da oldu¤unu, bizi aflt›¤›n› düflü- Proaktif olun, öngörüp önlem al›n, “Sorun
nüyorsak as›l sorun bu düflüncedir. Böyle- yok, çözüm var!” diye düflünün ve sonunu
ce d›fl etkenlere bizi denetleme yetkisini düflünerek ifle bafllay›n.

116 KobiEfor A¤ustos 2012