Page 126 - KobiEfor_Haziran_2012

Sa¤l›k

Kalp ve Damar

Hastal›klar›nda Tarama

ve Korunma

Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin Gülo¤lu,
Vehbi Koç Vakf› Amerikan Zekariyaköy Aile Hekimli¤i Merkezi
Dr. Gülsemin Gülo¤lu
Aile Hekimli¤i Uzman› Dr. Hakan Sezer ile kalp ve damar guloglu_g@yahoo.com
hastal›klar› üzerine konufltu.

Kalp krizi nas›l oluflur? 140 mmHg alt›nda, diyastolik (küçük) 90
Koroner damarlar, bildi¤imiz üzere kalbi mmHg alt›nda olmal›d›r. Kolesterol tara-
besleyen damarlar olup, daralmalar› ve son- mas› ise yüksek riskli erkeklerde 20-35
ras›nda ani t›kanmalar› ile kalp krizi (myo- yafl, yüksek riskli kad›nlarda 20-45 yafl
kard enfarktüsü) oluflur. Kalp krizi, özellikle aras›, 5 y›lda bir Total Kolesterol, HDL (iyi
40 yafl sonras› erkeklerde ve menapoz son- huylu) Kolesterol ve LDL ( kötü huylu) Ko-
ras› kad›nlardaki ölüm nedenleri aras›nda bi- lesterol bak›larak yap›l›r. Düflük riskli veya
rinci s›rada gelmektedir. risksiz erkeklerde, 35 yafl ve üstünde, ay-
n› durumdaki kad›nlarda 45 yafl ve üze-
Kimler risk alt›ndad›r? rinde y›lda bir bak›l›r.
Kalp krizi oluflmas›ndaki risk faktörleri
genetik oldu¤u kadar kiflinin yaflam biçimiyle do¤rudan il- Korunma önlemleri nelerdir?
gilidir. Ailede erken yaflta kalp krizinden ölüm, bir sonra- Birincil koruma, doymufl ya¤ asitlerinden zengin hay-
ki kufla¤a büyük bir genetik yük yüklemektedir. Ancak bu- vansal ya¤lardan, k›rm›z› etten, kabuklu deniz ürünlerin-
na ilave olarak yüksek tansiyon, sigara-tütün kullan›m›, den, sakatattan uzak durmak; özellikle tekli doymam›fl
obezite, fiziksel hareketsizlik, kanda yüksek kolesterol ve ya¤ asitleri içeren zeytinya¤›, s›v› ya¤lar, beyaz et (ba-
fleker hastal›¤› kalp krizi riskini özellikle yükseltmektedir. l›k/tavuk), badem/f›nd›k gibi yemifller, kabuklar› ile yenen
meyva ve sebze tüketmek; sigara-tütünden uzak durmak
Tarama için nelere bak›lmal›d›r? olarak özetlenebilir.
Tarama programlar› içinde 18 yafl ve üstündeki birey- Üçüncül koruma olarak yüksek tansiyon, yüksek kan
lerin rutin kan bas›nc› ölçümü muhakkak bulunmal›d›r. flekerinin ilaçla ve ilaçs›z düflürülmesi, rutin düflük doz as-
Normal Kan Bas›nc› de¤erleri en fazla sistolik (büyük) pirin kullan›m›, düzenli egzersiz, sigara b›rakma program-
lar› ve optimum vücut a¤›rl›¤›n› koruyan diyet programla-
r› düflünülmelidir. Özellikle santral obezite denilen, göbek
çevresi ya¤ dokusu ölçümünün, kad›nlarda 88 cm., erkek-
lerde 102 cm. üzerinde olmas› koroner kalp hastal›¤› ris-
kini büyük ölçüde artt›rmaktad›r.

Beyin damar hastal›klar› için tarama
yöntemleri nelerdir?
Beyin-damar hastal›klar›nda (inme) en önemli risk fak-
törleri, yüksek kolesterol ile yüksek tansiyon ve fleker
hastal›¤›n›n varl›¤›d›r. Burada da yukar›daki önlemler ve
tedaviler söz konusu olmaktad›r. Tarama muayenesi ola-
rak 40 yafl sonras› her 5 y›lda bir Karotis (fiah Damar›) ar-
terlerinin daralma sonucu oluflan üfürüm yönünden tetki-
ki baz› otoritelerce önerilmektedir. Ayr›ca yüksek koleste-
rolü ve yüksek kan bas›nc› olan hastalar›n kan flekeri ve
diyabet yönünden tetkiki de gerekli görülmektedir.

126 KobiEfor Haziran 2012