Page 116 - KobiEfor_Kasim_2010

UZMAN Günefl enerjisi teknolojileri (2. k›s›m)

B u ayki yaz›mda sizlerle Eylül ri düflük olsa bile ince-film panelle-
ve Ekim aylar›ndaki yaz›lar›-
ri kullanman›n daha avantajl› oldu-
m›n devam› olarak, günefl
enerjisi teknolojileri konusuna de- ¤unu göz ard› etmemek gereklidir.
Foto-voltaik günefl panellerinde
vam etmek istiyorum. Eylül ay›nda- üretilen bu elektrik enerjisi, DC ola-
ki yaz›mda da bahsetti¤im gibi; gü- rak isimlendirdi¤imiz do¤ru ak›m-
nefl enerjisinin kullan›m› iki temel d›r. Oysa evlerimizde ve sanayide
teknoloji üstüne yo¤unlaflm›flt›r. kulland›¤›m›z birçok elektrikli aletin
Bunlardan ilki; detaylar›n› sizlerle neredeyse tamam› AC olarak isim-
geçen ay paylaflt›¤›m, güneflten ge- lendirdi¤imiz, alternatif ak›mla ça-
len ›fl›n›mlar›n ›s› enerjisini kulla- l›flmaktad›rlar. Ayr›ca günefl panel-
nan termik sistemlerdir. Bu ayki ya- lerinde DC olarak üretilen bu elek-
z›mda ise güneflten gelen ›fl›n›mla- trik enerjisinin gerilim ve ak›m se-
r›n ›fl›k (foton) enerjisini kullanan viyesi de; elektrik flebekesi taraf›n-
Foto-Voltaik sistemlere iliflkin de- dan sa¤lanan enerjinin kriter ve ye-
taylar› sizlerle paylaflaca¤›m. terlilik düzeyine sahip de¤ildir. ‹flte
Genel çal›flma teknolojisi prensibi tüm bu sebeplerden ötürü, Foto-
itibari ile bir diyot olan foto-voltaik voltaik günefl panellerinden üreti-
(photo-voltaic) panellerin, diyottan len DC elektrik enerjisi, evlerimizde
Sena Enerji Yön. tek fark› yar›-iletken birleflme yüze- ve sanayide kullanabilece¤imiz fle-
yinin günefl ›fl›malar› alabilecek fle- kilde AC elektrik enerjisine dönüfl-
Krl. Baflkan› kilde tasarlanm›fl olmas›d›r. P ve N türülmelidir.
FAHRETT‹N tipi olarak adland›r›lan iki yar›-ilet- DC elektrik enerjisini AC elektrik
kenin birleflme yüzeyine düflen gü- enerjisine dönüfltüren elektriksel ci-
TANINMIfi nefl ›fl›n›mlar›ndaki fotonlar, bu iki hazlar invertör (çevirici) olarak
ftaninmis@senaenerji.com.tr yar› iletken yüzey aras›nda elektron isimlendirilmektedir. Üretim tekno-
ak›fl› sa¤layacak flekilde bir potan- lojisine ve çal›flma prensibine göre
siyel fark olufltururlar. Bu iki yar› s›n›fland›rabilece¤imiz invertörler,
iletken yüzeylerden d›flar› ç›kar›lm›fl güç elektroni¤i elemanlar›n›n tek-
Üretim teknolojisi uçlar aras›na ba¤lanan elektriksel nolojik geliflimine paralellik göster-
itibari ile devreler, günefl ›fl›malar›n›n fliddeti mektedir. Güç elektroni¤i elemanla-
r›n›n geliflimi ile birlikte invertör çe-
oran›nda bir potansiyel farka maruz
foto-voltaik günefl kalacaklar ve ayn› oran dahilindeki flitlili¤i, kullan›m güvenli¤i ve yay-
bir elektron ak›fl› (bir ak›m) ba¤la- g›nl›¤› da artmaktad›r. Sonuç ola-
panellerini nan bu elektriksel devrelerin üzer- rak invertörler, foto-voltaik günefl
lerinden akacakt›r. Böylece günefl- panelleri taraf›ndan üretilen DC
kristalin (crystalin) ten gelen fotonlar üzerindeki ener- elektrik enerjisini, evlerimizde ve
paneller ve ince ji, elektrik enerjisine çevrilmifl olur. sanayide kullan›ma uygun olarak
Üretim teknolojisi itibari ile foto-
gerekli ak›m, gerilim, güç, harmo-
film (thin-film) voltaik günefl panellerini kristalin nik ve di¤er elektriksel kriterler aç›-
(crystalin) paneller ve ince film s›ndan istenen yeterlilik düzeyine
paneller olarak (thin-film) paneller olarak ikiye sahip olarak AC elektrik enerjisine
ay›rmak mümkündür. Kristalin pa- dönüfltüren cihazlard›r.
ikiye ay›rmak nellerde kendi aras›nda mono-kris- ‹nvertörleri basit bir flekilde s›n›f-
mümkündür. talin(mono-crystalin) ve poli-krista- land›rd›¤›m›zda, flebeke ile birlikte
lin (poly-crystalin) olmak üzere üre- çal›fl›p çal›flmama durumuna göre
tim flekli bak›m›ndan da ikiye ayr›l- s›ras›yla On-grid (flebeke ile birlikte
maktad›r. Bu iki günefl paneli tek- çal›flan) invertör sistemleri ve Off-
nolojisini birbirleriyle k›yaslad›¤›- grid (flebekeden ba¤›ms›z çal›flan)
m›zda ald›klar› günefl enerjisini invertör sistemleri olmak üzere iki
elektrik enerjisine çevirme oranlar› ana gruba ay›rabiliriz. Bu s›n›flan-
olarak, verimlilikleri kristalin panel- d›rmay› biraz daha detayland›racak
ler için yüzde 12-yüzde 14 seviyele- olursak çal›flma prensibi itibari ile
rinde yer al›rken ince-film paneller transformatörlü invertörler ve
yüzde7-yüzde 9 band›nda yer al- transformatörsüz invertörler (tama-
maktad›r. Ancak teknolojisi farkl› men güç elektroni¤i elemanlar›n›
oldu¤undan dolay› ince-film panel- kullanan invertörler) olarakta s›n›f-
ler bulutlu havalarda dahi enerji land›rmak mümkündür.
üretmeye devam etmektedirler. Bu Gelecek ay Günefl Enerjisi Teknolo-
durumdan dolay› y›l›n belli bir k›s- jileri konulu yaz›ma, Foto-voltaik
m›ndan daha fazlas›n› bulutlu ola- sistemlerin uygulama alanlar›n› an-
rak geçiren bölgelerde, verimlilikle- latarak devam edece¤im.

116 KobiEfor Kas›m 2010