Açmazların Açmazı

Tek gücümüz olan kontrol edebileceklerimize odaklanma; yaşayacağımız veya yaşadığımız açmazlara karşı bir ilaç gibidir. İnsanın ıstırabının temel nedeni kontrol edebildikleri dışındaki şeyleri kontrol etme ve yönetme arzusunun yanı sıra kontrolünde olan şeylere kayıtsız kalmasındandır.
İnsan bazen iki seçenek arasında sıkışır ve hangi seçeneğin daha doğru karar olacağını içinde bulunduğu belirsiz ve bir o kadar karmaşık duygular nedeniyle zorlanır. Balıksırtı denilen bu durum her iki tarafa da keskin virajlıdır; “Yukarı tükürsen sakal, aşağı tükürsen bıyık” misalidir. Bu nedenle böyle durumları yaşayan herkes sıkıntılı ve zor durumlar yaşar. Böyle durumlarda karar vermekte zorlandığı için başkalarının tecrübelerine ve profesyonel yardımlara başvurur.
İnsanın iki seçenek arasında kalması aslında bir tür seçeneksizliktir. Diğer adıyla açmaz veya ikilem de denilir. Bu açmazı çözmek sanıldığı kadar da kolay değildir. Yine de bir karar vermek zorunda kalan insan mecburen en az zarar göreceği bir karar -basireti bağlanmamışsa- verecektir.
Açmazlara düşmemek imkansız gibidir ama düşünmemeyi ve düşünerek karar vermeyi yaşam felsefesi yapan insanlar belirsizlikleri önceleyerek daha somut karar verebilir ve bu açmazlara karşı önlemini alabilirler. İnsanlar da aynı uçaklardaki radar / pusula gibi bir zihinsel öngörü sistemi kurabilirlerse gelecekte kendilerini bekleyen tehlikelere karşı önlem alabilir ve daha net bir tutum içinde olabilir. Bu nedenle ‘Bilmek mi yapmak mı?’ ikileminde olduğu gibi tek başına eylemden yoksun bilginin pek faydalı olamayacağı ama bilginin beceriye dönüşmesiyle olan yapabilme eylemi daha faydalı olacaktır insan için.
“Hayat mı pahalı yoksa biz mi az kazanıyoruz?” açmazında olduğu gibi hayatın pahalı olmasının ne olduğu, az kazanmanın boyutu ve kişinin bilgi, beceri ve tutumları da önemli rol oynar. “Yine de az kazanıyoruz ve daha çok kazanmak için neler yapabiliriz?” sorusu kişiyi daha üretken kılmaya zorlayabilir. Kişinin yaşı geç, yetenekleri sınırlı, bilgisi az ise hayat gerçekten pahalı olacaktır. Aynı durumda kişi tüm çabasına rağmen yeterli olanaklara sahip olamıyorsa artık gücü kalmamış ve durumlar karşısında zorlanmaya ve hatta ezilmeye başlar ki bu durum açmazların açmazıdır.
İnsan ancak kontrol edebildiği durumlara karşı üstünlük kurabilir. İnsanın kontrol edebildiği şeyler de sınırlıdır. Başkalarını, hava durumunu, el alemi, çevrenin ne düşündüğünü ve yapacağını ve nasıl tepki vereceğini kontrol edemeyiz ama bu durumla karşısında nasıl bir tutum içinde olabileceğimize karar verebiliriz.
Bu nedenle tek gücümüz olan kontrol edebileceklerimize odaklanma; yaşayacağımız veya yaşadığımız açmazlara karşı bir ilaç gibidir. İnsanın ıstırabının temel nedeni kontrol edebildikleri dışındaki şeyleri kontrol etme ve yönetme arzusunun yanı sıra kontrolünde olan şeylere kayıtsız kalmasındandır. Bu basit bilgiyi insan yaşam biçimi yaptığında daha anlamlı, değerli ve daha bilgece bir yaşama kavuşabilir; her türü adaletsizliğin, eşitsizliğin ve düzensizliğin kol gezdiği hayat denilen bu yolculukta..
Anlamlı, bereketli, dingin, neşeli ve bir kadar da huzurlu bir hayat yaşayan ve yaşatanlara saygılarımla.