Page 89 - KobiEfor Aralık 2023

UZMAN

Toplam mı Yoksa, Toplama Kalite mi?..

nsanoğlunun kendini bildi bile- “Kalite” Latince kökenli bir terimdir.
li bir şekilde kaliteyi aradığını Latince’deki “qualitas” Fransızca’ya
á söylersek abartmış olmayız. Zira “qualite” olarak geçmiş daha sonra
yaşam koşulları kendisini dünden daha Fransızca okunuşu olan “kalite” kavramı
iyi, güçlü, akıllı, hızlı, becerikli, uyum- Türkçe’ye geçmiştir. Kalitenin sözlük an-
lu, zeki, olgun olmaya zorlamaktadır. lamı “nitelik”tir. Nitelik ise varlıklar ara-
Prof.Dr.Turgay Biçer Dolayısıyla insanın değişim ve gelişim sında bulunan ve nicelikle ilgisi olma-
yolculuğunda her zaman bir “kalite”
yan ayrımları şu ya da bu bakıma göre
turgay@marmara.edu.tr arayışı vardır. Kalite kavramı da zama- oluşturan durumlardır. Bununla birlikte
nın ruhuna göre değişmekte ama bir sözcüğün ve dilin soyut yapısından kay-
şekilde kendisini var etmeye devam naklanan durumdan dolayı kalite kav-
etmektedir. ramı farklı düşünürler tarafından farklı
Önemli
Kalite, 20. yüzyılın ikinci yarısından şekillerde algılanmıştır. Kimisi, “Ürün
olan sonra endüstriyel alanda küreselleş- tatminini sağlamak amacı ile bir ürünün
kalitenin, menin sonucu olarak “saldırgan” ve müşteri gereksinimlerine uyum koşul-
toplama “imhacı” bir rekabete girilmesiyle iş- larını tanımlayan özellikler”, kimisi, “ge-
parçalarla letmelerin varlığını tehdit etmesiyle liştirilebilecek her şeydir”, kimisi, “en
daha belirgin olmaya başlamıştır. Kü- ekonomik, en kullanışlı ve her zaman tü-
olamayacağıdır.
reselleşme sınırları, iş yapma, üretim keticiyi tatmin eden ürün veya hizmetin
Önemli
ve örgüt yapılarını değiştirmiş, egemen üretilmesi, “ ürünün sevkiyattan sonra
olan oldukları pazarda küçülmek ve değiş- toplumda neden olduğu minimum zayi-
kaliteyi mek zorunda kalan şirketler yeniden attır”, kimisi ise; “bir mal ya da hizmetin
bir felsefe pazar payını yakalamak için yönetim ve belirli bir gerekliliği karşılayabilme yete-
olarak üretim anlayışlarında yeni arayışlara neklerini ortaya koyan karakteristiklerin
ve değişimlere girmek zorunda kal- bütünüdür” olarak tanımlanıyor. Bunun-
görüp
mışlardır. la birlikte Crosby’ye göre kalite; kusur-
bir yaşam
‘Toplam Kalite’yi (TKY) bir felsefe ola- suzluk arayışına sistemli bir yaklaşımdır,
becerisine rak kabul edip ilk Japonya’da uygulayan Deming’e göre ise, “kalite; müşterinin
dönüştürebilmek Amerikalı bir mühendis olan William Ed- şimdiki ve gelecekteki isteklerinin karşı-
ve ona uygun wards Deming’dir. II. Dünya Savaşı’ndan lanması” olarak betimlenir.
bir tutum yeni çıkmış; “Japon malı tapon malı” Kalitenin ortak özellikleri ise; müşte-
anlayışından dünyaya meydan okuyan ri tatmini, verimlilik, israfta azalma,
geliştirmektir.
ekonomik bir küresel güce evrilmeye esneklik, sürece dayanan üretim, işi
Aksi takdirde
başlamıştır. Deming’in, Japonlara, “Beni doğru ve tam yapmak, işi bir defasın-
toplam değil, dinlerseniz kısa sürede ayağa kalkarsı- da doğru yapmak, kusursuzluk arayışı
toplama nız, dediğimi yapmaya devam ederseniz barındırır. Bununla birlikte kalite her
kalite öncü bir ülke olursunuz” desturu bu şeyden önce bir tavırdır. Bir örgütteki
olacaktır ki gelişimde kalitenin oluşma sürecinde herkesin görevidir, sürekliliktir, önder-
önemli rol oynamıştır. liktir, değişime ayak uydurmak, sürekli
toplama
Japonya’da başlayan Toplam Kalite öğrenmek ve aynı zamanda saygınlıktır.
işlerden veya
Yönetimi’ni (TKY) kısa sürede dünya- Kaliteyi bir sayfaya sığındırmak kolay
parçalardan nın önde gelen farklı alanlardaki iş- değildir; sadece ne olduğu konusunda
kalite letmeleri, kurumları ve örgütleri uy- kısa bir özettir yazılanlar ama önem-
oluşturulamaz. gulamaya başlamış ve TKY yeni nesil li olan kalitenin, toplama parçalarla
bir yönetim anlayışı olarak literatüre olamayacağıdır. Önemli olan kaliteyi
geçmiştir. Daha sonraki süreçlerde bir felsefe olarak görüp bir yaşam be-
yer alan Kalite Düşünürleri olan Ju- cerisine dönüştürebilmek ve ona uygun
ran, Feigenbaum, Ishikawa, Taguchi, bir tutum geliştirmektir. Aksi takdirde
Crosby, Drucker ve diğerleri kalitenin toplam değil, toplama kalite olacaktır
dünyada yerleşmesine önemli katkı- ki toplama işlerden veya parçalardan
lar yaptılar. kalite oluşturulamaz.
$UDOÜN KobiEfor 89