Page 121 - KobiEfor Ekim 2023 Sayı 289

UZMAN

İnsan Olan Her Şey Olmuş Demektir…

“İ nsan, mantık dışı bir var- yarak herkese ve her şeye. Zira mate-
matikte iki kere iki dört etse de insan-
lıktır” diye bir kabul vardır
sosyal bilimlerde. Derinle-
mesine düşünürsek insanın değişik da dört etmez… Dolayısıyla insanları
yaftalamayı, çerçeve çizmeyi, kalıba
durumlarda değişik davranma özelliği sokmayı bırakmak daha doğru olur.
vardır; bir anlamda bazı tutarsızlıkla- “Peki, hocam, hiç mi kimseye güve-
rın, tutarlı bir davranış olduğu kanısı nemeyeceğiz?” diyorsanız, haklısınız.
Prof.Dr.Turgay Biçer hâkim olur insanda. Örnek verirsek Kendinize olan güveniniz her zaman
turgay@marmara.edu.tr en olgun insandan en ham davranış- tam mıdır? Yoksa inişli çıkışlı bir iv-
lar; en ham insandan da en olgun dav- mesi mi var? Hiçbir şey hiçbir zaman
ranışlar beklenebilir; kestirilemez. tam değildir; eksiktir, fazladır ve hiç-
Kendisiyle ve Yine de insan, kestirilmeyen şeyler- bir şey kendini tekrar etmez, dön-
den çok “kestirilen, öngörülen ve tu-
güsel ve sürekli değişen bir hayatta.
başkalarıyla olan tarlı” olan davranış ve edimlerden Yine de bazı normlar bekliyoruz ta-
ilişkiyi doğru hoşlanır ve ilişkilerden de “tutarlılık” bii doğal olarak ama ölçü önemlidir.
yöneten her kimse, beklenir. Tutarsızlık ve dengesizlik “Kimyacılar her şey zehirdir ama
hayat denen belirli sınırları aşınca, normlardan önemli olan dozdur” derler ya işte
yolculukta çok uzaklaşan insan farklı şekilde anıl- öyle bir şey. Dozunda olan her şey
şeyde başarılı maya ve sınıflandırılmaya başlanır. normaldir ve kabul edilebilir. İstis-
Birçok kadim öğretiler “orta yol” der;
na, insan ve insanlık onuruna zarar
ve hatta mutlu aşırılıkların insana ve çevresine za- veren ve insan haysiyetini yok eden
olacaktır; rar vereceğini ileri sürer. Bu nedenle şeyler dışında…
en azından özellikle yakın çevremizde olan in-
dengeyi bulacaktır. sanlarla olan ilişkilerimizde onların
İnsanın başına belirli durumlardaki normal dışı dav-
çok şey gelebilir ranışlarını kanıksayabilir, hoş görebi-
lir ve idare edebiliriz; “ne yapalım o
ama başına öyle; aslında iyi biri” der geçeriz tabii
gelenle doğru kişiye zarar vermiyorsa…
ilişki kurabilen Sorunlu davranışlar olarak kabul edilen
ve öğrenme ve kimsenin hoşlanmadığı davranışlar
odaklı ve bir o olan, yalan söylemek, kandırmak, kibir,
kadar da “insan güvenilir ol(a)mamak, yaygaracılık, sin- Artık insanlardan bir şey bekleme-
silik, ikiyüzlülük, riyakârlık vs. gibi du-
yi bırakmak lazım. Söylediklerinden
olmaya” çalışan rumlar insana ve çevresine zarar verici, çok yaptıklarına bakılmalı ve yine de
insan çok sorunu aynı zamanda tehlikeli ve bir o kadar da onları yargılamak, üzülmek ve acımak
çözer ve hayatının kabul görmeyen, hoş görülemeyecek yerine davranışının nedenini anla-
efendiliğini eline davranışlardır ve insanla bağdaşamaz… maya çalışmak gerekir. Kendisiyle ve
alır. Ne mutlu böyle Belirli durumlarda mantık dışılık za- başkalarıyla olan ilişkiyi doğru yöne-
insanlara ki mal rar vermediği veya insan onuru ve ten her kimse, hayat denen yolculukta
çok şeyde başarılı ve hatta mutlu ola-
şerefine dokunmadığı sürece normal
mülk ve servetten karşılanabilir, kişiye özgü bir bakış caktır; en azından dengeyi bulacaktır.
daha çok karakter açısı olarak kabul edilir ve “o öyle İnsanın başına çok şey gelebilir ama
geliştirmeye ve düşünür” deriz. O yüzden insan dav- başına gelenle doğru ilişki kurabilen
insan olmaya ranışları belirli bir algoritma göster- ve öğrenme odaklı ve bir o kadar da
daha fazla zaman se de yine de güvenilirlilik katsayısı “insan olmaya” çalışan insan çok so-
ayırmışlardır… düşüktür. runu çözer ve hayatının efendiliğini
eline alır. Ne mutlu böyle insanlara ki
“Ne mi?” demeye çalışıyorum; “ben
böyleyim, o böyle, şu şöyle” deme- mal mülk ve servetten daha çok ka-
yi bırakmak lazım; esnek bir tutum rakter geliştirmeye ve insan olmaya
göstermek lazım, kendimizden başla- daha fazla zaman ayırmışlardır…
Ekim 2023 KobiEfor 119