Page 97 - KobiEfor Temmuz 2022

yüksek yük getiren her türlü unsur para basmak yoluy- sak yatırımcıların güvenli liman aradıkları ortamda
la finanse ediliyorsa da kaçınılmaz olarak daha yüksek FED politikalarını göz önüne alınca ABD gibi ülkelere
enflasyonu da beraberinde getirecektir.” Mevcut kon- sermaye girişinin olacağını; bu sermaye çıkışlarının
jonktürde küçük yatırımcıların veya KOBİ’lerin özel- gelişmekte olan ülkelerden yaşanacağını rahatlıkla
likle ellerinde var olan değerleri büyütmekten ziyade söyleyebiliriz. Bu açıdan düşük reel faiz politikasının
kaybetmemek üzerine yaklaşım sergilemesinin doğru kısa süreli yabancı sermayeyi ülkeye getirme konusun-
olacağının altını çizen Öngel, “Bu noktada riskli yatı- da zayıf kalacağı söylenebilir.”
rım araçlarına yönelmek yerine güvenli liman olarak
altın gibi geçerli emtialara yatırım yapmak varlıkları- “TL’nin değerlenmesi sorunu çözmez”
nı devam ettirmelerini sağlayacaktır. Son dönemlerde TL’nin değerlenmesi politikasının mevcut sorun-
kripto para piyasasında gördüğümüz yüksek kayıplar ları çözmekten uzak olacağının altını çizen Öngel,
özellikle mevcut ekonomik konjonktür göz önüne alın- “Türkiye’nin iktisadi tarihine bakınca TL’nin değerlen-
dığında telafisi imkansız sonuçları doğurabilir” dedi. diği her dönemde ithalatın daha çok artmakta olduğu
rahatlıkla görülebilir. Dolayısıyla özellikle iç tüketimin
“Parasal genişleme süreci yüksek olduğu ülkede değerli yerli para politikası uzun
iyi değerlendirilmedi” vadede sürdürülebilir politika olmayacaktır” dedi.
Ülke olarak 7 yılda bir kriz ile karşı karşıyayız. En Ülkede döviz kurunun yükselmesinin temel sebe-
büyük krizlerimizden biri 2001 yılında yaşandı. Kriz binin dövizin azlığı olduğunu aktaran Öngel, “Merkez
mevcut iktidarı yıkan, yeni alternatife yönlendiren dö- Bankası’nın net rezervleri eksi pozisyonda. Her türlü
nemi ortaya çıkardı. Bu kriz sonrasında yükselmeye belirsizlik ortamı döviz kurunun önemli ölçüde yüksel-
başlayan ekonomi 2007 global krizinde tekrar durgun- mesine neden oluyor. Net enflasyon farkı oranında dö-
luğa girdi. O dönemi Volkan Öngel, şöyle hatırlattı: “Her viz kurunun değer kazanması gerekiyor. Basitçe; ABD
ne kadar bizi teğet geçmiş olsa da biz entegre oldu- enflasyonu ile Türkiye enflasyonu arasındaki fark ka-
ğumuz uluslararası piyasalardaki yansımalardan cid- dar TL/Dolar karşısında değer kaybeder. Piyasa resmi
di olarak olumsuz etkilendik. verileri dikkate almaz. Kendi ger-
Global kriz sonrasındaki para- çeklerine göre hareket eder. Yılso-
sal genişleme süreci Türkiye nu döviz kurunun 20 TL olması çok
açısından yapısal sorunların sürpriz gelişme olmayacaktır.”
çözülebileceği bir zamanı, dö-
nemi ortaya çıkardı ama gel- “Asgari ücrete
diğimiz noktada o dönemin iyi yüzde 30 zam gelecek”
değerlendirilmediğini söyle- Alım gücünün düşmesine pa-
mek mümkün. Ekonomi için- ralel Temmuz ayında asgari ücrete
de ülkelerin 5-7 yıl aralığında yüzde 30 zam yapılacağını aktaran
yükseliş gösterdiği sonrasında belirli bir duraksama- Öngel, şöyle konuştu: “Cumhurbaşkanı tarafından im-
düşüş yaşandığı bilinmekte. Ülkemiz açısından bu zalanan yeni bütçede yüzde 40.5’lik personel maaşı ar-
düşüşün çok yüksek oranda ve hızlı yaşanıyor olması tışı öngörülüyor. Yıl sonuna doğru enflasyonla birlikte
zamanında tedbirlerin alınmadığını göstermektedir.” tekrar yüksek oranlı zam ihtiyacı ortaya çıkacaktır. Cid-
di bir gelir seviyesi adaletsizliği ortaya çıkıyor. Ülkenin
“Ekonomi yönetimi krizi henüz yüzde 10-15’i ciddi zengin. Geri kalanımız ortanın altı
kabul etmiş değil” gelir düzeyine sahibiz. Orta gelir seviyesi ülkemizde
Ekonomik krizler üzerine uzmanlığı bulunan Prof. yok denecek durumda. Bu değişim Latin Amerika veya
Dr. Volkan Öngel, yaşanılan ekonomik krizin 1994 ve Orta Afrika’da olan duruma benzer durum ortaya çı-
2001 krizlerinden farkının iktidar tarafından ‘kriz’ ola- kıyor. Tüm sosyal yapının değişmesi anlamına geliyor.
rak kabul edilmemesi olduğunu söyledi. Öngel, yaşa- Dönüşümün toplumsal krizleri ve ayrışmaları orta-
nılanın bir kriz olduğunun altını çizerek şunları söyledi: ya çıkarma ihtimali yüksek. Dolayısıyla bizim için çok
“Döviz kurunda ortaya çıkan yüzde 10’u aşan artışlar ekonomik olarak rahat günlerde konuğumuz diye ifade
bir kriz göstergesidir. Türkiye açısından TL’de çok cid- ettiğimiz göçmenler ekonomi kötüye gittikçe günden
di değer kaybı görüyoruz. Diğer taraftan özellikle kısa güne rakibimiz haline dönüştü, dönüşmeye devam
vadeli borçların GSYİH’a oranı noktasında artış, cari edecek. Ve bu kriz en az 2-3 yıl sürecektir. Mevcut zor
açığın yükselmesi söz konusu. Bu noktada istihdam ekonomik koşullar, yaklaşan seçim, iktidarın seçim
temelli, üretim temelli tercihin sonuçları yaşanıyor. Bu başarısını da olumsuz etkileme potansiyeline sahip-
bir kriz. Bu bir dünya krizi. Ama kayıp noktasında dün- tir. Hatta ‘faiz sebep, enflasyon sonuçtur’ politikasının
yadaki Lübnan’dan sonra ikinci sıradayız. Enflasyonda doğru dahi olsa mevcut sistemde ülkemizde çok başa-
ilk üçteyiz. Artı negatif faiz konusunda dünyada lideriz. rılı olmadığı ve belki de değiştirilmesi gerektiğini orta-
Eksi durumdayız. Dünya ekonomisi açısından bakar- ya çıkarmıştır.”

Temmuz 2022 KobiEfor 97