Page 87 - KobiEfor Nisan 2022

da ifade edilen pembe tablo ne kadar gerçek? Şimdi çizen Gürsel, 2022’de yüzde 3.5-4 bandında bir büyüme
bunu yaşıyoruz. Yaşarken TL tarihinden hiç olmadığı olacağını öngördü. Bu büyüme oranlarının yetersiz ol-
kadar düşük değere düştü. Bu enflasyonu tetikledi. duğunun altını çizen Gürsel, yüzde 5’in altında toplum-
Uluslararası düzeyde metal, emtia fiyatları yükse- sal sorunlara çözüm bulunmayacağını savundu.
lişteydi. Mazot ve gübre kullanarak tarım yapıyoruz.
TL bu kadar değer kaybedince korkunç maliyet enf- “Türkiye müthiş bir darboğaza girdi”
lasyonu geldi. Döviz kurunun enflasyonunun bu ka- Reel olarak ücretlerin enflasyon karşında tutu-
dar yükseleceğini planlamamışlardı. TL’nin değeri namadığı için orta tabakanın erimeye başladığı-
reel olarak 2003’ün yarısına düştü. Bunu beklemi- nı kaydeden Gürsel, şu noktalara değindi: “Seçim
yorlardı, reel ücretler bunu izleyemedi. Asgari ücre- geldiği için Haziran’da yıllık enflasyon yüzde 60’ı
te yüzde 50 zam yapıldı ama bunu birkaç ay içinde bulacak. Bakacak ki zamlar yenmiş oldu, yaz ay-
tümüyle kaybedilmiş olacak noktaya geldi.” larında asgari ücret tekrar artırılabilir. Buldukları
dövizi satıyorlar kur yükselmesin diye. Enflasyon
“Tek yol dışarıdan döviz getirmek” yüzde 54. Enflasyon önümüzde son bahara kadar
Çok ciddi bir reel gelir, harcanabilir gelir kaybı oldu- yükselmeye devam edecek. Kur Korumalı Mevduat
ğunu, bunun özel tüketimi etkileyeceğini söyleyen Gür- Hesabı daha fazla dövize geçiş olmasın diye yaptı
sel, yürütülen programın etkilerini ise şöyle özetledi: ama bu koruma enflasyondan korumuyor. TL’nin
“Özel tüketim azalacak. Faizleri yüzde 14’te tutuyor diye aşırı kaybetmesinden koruyor ama enflasyondan
kimse yatırım düşünmüyor. Çünkü bankadan kredi al- korumuyor. Banka mevduatı yüzde 20’lerde. Senin
maya çalıştığınızda en az yüzde 24-25’ten kredi alınabi- yüzde 20 ile yatırdığın mevduat enflasyona karşı ne
liyor. Devlet tahvili bono faizleri yüzde 23. Demek ki yatı- kadar koruyabilir? Vatandaş da ne yapacağını bil-
rımlardan umut var mı? Hayır. Ayrıca yatırım mallarının miyor. ‘Mal al’ deniliyor ama hangi ürünü alacak-
bir bölümü içeride üretilmiyor, dışarıdan temin ediliyor. sın? Ciddi parası olan konut ile korumaya çalıştı.
Bu kadar değersiz TL ile dışarıdan yatırım malı alınabi- Üretici fiyatları yüzde 80-90 artmış. Bu fiyatlar ile
lir mi? Hayır. Son çeyreklerde büyüme var gibi gözükü- hangi babayiğit ipotekli kredi çekecek de yatırım
yor ama net bir şekilde yatırımlar azalıyor. Hükümet’in yapacak. İmkansız.” Gürsel, Türkiye’nin müthiş bir
harcayacak parası var mı? Yok. Tek umut şu anda dışa- darboğaza girdiğini belirterek, 2022’nin Haziran
rıdan döviz getirmek.” İhracatta sınırlara dayanıldığının ayında tüm sorunların aşılacağına ilişkin iddianın
ve net ihracattan büyük fayda görülmeyeceğinin altını gerçeği yansıtmadığını aktardı.

“2-3 yılda sorunların aşılacağını söylemek zor“

Seyfettin Gürsel, 2023 seçimlerinde olası bir hikayesi var. İstihdam ve işgücü piyasasında büyük
iktidar değişikliğinin ekonomide umutları yeni- sorun yaşanıyor.
den canlandıracağını söyledi. Muhalefetin ne kadar hazırlık yaptığını bilmi-
Seçimin ertesi gününden itibaren pek çok gös- yorum ama çok hazırlıklı olmak lazım. Örneğin;
tergenin olumluya döneceğini ama sorunların ik- mazot fiyatının ne olacağını köylüye anlatmak
tidar ile kısa sürede lazım. Çok dikkatli ve za-
çözülemeyeceğini sa- manında adımlar atılmalı
vunan Gürsel şunları ve yoksullukla mücadele
ifade etti: “Algılar o ka- beraberinde götürülmeli.
dar hızlı değişir ki TL’ye Devletin soyulduğu açık.
yatırım yapalım diye sı- Bunları önlemekle de kay-
cak para akımı olabilir. nak yaratılacaktır.
Dikkat edilmesi lazım. Zor dönemde sosyal
TL’nin aşırı değeri yan- devlet yapısı artırılabilir.
lış olur. Ülke bir altı ay Reform ve mikro reformlar
ferahlama yaşayabilir. döneminde sosyal teşvikler
Enflasyonun düşmeye sağlanmalı. ‘2-3 yıl içinde
başladığı, TL’nin de- sorunları aşacağız’ muci-
ğerlendiği ekonomi olur. Ancak iktidar değişti diye zesinin beklenilmemesi gerekiyor. Ancak şunu net
darboğazdan Türkiye ekonomisi kendiliğinden çıka- söyleyebilirim; muhalefetteki 6 partinin ortak açık-
maz. Çünkü muazzam sorun birikti. Yüksek enflas- lamasındaki; hukuk, anayasa, özgürlükler alanında
yonu aşağıya çekmek kolay değil. Aşırı borçlanma vaatlerin yarısı yapılsa Türkiye farklı bir ülke olur.”

Nisan 2022 KobiEfor 87