Page 147 - KobiEfor Kasım 2022

KONSEPT

MOM – Üretim Operasyonları Yönetimi Nedir?

International Society for Automation’ın (ISA) genel kabul görmüş ISA-95 standardı,
üretim işletmelerinin altyapı, kontrol ve kurumsal yönetim sistemleri arasındaki en-
tegrasyonu ve hiyerarşiyi tanımlamak için kullanılan bir standarttır. Biz de bu standart
üzerinden gideceğiz. ISA-95’in katmanlarına göre, MOM’un Seviye 3’ü temsil ettiğini
ifade edebiliriz. Bu seviye, makine sensörleri, IIoT (Industrial Internet of Things) gibi
gerçek zamanlı veri toplayan endüstriyel otomasyon sistemleri ile ERP, APS, CRM, BI
gibi kurumsal iş süreçleri yönetim sistemleri arasındaki entegrasyonu sağlar.

Üretim gözlüğü ile baktığımızda bu katmanda neleri Kalite operasyonları yönetimi; hammaddeden bitmiş
bulmamız gerekir? Öncelikle, üretim takip ve kont- ürüne dek tüm üretim süreçleri boyunca kalitenin
rolünü, yani her bir makinede şu an neler üretiliyor, ölçülmesi ve kayıt altına alınması işlevlerini koor-
hangi makine durmuş, hangisi bakım sürecinde, han- dine eden, yönlendiren ve izleyen faaliyetleri ifade
gi operatör şu an hangi iş istasyonunda ve çalışır du- eder. MOM ile birlikte kalite operasyonları yönetimi
rumda mı takip etmemiz gereklidir. Bu işlevler MES de üretim süreçleri ile entegre edilmiştir. Bu sayede,
tarafından yerine getirilir. Ancak, fabrikaların üretim önceden belirlenen kalite standartlarına göre üretim
döngüsü içerisinde bu seviyede takip ve kontrol ge- çıktılarının gerçek zamanlı değerlendirilmeleri sonra-

rektiren ve kurumsal yönetim süreçleri için çok de- sı test, sertifikasyon ve onay süreçleri otomatikleştiri-
ğerli veriler içeren pek çok diğer aktivite de gerçek- lebilir. Gerçek zamanlı veri ile SPC (Statistical Process
leştirilmektedir. Control) grafikleri sayesinde süreç analizi ve iyileştir-

me faaliyetlerinin desteklenmesi mümkün olacaktır.
Örneğin; üretimde kullanılacak hammadde ve yarı
mamulün fabrika içerisinde istasyonlar arasında, de- Kısaca, MOM içerisinde üretim takip ve kontrolü,
podan istasyonlara veya istasyonlardan depoya taşın- depo ve iş istasyonları arasından malzeme lojistiği,
ması ve bu taşıma işleminde içeriğin tam olması ve bakım süreçlerinin planlaması ve takibi ve kalite yö-
tam zamanında yapılması üretimin aksamaması adına netimi fonksiyonları temel yapı taşlarını oluşturmak-
önemlidir. Bu bağlamda WMS (Warehouse Manage- tadır. Piyasada isminin içinde MES geçen ancak bura-
ment Systems) ile entegre bir şekilde taşıma emirle- da yaptığımız tanımla gerçekte MOM yapan çözümler
rinin, lokasyon bazlı toplama ve kit oluşturma işlem- bulunmaktadır. Bir süre daha bu kargaşa devam ede-
lerinin AGV (Automatic Guided Vehicle) veya depo cek gibi görünüyor.
operatörleri ve üretim arasında eş zamanlı senkroni- Üretim süreçleri ve destekleyici tüm aktiviteleri MOM
zasyonun sağlandığı bir altyapının MOM içerisinde tanımının içerisine koyabiliriz, ta ki yeni bir kısaltma
sunulmasını bekleriz.
önümüze gelene kadar. Mesela MEM (Manufacturing
Bakım operasyonları yönetimi; reaktif, periyodik, ön- Enterprise Management), kim bilir? Bunu da diğer
leyici veya düzeltici bakım aktivitelerinin ve verisinin tüm teknolojik atılımlar gibi zaman gösterecektir.
üretim ve çizelgeleme için kullanı-
labilirliklerini sağlamak için ma-
kinelerin, ekipmanların ve ilgili
fiziksel varlıkların bakımını yapan

işlevleri koordine eden, yönlendi-
ren ve izleyen faaliyetlerin toplamı
olarak tanımlanabilir. MOM içeri-
sinde yer alan bakım operasyonla-
rı yönetimi, makine bozulmaları
sonucu oluşan bakım işlemlerinin
oluşturulmasını ve takibini yapar.
Belirli ölçümlere göre (örn. çev-
rim sayısı, süre, üretim miktarı)
makinelerin önleyici bakım akti-
vitelerinin planlanmasını ve uy-
gulanmasını sağlar. Makinelerden
alınan gerçek zamanlı veri analizi
ile durum bazlı bakım uygulama-
larının gerçekleştirilmesini sağlar.

MES & MOM SATIN ALMA REHBERİ 19