Page 51 - KobiEfor_Eylul_2018

lafl›lmas› ve kullan›lmas›na iliflkin 27 y›ldan beri
sürdürülen müzakereler nihayet bu ülkelerin ge-
çen y›l Rusya’da prensipte vard›klar› anlaflma ile
geride b›rakt›¤›m›z A¤ustos ay› içinde çözüme ulafl-
t›. Kazakistan’da toplanan Hazar Befllisi Zirve-
si’nde, uzmanlar taraf›ndan “Hazar Denizi’nin Ana-
yasas›” olarak kabul edilen bir anlaflma imzalana-
rak, Hazar Denizi’nin hukuki bir statüye kavufltu-
rulmas›yla istikrar ve kal›c› bar›fl yolunda önemli
bir ad›m at›ld›.

KobiEfor: Anlaflman›n içeri¤inden söz eder
misiniz? Anlaflma taraf ülkelere neler Zirve sonuçlar›ndan dolay› Kazakistan Cumhurbaflkan›
kazand›racakt›r? Nursultan Nazarbayev’i kutlayan Rusya Devlet Baflkan›
Akkan Suver: ‹mzalanan anlaflmaya göre, Ha- Vladimir Putin, uzun bir zamandan sonra var›lan bu
anlaflman›n Hazar k›y›s›nda yeni iflbirli¤i f›rsatlar›
zar Denizi, k›y›s› bulunmayan di¤er ülkelere kapa- do¤uraca¤›n› belirtti.
t›lm›fl ve onlar›n askeri varl›¤›n› k›s›tlam›flt›r. Bu
bar›fl aç›s›ndan büyük bir kazan›md›r. Hazar Deni- KobiEfor: ‘Yeni enerji sinerjisi’ni biraz daha
zi’nin yüzey k›sm›n›n taraflarca ortak bir flekilde detayl› aç›klar m›s›n›z? Ortaya ç›kan bu yeni
kullan›lmas› karar alt›na al›nm›flt›r. Dip k›sm› ve tablonun rakamsal de¤erleri nelerdir?
maden rezervleriyse komflu devletlerin aras›nda, Akkan Suver: Hazar Denizi’nde bulundu¤u tahmin
uluslararas› hukuk temelinde anlafl›larak paylafl›- edilen yaklafl›k elli milyon varil petrol ve yaklafl›k on
lacakt›r ki bu sular›n alt›ndaki do¤algaz ve petrol trilyon metreküplük do¤algaz›n piyasa de¤erinin alt›
rezervlerinin de art›k ç›kar›larak dünya piyasalar›- trilyon dolar› geçti¤i söyleniyor. fiüphe yok ki bu geti-
na sunulmas› anlam›na gelmektedir. Bir baflka de- ri, Hazar Denizi’ne k›y› ülkeler aras›ndaki iflbirli¤ini
yiflle tam bir enerji denizi olan Hazar böylelikle ye- artt›rma yönünde de önemli bir hareketlilik sa¤laya-
ni bir enerji sinerjisinin kap›s›n› aralamaktad›r. Ar- cakt›r. Gene k›y›dafl befl ülkenin milli gelirlerinin art-
t›k Hazar Denizi, dostluk, karfl›l›kl› güven ve iflbirli- mas›na, bu bölgede yaflayanlar›n refah›na, ülkelerin
¤i denizine dönüflmüfltür. kalk›nmas›na da kald›raç olaca¤› gibi, ayn› zamanda
bölgenin istikrar›na ve bar›fl›na da neden olacakt›r.
Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Rusya ve
‹ran taraf›ndan onaylanan bu anlaflma ile bir enerji
deposu olan Hazar Denizi’nin bir bar›fl denizine dönü-
flece¤ine inan›yoruz. Komfluluk iliflkilerinin gelifltiril-
mesi ve bölgesel anlaflmalar yap›lmas›, ticari iflbir-
liklerinin artmas›, bu bölge üzerinde genel politik ha-
vay› da olumlu bir flekilde etkileyecektir. Görünen o
ki, Avrasya’n›n son on y›l› ile gelecek on y›l› birbirin-
den çok farkl› olacakt›r.

Liderler, Zirve’nin ard›ndan Aktau flehrinde
haz›rlanan özel platformda bulunan 500 KobiEfor: Verimli ve o nispette de Hazar
yavru bal›¤› Hazar Denizi’ne b›rakt›. Denizi’nin oldu¤u kadar Avrasya co¤rafyas›n›n
dinamiklerini etkileyecek olan bu
anlaflman›n Türkiye ile ilgisini nas›l
de¤erlendiriyorsunuz?
Akkan Suver: Söz konusu olan befl ülke de Türki-
ye’nin vazgeçilmez dostlar›d›r. Bu ülkelerin bir ara-
da yaflamas›, bir arada refah› yakalamas› onlar ka-
dar bizi de sevindirir. Refah, kal›c› bar›fl› da berabe-
rinde getirecektir. Ayr›ca enerji konusunda; Türkiye
üzerinden geçmekte bulunan enerji nakil hatlar›nda
da yeni zenginliklerin oluflaca¤› bir gerçektir. Fakat
her fleyin üzerinde bir baflka önemli gerçek vard›r. O
da Hazar Denizi’nin art›k bir bar›fl denizi oldu¤udur.
Bu gerçek her türlü de¤erin üzerindedir.
Eylül 2018 KobiEfor 51