Page 77 - KobiEfor_Kasim_2018

meye çal›fl›yorlar. Bu politikalar›n ifllemedi¤inin en ekonomi, küçülmenin ötesinde negatife inecek.
iyi göstergesi ise yüzde 25’lerdeki enflasyondur. Bankalar›n bilanço meselesine rezerv oranlar›yla
Anlam› da reel sektörde stres biriktiriyoruz. Geç- yaklafl›yorum. Bankalar borçlan›yor ama birincisi
miflte s›k›nt›lar sadece kurumsal yap›s› geliflmifl faizden yiyorlar. ‹kincisi ise k›sa süreli borçlan›yor.
kurumlarda olurdu. fiu anda birbirinden farkl› sek- Bunlara da bakmak laz›m. Bu boyutta k›sa vadeli
tör gruplar›n› etkileyen reel sektör s›k›nt›s›yla kar- yüksek faizli borçlanan bankalar kime kredi vere-
fl› karfl›yay›z. Al›nan önlemler bu sektörlere yönelik cek. Dolay›s›yla ç›k›fl›n sinyallerini görmüyorum,
olmas› gerekirken bankac›l›k sektörü diliyle çözüm hala daha dibi gördü¤ümüzü düflünmüyorum.
bulmaya çal›fl›l›yor. Konkordato ilanlar› da banka-
c›l›k sektörünün sermaye yap›s›n› bozmamak için KobiEfor: Peki en önemli s›k›nt›lardan biri olan
yap›l›yor. Sorunu 2019’a öteliyoruz. enflasyonla mücadelenin nas›l olmas› gerekiyor?
Önder Günçavd›: Merkez Bankas›’n› art›k çok
KobiEfor: As›l s›k›nt›y› yerel seçimlerin suçlamayal›m. Merkez Bankas›’n›n gücü belli. Enf-
(Mart 2019) sonras›nda m› yaflayaca¤›z? lasyonun sebeplerine bakmak laz›m. Talep çekiflli
Önder Günçavd›: Gerçekçi olmak laz›m. Seçim- enflasyonda; para politikas› ve Merkez Bankas›
lerden sonra daha gerçekçi ad›mlar at›labilir. Dolay›- üzerinden çok fazla ekonominin kendi yap›s› ile u¤-
s›yla as›l daralma seçimlerden sonra yaflanabilir. Za- raflmadan sorun çözülebilir. Ama Türkiye’deki du-
ten Türkiye’nin sorunlar› için uzun vadeli aksiyon ge- rum bu de¤il. TÜFE ile ÜFE aras›nda yüzde 25-45
rekiyor. Buna en az›ndan inanmak istiyorum. Hatta oran›nda fark var. Bu da maliyet enflasyonunu gös-
bu aksiyonlar› bilen, bunlar› gerçeklefltirebilen insan- teriyor. Daha buna ücretler de yans›m›fl de¤il. Yani
lar›n görevde olmas›n› istiyorum. Zaten bu yaflan›lan- en büyük tehlike henüz gelmedi. ‹ki fiyat aras›nda
lar yap›sal alg›ya göre yaflan›yorsa zarar görmeden yüzde 22’lik fark var. ‘Bunu daha afla¤›ya çekece-
ç›kmak mümkün de¤il. Çünkü bu gelen kriz geçmifl- ¤im, tüketici fiyatlar›n›n artmas›n› engelleyece¤im’
te olmayan kadar büyük bir kriz olacakt›r. Sebebi ise derseniz bunun anlam› fludur; maliyet enflasyo-
enflasyonu ve iflsizli¤i ayn› anda yaflatacak olmas›d›r. nunu kim ödeyecek? Zaten sanayicinin durumu
parlak de¤il. Hükümet piyasaya göre politikalar
KobiEfor: Bu dönem flirketlerde tasfiye ve üretiyor. Yüzde 10 bask›n›n maliyetler üzerinde et-
iflsizlikte ciddi art›fl olur mu? kisi olacakt›r. Maliyetleri kim karfl›layacak?
Öner Günçavd›: Böyle giderse bekliyorum aç›k-
ças›. Yeni Orta Vadeli Program’da (YEP) Hükümet KobiEfor: Üretim ekonomisi neden hayata
kanad›n›n yol haritas›n› göremedim. fiirketlerin geçirilemiyor?
250-260 milyar dolarl›k borçtan bahsediliyor. Bu Önder Günçavd›: Türkiye geçti¤imiz dönemi çok
borcun nas›l ödenece¤i, ödeme güçlü¤ü içindeki iyi kullanamad›. Çünkü sanayisizleflme bütün kapi-
flirketlere nas›l destekler sa¤lanaca¤›, bu flirketle- talist ülkelerin er ya da geç karfl›laflaca¤› bir fleydir.
rin nas›l seçilece¤i... Bu konular net de¤il. Anlad›- Belirli gelir seviyesini geçtikten sonra siz imalat
¤›m kadar›yla sektörler Allah’a emanet bir flekilde. sektörü, sanayi sektörü de¤il de hizmet sektörüne
fiu var ki; 10.8 oran›nda genel iflsizlik. Ama genç- kayars›n›z. Almanya’da da ayn› e¤ilim var. Bizim gi-
lerde bu oran yüzde 20’lere ulaflt›. Bu bence as›l bi ülkeler ise erken sanayisizlefliyor. Belirli kifli ba-
tehlike. Genç nüfusun bu boyutlarda olmas›, umu- fl› gelire ulaflmadan yaflan›yor. Bunun nedenleri
dun kaybolmas› demektir. Reel sektörde iflaslar aras›nda vizyonsuzluk da var, politika hatalar› da
olabilir, konkordatolar›n büyük oran› iflast›r zaten. var, globalleflme de var.
Çok az› kurtulacakt›r. Bankalar›n insaf›na kalm›fl- Ülkemizde ise devletin bir sanayi politikas› ol-
t›r. O kadar kaynak da yoktur. 250 milyar dolar bor- mas› gerekti¤ini düflünüyorum. ‹nflaat üzerinden
cu nereden bulacaks›n›z? Türkiye ekonomisinin de¤il gerçek anlamda üretim üzerinden büyümeli-
kaynak bulmadan ödeme gücü yok. Çok çeflitli fle- yiz. Ama hizmetlerden de kaçamazs›n›z. Onu da
kilde tasarruf edilmesi laz›m. Bunu da yapabilme- dikkate alarak ekonominin gen yap›s›n› de¤ifltire-
nin yolu ölçe¤i küçültmektir. Bu da flirketlerde tas- ceksiniz. Gerekirse de iç piyasay› korumak için ön-
fiye ve iflsizlik anlam›na gelecektir. lemler alacaks›n›z. Hatta bunun için mücadele de
edeceksin. Türkiye’de ise 16 y›ld›r sanayi eziliyor,
KobiEfor: Reel sektör krizi bankalar› da inflaat kazan›yor. ‹nflaat sektörünün en iyilerinde
etkiler mi? dahi do¤ru düzgün bilançoya ulaflamazs›n›z. Dola-
Önder Günçavd›: Bu geliflmeyi görmemek müm- y›s›yla bilançosu olmayan bir inflaatç› ile Türkiye
kün de¤il. Konkordatolar banka bilançolar›na yan- ekonomisini 21. yüzy›lda yönetemezsiniz. Aksi hal-
s›m›yor. Bankalar›n sermaye yeterlilik oranlar›nda de bu gidiflle bir Venezüella olur muyuz? Fiyat mü-
de¤ifliklik olmuyor. Seneye iflaslar bafllad›¤›nda, dahaleleri devam ederse kesinlikle olabiliriz.
Kas›m 2018 KobiEfor 75