Page 143 - KobiEfor_Mayıs_2016

lece¤ini düflünüyoruz. Her ne kadar hükümetin sene mak kayd›yla gibi bir s›n›rlay›c› varsay›m alt›nda bü-
bafl›nda ald›¤› maliye politikas› tedbirleri büyümeyi yüme potansiyelimizin en az iki puanl›k olumlu etki-
destekleyici özellik tafl›sa da iç talebin 2016 y›l›nda lenmesini bekleyebiliriz.
2015’teki kadar güçlü seyretmeyebilece¤ini öngörü-
yoruz. Geçen y›l stoklar hariç iç talepten toplamda KobiEfor: Ekonomideki büyümeye ra¤men
4.6 puanl›k katk› gelmiflti. Bu y›l ise katk›n›n 2015’in reel ekonomi ‘görece bir s›k›nt›’ ile karfl›
yüksek baz›ndan dolay› ayn› oranda gerçekleflme ih- karfl›ya bunu siz neye ba¤l›yorsunuz?
timalinin zay›f oldu¤unu düflünüyoruz. Bununla bir- Ali K›rali: Reel ekonomide hissedilen s›k›nt›lar›n
likte, jeopolitik risklerin ve güvenlik kayg›lar›n›n tu- daha çok iki noktadan kaynakland›¤›n› düflünüyoruz.
rizm sektöründe oldu¤u gibi bir tak›m olumsuz yan Bunlardan ilki bankac›l›k sektörü kredi mekanizma-
etkilerinin olabilece¤ini görüyoruz. Hem bu sektöre s›nda yaflanan s›k›fl›kl›k olarak görülebilir. Geçmifl
ürün tedarik eden firmalar›n sorun yaflayabilecek ol- y›llarda al›nan makro ihtiyati tedbirlerin yan›nda Ba-
mas› hem de do¤rudan sektörün kendisinin u¤raya- sel III’e uyum öncesinde bankalar›n daha ihtiyatl›
ca¤› kay›plar istihdam da dahil olmak üzere iç talebi davranma e¤ilimlerinin ve yüksek seviyedeki belir-
zorlayabilecek bir özellik tafl›maktad›r. Ayr›ca de- sizliklerden risk duyarl›l›klar›n›n artm›fl olmas›n›n
vam eden yurtiçi ve yurtd›fl› risklerin yat›r›m ifltah›n› etkili oldu¤unu düflünüyoruz. Bankalar taraf›ndan
da s›n›rlad›¤›n› görüyoruz. yap›lan finansmana olan ihtiyac›n yüksek oldu¤u
sektör ve firmalar›n veya bu kanaldan finansman›
KobiEfor: ‹ç piyasaya reformlar›n yap›lan tüketimin bu noktada daha çok s›k›nt› yafla-
pozitif katk›s› olmaz m›? d›¤› görülüyor. Ayr›ca TCMB’den gelen faiz indirim-
Ali K›rali: Reformlarda Hükümet a¤›r bir yol al›- lerine ek olarak makro ihtiyati tedbirlerde yap›lacak
yor. Tabi çok say›da seçim sürecinin ve jeopolitik k›smi gevflemenin de bunu destekleyebilece¤ini dü-
gerginli¤in de bu a¤›rdan almada etkisi vard›r. Son 3 flünüyoruz. Reel ekonomideki s›k›nt›lar›n bir di¤er
y›ld›r ülkenin bafl›na gelmeyen kalmad›. Buna ra¤- nedeninin ise jeopolitik risklerden ve turizmden kay-
men ortalama yüzde 3-4 aras›nda büyüme sa¤lad›k. nakland›¤›n› düflünüyoruz. Di¤er bir ifadeyle hedef
Bunun nedeni de dinamik ve esnek bir ekonomiyiz. pazar› Ortado¤u ve Rusya olan firmalar›n ve sektör-
Krizlere al›flk›n›z. Ancak flunun alt›n› çizmek laz›m lerin do¤rudan ve dolayl› karfl›laflt›klar› sorunlar
reformlar› öteleme flans›m›z yok. Çünkü orta gelir reel ekonomide ciddi biçimde hissedilmektedir. Bu
tuza¤› diye bir kavramla karfl› karfl›yay›z. Kifli bafl› kanaldan yaflanan sorunlar›n ise bankac›l›k sektörü-
milli gelirde 10 bin dolara 2010’da geldik ve henüz nün rahatlamas› ile daha h›zl› bir flekilde hafifleyebi-
bu kritik efli¤i aflamad›k. Devalüasyonla kifli bafl› lece¤ini düflünüyoruz. Reel piyasada s›k›nt›lara ra¤-
milli gelir oran›m›z 8-9 binlere düfltü. Realiteyi gör- men kriz öngörmüyorum. Sadece yap›sal reformlar
mek gerekiyor. Bunun ç›k›fl› reformlard›r. Reformlar gecikirse MB güvercin duruflunu sürdürürse FED fa-
yap›l›rsa büyüme potansiyeli yüzde 5’e ç›kacakt›r. iz artt›rd›¤›nda kur geçen y›l oldu¤u gibi yukar› yön-
Reformlar›n ekonomik performans üzerinde iki lü ciddi bir atak yapabilir. MB’de gere¤inden h›zl› bir
kanaldan etkisi olabilir. Bunlardan ilki, yat›r›mc› al- reaksiyon görürsek kurda yeni rekorlar görürüz.
g›s›nda yol açaca¤› iyileflmenin getirece¤i pozitif ha- Ama kriz beklemiyorum; esnek kur politikas› uygu-
va sayesinde olur. Örne¤in Türkiye yap›sal reform luyoruz. Sadece döviz ile borçlanm›fl flirketler için
takvimini daha h›zland›rarak uygulamaya geçilmesi zor durum olacakt›r. MB faiz frenini çekince de bü-
ile yat›r›mc› alg›s› iyileflecek, k›sa vadeli sermaye gi- yüme afla¤› yönlü olur.
riflleri h›zlanacak, bu sayede finansal koflullar iyilefl-
ti¤i için yat›r›m ve tüketim talebi uyar›lacakt›r. Bu- KobiEfor: Niye kriz olmaz?
nun da bir y›ll›k bir perspektifte büyüme üzerindeki Ali K›rali: Kriz olmaz çünkü Avrupa toparlan›yor.
afla¤› yönlü riskleri elemine ederek bir puanl›k yuka- ‹kincisi esnek iç piyasam›z var. ‹hracat piyasam›z çe-
r› yönde bir potansiyele yol açmas›n› bekleyebiliriz. flitleniyor. Konjonktürde de bundan kötüsü olmaz;
Orta-uzun vadede ise yat›r›mlar›n meyvelerini ve- Dibi gördük bundan sonra yukar› yönlü geliflim ola-
rerek potansiyel büyümeyi güçlendirmesi beklene- bilir. Ayr›ca iç talepte mülteci kavram›n› da irdele-
bilir. Bu konuda say›sal analizler yapmak çok kolay mek gerekiyor. Kay›tiçi kay›td›fl› da olsa Suriyeliler’in
olmuyor. Çünkü her ekonominin kendine özel du- yaratt›¤› bir ekonomi var. Türkiye nüfusu yüzde 5
rumlar› oldu¤u gibi her zaman›n ve koflulun da ken- artt›. Gelen 3 milyon mülteci var. Bu insanlarla ülke-
dine özgü ç›kt›lar› olabiliyor. Geçmiflte bir ülkenin yi yüzde 5 büyüttük. Hep negatif bak›yoruz ancak
reform tecrübesini baz alarak yapabilece¤imiz ana- ekonomik taraf›ndan bakarsak ülkeye 3 milyon yar-
lizler bir baflka ülkede birebir uygulansa bile de¤i- d›ma muhtaç insan gelmedi. Ülkesinde ekonomisi iyi
flen ekonomik iliflkiler ve etkenlerden dolay› ayn› ba- olan, bankada paras› olan, gayrimenkulü olan insan
flar›y› göremeyebiliriz. Fakat tüm koflullar sabit kal- geldi. Kayna¤›n› da getirdi.
May›s 2016 KobiEfor 143