Page 99 - KobiEfor_Aralik_2015

UZMAN Bir KOB‹ Neden

Büyük fiirket Olamaz?
A nadolu’da onbinlerce KOB‹ aile flir- fark› çok net bir flekilde tan›mlayabilmeli ve
ay›rt edebilmelidir. Patronlar›n asli görevi flir-
keti olarak kurulmufl ve yap›lanm›fl-
t›r. Halen kurucu veya ikinci kuflak
ket stratejilerini oluflturabilmek ve operas-
patron taraf›ndan yönetilen bu KO-
sa¤l›kl› bir flekilde yürütüldü¤ünü takip ede-
B‹’lerimizin tamam› büyümek, ‘ku- yonlar›n orta kademe yöneticiler taraf›ndan
rumsallaflmak’ ve büyük bir flirket haline gel- bilmektir. Patronlar›n operasyonlara do¤ru-
mek ister ama ancak bunu çok az› baflarabilir. dan müdahale etmesi halinde, orta kademe
Bir KOB‹’nin büyük flirket olabilmesi, sadece yöneticiler ‘Oyun d›fl›nda’ kal›rlar. Bu durum-
çal›flan say›s› ve cirosunu artt›rmakla de¤il, da orta kademe yöneticiler ifl tatminsizli¤i ya-
özellikle flirket patronunun ‘Zihinsel bir dev- flarken patronlar da afl›r› ifl yükünden dolay›
rim’ geçirmesi ile ilgilidir. Bu ‘zihinsel devrim’ ‘tükenmeye’ bafllarlar.
neleri de içerir? ‹flte baz› ana bafll›klar: l Patronlar her ortaya ç›kan f›rsatta yeni bir ifl
l Patronlar ‘ifli bilmek’ ile ‘Yönetmeyi bilmek’ alan›na girmeye çal›flmamal›, güçlerini sadece
aras›ndaki fark› çok net bir flekilde anlamal›- çok iyi bildikleri ifle yo¤unlaflt›rmal›d›r. fiirket-
d›r. Aile flirketlerimizin mevcut patronlar›n›n lerin sahip olduklar› temel yetkinlikte faaliyet
hemen hemen tamam› ‘çekirdekten’ yetiflmifl göstermesi ve ›srar etmesi halinde baflar› ve
olup, yapt›klar› ifli çok iyi bilirler. Bu patronlar büyüme flans› çok daha yüksek olacakt›r.
büyük flirket olabilmek için yönetimin dev ve l Patronlar yönetim kurulu baflkan› ile genel
‘evrensel’ bir kavram oldu¤unu fark etmeli ve müdür aras›ndaki görev ve yetki fark›n› çok iyi
‘sa¤duyu’ ile yönetmekle büyük flirket oluna- bilebilmeli ve kendisini yönetim kurulu baflka-
mayaca¤› gerçe¤inden hareketle ya kendileri- n› olarak konumland›rarak, yetkin bir genel
HALUK ÜNALDI ni yönetim konusunda yetifltirmeli veya çok müdür ile çal›flmal›d›r. Patronlar› taraf›ndan
haluk@paradigmam.com yetkin ‘Profesyonel’ yönetim kurulu olufltura- do¤rudan yönetilen bir KOB‹’nin profesyonel
bilmeli ve onlara kulak vermelidir. bir genel müdür taraf›ndan yönetilmeye geç-
l Patronlar flirketini büyütmeye çal›flmadan mesi son derece zor bir operasyondur. Bu de-
önce kendisini gelifltirmeyi baflarmal›d›r. ‘Her ¤iflim, bir flirketin ‘Kurumsallaflma’ sürecin-
kurum, en fazla liderinin entellektüel seviye- deki en zor operasyonel faaliyet olup, y›llar
sine kadar yükselir’ gerçe¤inden hareketle alabilecek bir süreçtir.
kendisini gelifltirmeyen patron, flirketini de l Patronlar ‘Kurumsal Kaynak Planlamas›
gelifltiremez. (ERP)’ programlar›n›n büyük flirket olma sü-
l Patronlar ‘Üretim odakl›’ anlay›fltan ‘Pazar recindeki önemini çok iyi bilebilmeli ve etkin
odakl›’ anlay›fla geçilebilmeli ve küresel paza- bir ERP sistemi kurulumunu flirketin en kritik
r› çok ayr›nt›l› ve sürekli bir flekilde takip edi- süreçlerinden birisi oldu¤u gerçe¤ini bilerek,
Patronlar lebilmelidir. Geçen yüzy›lda rekabetin yo¤un- özel bir ilgi göstermelidir. Bir KOB‹’de, genel-
lu¤u düflüktü ve üretim yapabilmek baflar›l› de, ERP sistemini ‘stratejik’ seviyede de¤er-
önce olabilmek için yeterli olabiliyordu. Rekabetin lendirebilecek bir yönetici bulunmaz. Bunun
ola¤an üstü artt›¤› günümüzde ise sadece için ERP sistemine geçme aflamas›ndaki flir-
zihinsel devrimi üretim becerisi yeterli olmay›p, pazarlama ve ketlerde patronlar bu görevi ‘bilgi ifllem’ yö-
sat›fl becerisi öne ç›kmaktad›r. neticine verirler. Bu görevlendirme, flirketler
yapabilmeli, l Patronlar yetkin profesyonel yöneticileri yö- için ‘ölümcül’ bir hatad›r. Çünkü ERP sistemi-
netme becerisi kazan›labilmelidir. KOB‹ pat- nin kurulumu de¤il ama ondan ‘stratejik’ ola-
daha sonra ronlar›m›z, genelde ifli yapanlar› yönetme be- rak yararlanma, ortalama bir bilgi ifllem yöne-
cerisine sahiptirler. Oysa flirketin büyüyebil- ticisinin bilgi seti içinde de¤ildir.
operasyonel mesi için yetkin bir ‘Orta kademe’ yöneticileri- l Patronlar, e¤er evlatlar› çok yetkin ve çok is-
olarak ne ve bunlar›n etkin bir flekilde yönetilebilme- tekli de¤ilse o¤ullar›n› okul bitti¤i veya asker-
lik tamamland›¤› gibi kendi yerine geçirmek
sine ihtiyaç vard›r. Yetkin orta kademe yöneti-
büyük flirket cilerine ulaflabilmek, ifle alabilmek, yönete- üzere flirket içine almamal›d›r. Bu giriflim, flir-
bilmek ve elde tutabilmek çok özel ve farkl›
kete ve aileye zarar verece¤i gibi, evlatlar›na
statüsüne bir yetkinlik gerektirir. Andre Weil kural›na da yap›lm›fl bir haks›zl›kt›r. Baflta, ‘veliaht’ ev-
lat olmak üzere aile üyelerinin flirket içinde
göre; ‘Birinci s›n›f patronlar birinci s›n›f yöne-
geçmek üzere ticilerle ikinci s›n›f patronlar üçüncü s›n›f yö- çal›flabilmesi için iki kural› sa¤lamas› gerekir.
neticilerle çal›fl›rlar.’ Birinci kural; aile üyesi sahip oldu¤u pozisyo-
giriflimlerde l Patronlar flirketi yönetmek üzere, evrensel nun yetkileri d›fl›nda sadece aile üyesi olmak-
yönetim bilgilerini kullanmal› ‘Tekerle¤i icat tan dolay› flirket içinde ilave bir yetki ve kaynak
bulunmal›d›r. etmeye çal›flmamal›d›r.’ Birçok patron flirketi- kullanmaya kalkmamal›d›r. ‹kinci kural; flir-
nin finansal durumunu ajandas›n›n aras›na not kette görev alacak aile üyesi, flirket içinde
etti¤i birkaç rakam ile ve kendisine göre belir- kendine verilecek olan görevi kendi becerisi ile
ledikleri ‘formüller’ do¤rultusunda takip etme- benzer büyüklükte baflka bir flirkette bulabile-
ye çal›fl›r. Oysa bir flirketi finansal olarak takip cek ve baflarabilecek durumda olmal›d›r. Aksi
edebilmek için ihtiyaç duyulan finansal tablolar takdirde flirket içinde kendisi ‘ç›rp›n›p’ durur-
ve rasyolar bellidir ve ancak flirket bu rasyolar ken, flirkete de aileye de zarar verir.
esas alarak takip edildi¤inde, dünya veya ülke UNUTULMAMALIDIR K‹…
ortalamas›na göre bir de¤erlendirme yapmak Bir flirket e¤er içinde oldu¤u ifl kolunda ope-
mümkündür. Bu rasyolar›, talep edilmesi ha- rasyonel olarak baflar›l› oldu¤u halde KOB‹ öl-
linde, muhasebeciler kolayl›kla üretebilir an- çe¤inden büyük flirket ölçe¤ine geçemiyor ise
cak flirket patronlar› bu rasyolar› takip edebil- bu teknik bir sorun de¤il, flirket patronu ile il-
me ve yorumlayabilme becerisine sahip olma- gili zihinsel bir sorundur. Patronlar önce bu
l›d›r. Finansal analizle ilgili göstergelere ben- zihinsel devrimi yapabilmeli, daha sonra ope-
zer flekilde üretim, pazarlama veya insan kay- rasyonel olarak büyük flirket statüsüne geç-
naklar› ile ilgili de göstergeler de mevcuttur. mek üzere giriflimlerde bulunmal›d›r ve zihin-
l Patronlar strateji ile operasyon aras›ndaki sel devrime oranla çok daha kolayd›r.
Aral›k 2015 KobiEfor 99