Danışmanımız ve Yazarımız Dr. Gülsemin Güloğlu, VKV Amerikan Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Dr. Yekta Kişioğlu ile kolon (kalın bağırsak) kanserinin önlenmesi üzerine konuştu.
Kolon kanseri önlenmesi ne demektir?
Kolon kanserinin önlenmesi, doktorlar tarafından kanser oluşmadan önce kanser olma riskini ortadan kaldırılması için yapılan tarama yöntemlerinin uygulanmasıdır.Bu tarama herhangi bir yakınması olmayan veya kendisinde kanser olmasını düşündürecek herhangi bir sebebi olmayanlara yapılır. Amaç kansere sebep olacak poliplerin çıkartılması veya başlamış kanserin problem yaratmadan veya gelişip yayılmadan erken dönemde yakalanmasıdır.
Kolon kanseri tarama testleri nelerdir?
Kolonoskopi: Kolonoskopi doktorun kalın bağırsağın tamamını görmesini sağlar. Kolonoskopi öncesinde bağırsağınızı temizlemeniz gerekir. Bunun için size verilecek olan sıvıyı içerek su gibi ishal olur ve defalarca tuvalete gidersiniz. Kolonoskopi sırasında sakinleştirici bir ilaç ile uyur ve işlemi hatırlamazsınız. işlem ortalama 15-20 dakika sürer. Doktor esnek bir tüp ile anüsten girerek tüm bağırsağınızı inceler. Tüpün ucunda kamera mevcuttur. Doktor bağırsağınızı rahatlıkla inceleyebildiği gibi ayrıca tüpün içindeki kanallardan gönderilen ekipmanla bağırsak içindeki polip veya anormal dokular tedavi veya tanı amacıyla çıkarılabilir. Genel olarak çok güvenli olan bu işlemde 1/1000 oranında kanama veya bağırsak delinmesi riski vardır.
Sigmoidoskopi: Aynı yöntemle kalın bağırsağın son 40-50 cm'inin incelenmesine denir. Kolonoskopiye göre avantajı bir gün önce yapılan barsak temizliğine gerek yoktur.
Sanal kolonoskopi: Tomografi ile çekilen filmler ile yapılan bir incelemedir. Dezavantajları, bağırsak temizliği gerekir, radyasyon alınır, ağrılıdır, polip saptanırsa kolonoskopi ile çıkarılması gerekir.
Baryumlu kolon grafisi: Bu test için de bağırsak temizliği gerekir, anüsten baryumlu sıvı verilir, film çekilir. Son yıllarda kullanılmamaktadır.
Dışkıda gizli kan araştırılması: Labotaruvar hatasının çok olduğu bir yöntemdir. Tek başına tarama yöntemi olarak kullanılmaz.
Dışkıda DNA testi: Pahalı ve pratikte pek kullanılmayan bir yöntemdir.
Hangi testi seçmeliyim?
Bu konuda doğru kararı verecek kişi doktorunuzdur, ancak hangisi olursa olsun hiç tarama yaptırmamaktansa mutlaka birini yaptırmanız gerekir.
Kimlerin tarama yaptırması gerekir?
50 yaşına gelmiş herkesin mutlaka kolon kanseri taraması yaptırması gerekir. Ancak ailesinde kolon kanseri olanlar veya kanser riskini artıran hastalıkları olanlar (Kolit gibi) bu taramaya daha erken yaşta başlamalıdırlar. İlk kolonoskopideki bulgulara göre değişmekle birlikte 1 ile 10 senede bir tekrarı gerekir. Ayrıca bağırsak kanseri riskini azaltmak için şunlara dikkat etmenizde fayda vardır:
- Sigarayı bırakın.
- Alkol alımı kolon kanser riskini artırır.
- Kırmızı et tüketimi kolon kanser riskini artırabilir.
- Sebze, meyve ve lişi besinler tüketin.
- Vitamin D kolon kanseri riskini azaltabilir.
- Kalsiyum 700 mg/gün alınması kolon kanseri riskini azaltabilir, ancak 2000 mg/gün prostat kanser riskini artırır.
- Özellikle alkol alanlarda Folik asit alınması kolon kanseri riskini azaltır.
- Fiziksel aktivite ve fazla kiloların verilmesi kolon kanseri riskini azaltır.