Çocuklar ve Hastanede Oyun

Danışmanımız ve Yazarımız Dr. Gülsemin Güloğlu, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi’nden Psikolog Aslıhan Özcan ile “çocuklar ve hastanede oyun” üzerine konuştu.

Hastanede tedavi ekibi çocukların oyun oynamasını destekler mi?
Aslında hastanelerde çocukların oyun oynaması yeni bir konsept değil. 1960’larda yayınlanan raporlarda çocukların hastanelerde oyun oynaması tavsiye ediliyor. Hatta 1991’de Amerika’da sağlık bakanlığı çocukların duygusal bütünlüklerini ve iyi olma hallerini koruyabilmek için hastanelerde oyun imkanları sunulması gerektiğini belirtti. İlk hastanede oyun projesi 1957’de Londra’da yapıldı. O günlerden bugüne de çocukların oyun oynama ihtiyaçlarında çok fazla bir değişiklik olmadı. Oyun, çocuklar için doğuştan gelen bir ifade yöntemi. Tabii ki hastanelerin oyuna bakışı bu süre içerisinde değişti. Önceden sadece keyifli zaman geçirmelerini ve sıkılmamalarını sağlamak için bir araç iken günümüzde hem hastane ortamını normalize etmek, hem de tecrübe edilmesi zor duyguları işlemek için tedavi ekibi oyunun kullanılmasını desteklemekte.

Hastanede oyun oynamak ne işe yarar?
Hastanede oyun oynama çocuğun keyifli vakit geçirmesini sağlar ve hastane ortamını daha az korkulacak bir hale getirir. Kaygı ve korkularıyla tanıdık bir yöntemle baş etmesine yardımcı olur. Yabancı bir ortama ısınmalarını çabuklaştırır. Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir ifade yöntemi sağlar. Hatta tedavi ekibi yerinde kullandığında bilgi alınmasını ve işlemlerin uygulanmasını kolaylaştırır. Çocuğa tanı ve tedavi ile baş etme yöntemleri sunar ve çocuğun tekrar kontrolde hissetmesine yardımcı olur. Gelişimsel regresyonu azaltır. Özgüven ve bağımsızlık hissini arttırır. Ağrı ve invasive müdahaleler gibi zorlayıcı durumlarla baş edebilme yöntemi sunar. Çocuk ve aileyi işlemler için hazırlamayı kolaylaştırır.

Hastanede oyun neden önemli ve unutulmamalı?
Oyun doğru kullanıldığında, hızlı iyileşmeyi destekler. Çocuğa, korkularını ve hayallerini ifade edebilmesi için güvenli ve tanıdık bir yer açar, ortam sunar. Oyun sayesinde çocuk yeni tecrübelerini adeta asimile eder. Planlı terapötik oyun müdahaleleri, çocukların ve ailelerinin tanıyı, tedaviyi ve ağrı kontrolünü anlamalarını destekler. Oyun, tanıdık oyuncaklar ve aktiviteler sayesinde çocukların sakinleşmelerini sağlar. Oyun özellikle de acil durumlarda önemlidir. Çocuk yaşayacakları için psikolojik olarak yeterince hazırlanmadıysa o zaman oyunu kullanarak çocuğu rahatlatmak ve aynı zamanda başına gelenleri işlemlemesine izin vermek için gereklidir. Oyun çocuğun normal gelişimini devam ettirmesine yardımcı olur. Bu hem bilişsel açıdan, hem de duygusal, sosyal ve entellektüel açıdan böyledir. Tedavi ekibi çocuğun oyununa bakarak önemli gözlemler yapabilir.

Çocuğu ve aileyi psikolojik olarak hazırlamak neden önemli?
Hem çocuğun hem de ailenin işlemleri anlaması, kabul etmesi ve aynı zamanda işbirliği içinde çalışabilmesi için önemlidir. İşbirliğinin önemi asla küçümsenmemelidir. Mesela kan vermesi gereken bir çocuk, oyunla ilgilendiğinde tedavi ekibine çok problem çıkartmaz ve işlem çok daha hızlı yapılabilir. Çocuğun hem dikkati dağılmış olur, hem de korkularını bu şekilde yeni tecrübe ile asimile etmeye çalışır. Çocuk bilmediğinde korkar, korktuğunda ise işbirliği içine girmeyecektir. Bu da tedavinin tüm gidişatını etkileyebilir.

Hastanede ebeveynler çocuklarına yardımcı olmak için evden neler getirebilirler?
Oyuncak bebekler, yıkanabilir ve yumuşak hayvanlar, hikaye kitapları, fotoğraflar, boyalar ve yapıştırmalar getirebilecekleri kolay malzemeden birkaçı. Bu çok kendine has bir alan gibi. Şu anda dünyada bu konuda uzmanlaşmış birileri var mı?

Kesinlikle! Özellikle bu alanda uzmanlaşan kişilere oyun terapisti deniyor. Günümüzde sadece İngiltere’de  1,756 tane lisanslı terapist ve oyun terapisti var.