Toplum 5.0 ve TÜRKİYE…

Gerek TOSYÖV’ün Ankara’da düzenlediği “Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a” konulu toplantıdan gerekse bu konuda katıldığım diğer toplantılardan ve açık kaynaklardan edindiklerimi, kendi yorumlarımla sizlerle paylaşmak istiyorum.

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, Almanya’nın öncülüğünü yaptığı Endüstri 4.0’ın avantajlarını ve dezavantajlarını tartışırken robotik ve dijital teknoloji gibi yüksek teknoloji sistemlerinin kullanıldığı Japonya, Endüstri 4.0 ile birlikte anılmıyor.

20 Mart 2017’de Hannover’da düzenlenen dünyanın en büyük bilişim fuarı CEBIT 2017’ye katılan Japonya Başbakanı Shinzo Abe, fuarda, Society 5.0 (Toplum 5.0) felsefesini  “Teknoloji toplumlar tarafından bir tehdit olarak değil, bir yardımcı olarak  algılanmalı” inancıyla temellendirdiklerini söyledi. Shinzo Abe fuar dönüşü Endüstri 4.0 devrimin ardından yaşanan yeni dönemi; Tokyo’da Society 5.0 ismiyle başlattı.

“Toplum 5.0”, dijitalleşmenin ve robotların etkisini demografik, ekonomik, etik ve sosyolojik yönden değerlendirerek, insanların makine ve robotlarla ilişkisinin en verimli biçimde sağlandığı “süper akıllı toplum” modelini öneriyor.

Bu bağlamda, Toplum 5.0, bilgi toplumundan süper akıllı topluma geçişi ifade ediyor.

‘Avcı Toplumu’ ile başlayan insanlık çağı, bugün artık bilgi toplumundan süper akıllı topluma geçiş yapma sürecinde.

“Toplum 5.0” kavramı, işte bu “süper akıllı toplum”un tanımını yapıyor.

İlk kez Japonya’da kayıtlara geçmiş bir kavram.

Japonya’nın, Sanayi 4.0’ı toplumsal açıdan ele alması temelde 3 nedene; ülkenin yaşlanan nüfusuna, doğal afetler açısından çok riskli bir coğrafyaya sahip olmasına ve çevre kirliği ile enerji maliyetlerinin getirdiği sorunlara dayanıyor.

Toplum 5.0, Sanayi 4.0’ın getirdiği teknolojik yenilikleri topluma en verimli şekilde entegre ederek, ülkenin geleceğini yıkıma uğratabilecek kadar ciddiyet teşkil eden bu sorunları ortadan kaldırabilecek bir devrim olarak değerlendiriliyor.

Japon Ekonomik Organizasyonlar Federasyonu Keidanren’in hazırladığı 26 sayfalık çalışma da Toplum 5.0 felsefesi ışığında gelişmesi beklenen ekonomi ve sosyoloji reformunu geniş kitlelere anlatmayı amaçlıyor.

Söz konusu çalışma ilk insanın doğuşundan bugüne kadar olan süreci bölümlere ayırıyor ve günümüze kadar olan süreçte toplumları; Avcı Toplum, Tarım Toplumu, Endüstriyel Toplum, Bilgi Toplumu ve Akıllı Toplum (Toplum 5.0) olarak beşe ayırıyor.

Keidanren, Toplum 5.0’ın geliştirilebilmesi için yıkılması gereken 5 önemli bariyeri de şöyle tanımlıyor:

- Hukuk sistemindeki engeller
- Nesnelerin dijitalleşmesindeki bilimsel boşluklar
- Kalifiye personel eksikliği
- Sosyo-politik önyargılar
- Toplumsal direnç

Keidanren, bu bariyerlerin yıkılması ve Toplum 5.0’ın yoluna devam edebilmesi için toplumların işbirliği içinde olması gerektiğine vurgu yapıyor. Dünyadaki Toplum 5.0’a ilişkin gelişmeler özetle bunlar.
Peki ülkemizde  Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a bakışımız ya da bu alandaki gelişmeler nasıl dersek…

‘Öncelikle ‘Toplum 5.0’ kavramının iyi anlaşılması gerekiyor. Ülke olarak halen Endüstri 4.0 yarışının içinde olmak için bir dizi çalışmalar yapılıyor. Sanayiyi dönüştürme çalışmalarına başlanıldı. Oysa başta Japonya başta olmak üzere gelişmiş ülkeler, “Sadece sanayiyi dönüştürerek toplumsal kalkınmayı gerçekleştirmemiz mümkün değil” kavramını içselleştirmişler.

Toplum 5.0 sadece teknolojinin gücünü artırmayı değil aynı zamanda toplumun yaşam kalitesini de artırmayı amaçlayan bir felsefe olduğunu unutmadan ülke olarak teknolojik ve toplumsal dönüşümün getireceği değişimleri iyi sorgulayıp sonuçlarını içselleştirebilirsek Endüstri4.0 ve Toplum 5.0 felsefesini kavramış oluruz.

Cumhuriyetimiz’in 94. yılını kutladığımız bu yıl da Cumhuriyetimiz’i kuran kadronun önderi Mustafa Kemal ATATÜRK, Cumhuriyet’in 10’uncu yaşının kutlandığı 29 Ekim 1933’te; “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir doğma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum.

Benim manevi mirasım akıl ve bilimdir.

Benden sonrakiler, bizim aşmak zorunda olduğumuz çetin ve köklü zorluklar karşısında belki gayelere tamamen erişemediğimizi, fakat asla taviz vermediğimizi, akıl ve bilimi rehber edindiğimizi tasdik edeceklerdir.

Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır.

Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse manevi mirasçılarım olurlar.”

Büyük önder, 84 yıl önce muhteşem öngörüsüyle bugünkü Toplum 5.0’ı bakın ne güzel tanımlamış.