‘Oyunu’ Satranç Veya Go Gibi Oynamak
Birçoğumuzun bildiği ve severek oynadığı satranç, kendine özel tahtası üzerinde iki oyuncu arasında oynanan, dünya çapında turnuvaları düzenlenen oldukça popüler bir oyundur. MS 6. yüzyılda Hindistan’da ortaya çıkan, MS 10. yüzyıla gelindiğinde tüm Asya ve Avrupa’ya yayılan bu oyun hakkında MÖ 2000’li yıllarda Mısır’da da oynandığı ile ilgili olarak piramitlerde kabartmalara da rastlandığı bilinmektedir. 15. yüzyıldan itibaren Avrupa’da soylular arasında da çok popüler bir oyun olduğundan ‘kraliyet oyunu’ olarak da anılmaya başlamıştır. Satranç oyununun amacı, rakibin taşlarını ‘kırarak’ ele geçirip, hakimiyet elde etmek ve şahı ele geçirmektir.
Go oyunu da satranç oyununa benzer şekilde iki rakip arasında oynanan bir strateji oyunudur. Çin kökenli olduğu bilinen go oyunu bütün Doğu Asya’da bilinir ve yaygın olarak oynanır.
Go oyununun amacı şöyle açıklanabilir: İki rakip bir bölgeyi kontrol altına almak istemektedir. Bunun için ilk önce gözetleme noktaları oluşturur ve sonra da kendileri için güvenli bir pozisyon kurmaya çalışırlar. Oyunun amacı rakibi tamamen ortadan kaldırmaktan veya taşlarını esir almaktan çok onun karşısında avantajlı bir konuma geçmek, kendi taşlarınızla mümkün olabildiğince çok alanı kontrol altında tutmaktır.
Diğer taraftan, corona ile ilgili gelişmelerin gölgesinde kalmış olsa da ABD ve Çin arasında müthiş bir küresel hegemonya mücadelesine şahit oluyoruz. İki büyük ülkenin mücadelesi gibi görünse de oyun iki lider arasında oynanmaktadır. ABD Başkanı Donald John Trump ile Çin Başkanı Şi Cinping (veya Xi Jinping) arasında oynanan bu müthiş oyuna yakından bakıldığında iki liderin çok farklı davranış biçimleri içinde oldukları görülmektedir. ABD Başkanı Trump oyunu satranç gibi oynarken ve her iki tarafın da belli ölçülerde ‘kırılmasını’ göze alırken, Çin Başkanı Cinping oyununu go gibi oynamakta ve zaman içinde daha fazla ‘alanı’ ele geçirmeye çalışmaktadır. Her iki liderin davranış biçimleri arasındaki bu farkı anlamak da mümkündür. Çünkü Trump zamanının daraldığını, 2030’lu yıllara gelindiğinde artık herşeyin çok geç kalmış olacağının farkında iken, Cinping ‘çatışmayı’ zamana yayan bir strateji uygulamaktadır. Kökeni nedeni ile aynı zamanda iyi bir satranç oyuncusu olduğunu tahmin ettiğim Cinping, zamanı geldiğinde oynamakta olduğu go oyununu, satranç oyununa dönüştürmekte tereddüt etmeyecektir. Uzun süre ABD’li yetkililerin tehditlerine sessiz kalan Çin’li lider birkaç ay önce aniden ‘salgın bittiğinde savaşa hazır olmalıyız’ şeklinde beyanat vermiştir.
Bu küresel mücadele kapsamında büyük bir ihtimalle küresele doğru genişlemeyecek bölgesel bir sıcak çatışmanın yaklaşmakta olduğunu hepimiz hissediyoruz. Bunun işaretlerini ‘The Economist’ dergisinin kapak komposizyonlarında da görmekteyiz.
Bu büyük küresel hegemonya değişimine ülkemizin de yeni stratejiler üreterek hazırlanmakta olduğuna inanmak istiyorum.
Benim burada iş insanlarımıza söylemek istediğim farklı bir mesaj var. İş dünyasında da ‘oyun’ satranç veya go gibi oynanmaktadır. Oyun satranç gibi oynandığında yoğun çatışma (rekabet) içinde olan sektörel küresel pazarlar fiyat savaşları ile tahrip edilmektedir. Oysa küresel rekabet oyunu go gibi oynanmalı ve küresel pazarlar tahrip edilmeden ve dikkatli bir şekilde ele geçirilmelidir. Kısaca söylemek gerekirse, küresel pazarda başarılı olmak zorunda olan iş insanlarımız rekabet oyununu satranç gibi oynamayı bilmeli ama mecbur kalmadıkça go oyunu gibi oynamaya devam etmelidir.
Unutulmamalıdır ki, go oyununun satranç kadar yaygınlaşmamasının nedeni, bu oyunun satrançtan çok daha zor olmasıdır.
