Kadınlar girişimcilik ekosisteminde çok daha fazla yer almalı

Profesyonel otonom temizlik robot grubu KİRA geliyor

KobiEfor: Türkiye’de kadın girişimciliğinin mevcut durumunu değerlendirir misiniz? Kadın girişimcilerin en büyük karşılaştığı engeller neler?
Esra Bezircioğlu: Türkiye’de kadın girişimciliği, son yıllarda artan farkındalık, teşvik programları ve girişimcilik ekosistemine yönelik desteklerle önemli bir ivme kazansa da hâlâ yeterli seviyeye ulaşabilmiş değil. Kadın girişimciliği, ekonomik büyüme ve toplumsal refahın artırılması açısından büyük bir potansiyel taşımaktadır. Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) 2002 yılında kurulduğunda Türkiye’de kadın girişimci oranı %4’tü. TÜİK 2024’ün III. Çeyrek İstatistikleri’ne göre, Türkiye’de 33.33 milyon kadın nüfusunun sadece 12.43 milyonunun iş gücüne katıldığını ve bunların yalnızca 198.000’inin işveren veya girişimci olduğunu görüyoruz. Ancak kendi hesabına çalışan kadınlarla birlikte bu oran %17.5’e çıkıyor. Bu oranlar, gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında oldukça düşük. Kadınların iş kurma potansiyeli ve yaratıcılığı göz önünde bulundurulduğunda, girişimcilik ekosisteminde çok daha fazla yer almaları gerektiği açık. Ancak kadın girişimciler, iş dünyasına adım attıklarında pek çok yapısal ve toplumsal engelle karşılaşıyor.
En büyük sorun; finansmana erişim: Kadın girişimcilerin en büyük sorunlarının başında finansmana erişimde yaşadıkları zorluklar geliyor. Kadınlar, erkeklere göre bankalardan kredi alma ve yatırımcı desteği bulmada daha fazla engelle karşılaşmaktadır. KAGİDER olarak bizler, kadın girişimcilerimizin ihtiyaçlarını doğru şekilde analiz ederek, bu ihtiyaçlara yönelik sürdürülebilir çözümler geliştiriyoruz. Kadın girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla düzenlediğimiz eğitim ve farkındalık programlarıyla onların bilgi ve becerilerini artırıyoruz. Ayrıca, kamu ve özel sektör temsilcileriyle iş birliği yaparak kadın girişimcilerimize yönelik yenilikçi finansman modelleri geliştirilmesine katkıda bulunuyoruz.
Bir diğer önemli engel ise iş ve özel hayat dengesinin kurulmasındaki zorluklardır. Türkiye’de kadınlar, halen ev içi sorumlulukların büyük bir kısmını üstlenmek zorunda kalıyor. Çocuk bakımı, yaşlı bakımı gibi sorumluluklar kadınların iş dünyasında daha aktif rol almasını engelleyebiliyor. Kreş ve bakım desteklerinin yetersizliği, kadın girişimcilerin işlerine tam zamanlı olarak odaklanmalarını zorlaştıran temel faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.

Girişimci kadınlara sürdürülebilir iş modelleri
KobiEfor: KAGİDER olarak kadınların iş dünyasında daha güçlü yer edinmesi için yürüttüğünüz en önemli projeler nelerdir?
Esra Bezircioğlu: Kadınların ekonomik ve sosyal hayatta daha güçlü bir konuma gelmesi ve iş dünyasında daha aktif rol alması için birçok kapsamlı proje yürütüyoruz. Bu projeler, kadın girişimcilerin iş kurma ve büyütme süreçlerinde ihtiyaç duydukları destekleri sağlarken; onların finansal okuryazarlıklarını, networklerini ve liderlik becerilerini de geliştirmeyi amaçlıyor. Özellikle Boyner ile yürüttüğümüz “İyi İşler”, Sanofi ile yürüttüğümüz “Geleceğin Kadın Liderleri” ve Migros ile yürüttüğümüz “Tarımda Kadın Girişimci Geliştirme ve Hızlandırma Programı” gibi projelerimizle girişimci kadınların sürdürülebilir iş modelleri geliştirmesine katkıda bulunuyoruz. Ayrıca, kadınların ekonomik hayatta eşit fırsatlara erişmesi için karar alıcılarla iş birliği içerisinde savunuculuk faaliyetleri yürütüyoruz.
Yeni projelerimiz arasında dijital dönüşüm, teknoloji ve finansal okuryazarlık alanlarına odaklanacağız. Kadınların e-ticaret, dijital pazarlama ve yenilikçi iş modelleri konusunda bilgi ve beceri kazanmalarını sağlayarak rekabet güçlerini artırmayı hedefliyoruz. Bunun yanı sıra, finansal okuryazarlık eğitimleri ve mentorluk programları aracılığıyla kadın girişimcilerin finansal yönetim becerilerini geliştirmelerini sağlamayı planlıyoruz. Bu projelerle birlikte, iş dünyasında toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek için farkındalık kampanyaları, eğitim programları ve özel sektör iş birlikleri geliştiriyoruz.

“Kadın girişimciliğini teşvik için fon ve kredi destekleri artırılmalı”
KobiEfor: Kadınların iş gücüne daha fazla katılımı için hangi politikalar öncelikli olmalı?
Esra Bezircioğlu: Kadınların iş gücüne katılımının artırılması için öncelikle kapsayıcı politikaların oluşturulması gerekiyor. Esnek çalışma modellerinin yaygınlaştırılması, kadınların iş-yaşam dengesini daha rahat kurabilmelerine yardımcı olacaktır. Hibrit çalışma modelleri, yarı zamanlı çalışma olanakları ve uzaktan çalışma sistemleri, kadınların istihdama katılımını artırabilecek çözümler arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra; kreş ve bakım desteklerinin yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor. Kadınların iş gücünde daha fazla yer alabilmesi için çocuk bakımı hizmetlerinin erişilebilir ve uygun maliyetli olması gerekiyor. Devlet destekli kreş imkanlarının artırılması ve özel sektörün bu konuda teşvik edilmesi, kadın istihdamına doğrudan katkı sağlayacaktır.
Kadın girişimciliğini teşvik etmek için fon ve kredi desteklerinin artırılması da kritik bir politika olmalıdır. Kadın girişimcilerin iş kurma süreçlerinde karşılaştıkları finansal engellerin aşılması için bankaların ve yatırımcıların kadın girişimcilere yönelik özel fon ve destek mekanizmaları geliştirmesi gerekiyor. Ayrıca, fırsat eşitliği ve toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinin tüm sektörlerde içselleştirilmesi ve özel sektörün bu konuda daha fazla sorumluluk alması gerekiyor. Kadınların yönetim pozisyonlarında daha fazla yer almaları için kota uygulamaları, mentorluk programları ve kadın liderliği destekleyen politikaların hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor.

KobiEfor: Kadın girişimcilerin finansmana erişimi konusunda yaşadığı zorlukları aşmaları için önerileriniz nelerdir?
Esra Bezircioğlu: Kadın girişimcilerin finansmana erişimi, karşılaştıkları en büyük engellerden biridir. Bu engeli aşmak için kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliği yapması gerekmektedir. Kamu, kadın girişimciler için finansman sağlama konusunda destekleyici politikalar geliştirebilirken, özel sektör bankalar ve yatırımcılar, kadın girişimcilere yönelik daha esnek ve erişilebilir kredi seçenekleri sunmalıdır. Sivil toplum kuruluşları ise eğitim ve mentorluk gibi destek hizmetleriyle kadın girişimcilerin potansiyelini ortaya çıkarmalıdır. Bizler, kadın girişimcilerimizin ihtiyaçlarını doğru şekilde analiz ederek, bu ihtiyaçlara yönelik sürdürülebilir çözümler geliştiriyoruz. Kadın girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla düzenlediğimiz eğitim ve farkındalık programlarıyla onların bilgi ve becerilerini artırıyoruz.  Ayrıca, kamu ve özel sektör temsilcileriyle iş birliği yaparak kadın girişimcilerimize yönelik yenilikçi finansman modelleri geliştirilmesine katkıda bulunuyoruz.

KobiEfor: İş dünyasında kadın-erkek eşitliği konusunda son yıllarda olumlu değişimler görüyor musunuz? Türkiye bu konuda nasıl bir ilerleme kaydetti?
Esra Bezircioğlu: Son yıllarda Türkiye’de iş dünyasında kadın-erkek eşitliği konusunda farkındalık önemli ölçüde artmış durumda. Özel sektör ve kamu tarafından hayata geçirilen teşvikler, uluslararası kuruluşların desteklediği projeler ve sivil toplumun yürüttüğü çalışmalar sayesinde, kadınların iş dünyasında daha fazla yer almasına yönelik olumlu gelişmeler yaşanıyor. Ancak hâlâ kat edilmesi gereken ciddi bir mesafe var. Özellikle büyük ölçekli şirketlerde kadın istihdamı ve kadın yönetici oranlarında kısmi bir artış gözlemleniyor. Kadın CEO ve yönetim kurulu üyesi sayısında bir artış olsa da bu oranlar hâlâ istenilen seviyede değil. Özel sektörün cinsiyet eşitliği konusunda daha somut adımlar atması ve kadınların üst yönetim pozisyonlarına erişimini kolaylaştıracak politikalar geliştirmesi gerekiyor.
Sabancı Üniversitesi’nin raporuna (https://research.sabanciuniv.edu/id/eprint/51302/) göre; Borsa İstanbul (BIST) listesinde yer alan şirketlerde kadınların yönetim kurullarındaki temsili 2024 yılında %18.7’ye yükselerek bir önceki yılın %17.9 olan oranını geride bıraktı. Bağımsız kadın yönetim kurulu üyelikleri ise %24.4’e çıkarak, bağımsız üyelik pozisyonlarının “cam tavanı” aşmada önemli bir araç olduğunu gösterdi. Ancak, BIST şirketlerinin %34’ünde yönetim kurulları hâlâ tamamen erkeklerden oluşuyor ve kadınlar üst düzey liderlik pozisyonlarında yeterince yer alamıyor; yalnızca %8.9’u yönetim kurulu başkanı, %4.4’ü ise CEO olarak görev yapıyor.
Türkiye’nin bu alanda ilerleme kaydedebilmesi için fırsat eşitliğini destekleyen politikaların daha yaygın hale getirilmesi gerekiyor. Kadınların iş dünyasında daha fazla yer alması sadece bireysel bir kazanım değil, aynı zamanda ülkenin ekonomik büyümesine ve toplumsal refahına doğrudan etki eden bir faktördür.

KobiEfor: 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel sizin mesajınız nedir?
Kadınların iş dünyasında hak ettikleri yeri alabilmesi için hepimizin sorumluluk alması gerekiyor. Eşit fırsatlar yaratıldığında, kadınlar girişimcilikte, yöneticilikte ve liderlikte çok daha güçlü adımlar atacaklardır. KAGİDER olarak, kadın girişimcilerin ve profesyonellerin önlerindeki engelleri kaldırmak için çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Daha adil, eşit ve sürdürülebilir bir gelecek için hep birlikte çalışmaya devam edelim!