İstanbul Anadolu Yakası OSB (İAYOSB), sanayicisine daha iyi hizmet vermek amacıyla 25 yıllık geçmişi olan altyapısını yenileme kararı aldı. 2015 yılında altyapı yenileme çalışmasına başlayacak OSB Yönetimi, bölgede üniversite sanayi işbirliğini sağlamak adına da Sabancı Üniversitesi ile protokol imzaladı.
Türkiye Organize Sanayi Bölgesi uygulamaları ile 55 yılda çok önemli bir sanayileşme birikimi sağladı. Şimdi de bu birikim üzerine sürdürülebilir bir sanayileşme konsepti inşa ediyor. OSB’lerin bu yönde bir yapısal dönüşüm gerçekleştirmeleri isteniyor, bekleniyor ve yaşanacak dönüşüm kamu tarafından yeni bir teşvik sistemi ve diğer birçok araçlarla destekleniyor. Özetlemek gerekirse; Türkiye’de OSB’lerin klasik sanayileşme kalıplarının ilerisine geçerek, küreselleşmenin gereklerine uyarlanmış “yeni nesil” bir yapıya geçmeleri hedefleniyor.
Karma nitelikte hizmet veren İstanbul Anadolu Yakası Organize Sanayi Bölgesi (İAYOSB), yukarıda özetlediğimiz yeniden yapılanma konsepti ile başlattığı çalışmalarını yoğun bir tempoda sürdürüyor. Daha önce “Mermerciler....” olan adını İstanbul Anadolu Yakası olarak değiştiren OSB, öncelikle de 25 yıl eskiye dayanan altyapısını yeniliyor. Bunun için fizibilite çalışmalarına başlayan OSB Yönetimi, gerek atıksu arıtma sistemi, gerekse yolların yenilenmesi çalışmalarıyla üyelerine daha kaliteli hizmetler sunabilmeyi amaçlıyor.

İAYOSB’de büyüklükler
İstanbul Anadolu Yakası OSB’de 160 parsel bulunuyor. Bu parsellerin 2 adeti ticari, 4 adeti sosyal donatı ve hizmet alanı olmak üzere tahsis edilmiş. 154 adet sanayi parselinin 151 adedi katılımcılara tahsisli olup, tamamının tapusu verilmiş. Geriye kalan 3 adet sanayi parseli OSB’nin tüzel kişiliğine ait. İstanbul Anadolu Yakası OSB Başkanı Fatih Nalcı, sözkonusu parsellerin 2’sinin üzerine sanayi tesisi kurup kiraya verdiklerini, bir tanesine yine tesis inşa ederek 2014 yılı içinde bitirip, kiraya vereceklerini açıklıyor. Bölgeye ilginin her daim devam ettiğini, yatırımcıların sürekli kendileriyle görüştüğünü aktaran Nalcı İstanbul Anadolu Yakası OSB’de yer alan tesislerin yarısında kiracı statüsündeki yatırımcıların faaliyet yürüttüğünü, toplam 133 firmanın yer aldığı OSB’de, 6 bin 700 kişinin istihdam edildiğini belirtiyor.

Altyapı odaklı yenileşme
OSB’nin yeniden yapılanması için çalışmalara başladıklarını aktaran Fatih Nalcı, kooperatif oldukları başlangıç döneminde yapılan altyapının ciddi oranda yıprandığını,  uzun vadede sanayinin ihtiyaçlarına cevap veremeyecek yapıda olacağını aktarıyor. 2015 gibi bir takvimlendirme çerçevesinde temiz su, pis su ve arıtma altyapılarını yenileyeceklerini aktaran Fatih Nalcı, ilk olarak Gazi Bulvarı ile çalışmalara başlayacaklarını, yaz aylarında başlanacak çalışmaların tek seferde bitirileceğini aktarıyor. Nalcı, şu bilgiyi veriyor: “Yaklaşık olarak 1 milyon doları bulan bir yatırım planlıyoruz. Sanayicimizin mağdur olmaması yegane amaçtır. Altyapı çalışmaları bitirildikten sonra yolların asfaltlama çalışmasını gerçekleştireceğiz.”

Nalcı: “OSB’yi farklı konsepte taşımak gerekiyor”
İstanbul Anadolu Yakası OSB’de fiziki olarak eksik bulunmadığının altını çizen Nalcı, OSB’yi farklı bir konsepte taşımak gerektiğini, bunun için de Bölge sanayicilerini buluşturup maliyetleri düşürecek projelere yoğunlaşmak istediklerini ifade ediyor. Nalcı, “Bölgemizde yer alan 133 firmanın birbirini iyi tanıması ve belki de ortak üretim sektörlerinde işbirlikleri yapmaları sağlanabilir. Bölge sanayicisinin maliyetleri düşürecek her türlü işbirliğine sıcak bakıyoruz. Orta vadeli projelerimizden biri bu potansiyeli ortaya çıkarmaktır” diye konuşuyor.
Ortak üretimin gerek Ar-Ge, gerek Ür-Ge gerek de faydalı model gibi alanlarda olabileceğini aktaran Nalcı, ortak hammadde temininin de sanayiciye çok önemli avantajlar sağlayacağını hatırlatıyor.
İşbirliklerini oluşturmanın kolay bir çalışma olmadığını dile getiren Nalcı, şu bilgileri veriyor: “OSB Yönetimi olarak altyapıda, üst yapıda sıkıntımız yok. Bütün yapılması gerekenler artık sürdürülebilir yönetim anlayışıyla devam ediyor. OSB Yönetiminin yapacağı çalışmalar farklı olmalı. Artık sanayicimizin farklı ihtiyaçlarına cevap verecek yapılar kurulmalı.”

Nalcı, hedeflerini gerçekleştirdi
Fatih Nalcı, bayrağı devir aldıktan sonra yönetim olarak önemli projeleri hayata geçirdi. İlk olarak İstanbul Mermerciler OSB olan bölgenin adını tüm kurumsal yapılanmasıyla İstanbul Anadolu Yakası OSB olarak değiştirdiklerini aktaran Nalcı, yenilenme bağlamında yapılanları şöyle özetledi:
- Tüm yapılması gerekenlerin projesini çıkardık.
- İlk olarak altyapı yenilenmesini sağladık.
- Cami kaba inşaattı, ince işlerini ve çevre düzenlemesini sağladık. Alt katını eğitim yapılması için uygun hale getiriyoruz.
- Bölgeye gelir sağlayacak 2 fabrika inşa ettik ve kiraya verdik. Bir fabrikanın yapılmasına da halen daha devam ediyoruz.
- Kışın karla mücadele için kar aracı ve bölgenin temizliğini sağlayacak araç yatırımını gerçekleştirdik.
- Elektrik kablolarının yer altına alınmasını sağladık.
- Eski tip trafolar yenilendi.
- Bölgenin ağaçlandırılması, çevre düzenlemeleri gibi peyzaj çalışmalarına ağırlık verdik.
- İdari kadrolara yeni isimler dahil ederek daha nitelikli bir yönetim anlayışını devreye soktuk.”

İAYOSB–Sabancı Üniversitesi Protokolü
Bölge firmaları için yürütülen çalışmalardan birini de üniversite–sanayi işbirliği oluşturuyor. Bu kapsamda OSB Yönetimi ve bölgede eğitim veren Sabancı Üniversitesi arasında karşılıklı işbirliği yapılabilmesi için bir protokol gerçekleştirmiş. Bu alanda istenilen oranda işbirliğinin sağlanması için karşılıklı taleplerin ortaya çıkması önem taşıyor. Nalcı, “Sabancı Üniversitesi, Tuzla’da yer alması nedeniyle OSB’mizi tercih etti. Protokol kapsamında Avrupa Birliği Çerçeve Programı’na ilişkin bilgiler bölgemizdeki firmalara aktarılacak. Nasıl başvurulacağı, hangi programın ne kadar bütçesi olduğu ve projenin içeriklerine ilişkin bilgiler bizimle paylaşılacak” diyor.
Sözkonusu AB Ar-Ge ve İnovasyon desteklerinden yararlanmak için sanayicinin daha fazla talepkar olması gerektiğini dile getiren Nalcı, özellikle de KOBİ niteliğindeki firmaların bu tür desteklere daha fazla ihtiyaç duyduğunu hatırlatarak şunu vurguluyor: “Türkiye’de bu tür desteklerin yüzde 60- 70’ini holdingler kullanıyor. Oysa bu destek ve teşviklerden en fazla KOBİ’ler yararlanmalı. KOBİ’lerimiz içine kapalı üretim anlayışını bir türlü yıkamıyor. Bu anlamda sıkıntıyı gördüğümüz için Sabancı Üniversitesi ile protokol imzaladık. Bu alanda KOBİ’leri daha fazla desteklemek amacındayız.”
Ayrıca protokol kapsamında firmalara kurumsallaşma, markalaşma alanında da bilgi aktarılacak.

Atıkların deşarjı İSKİ kanallarına yapılıyor
Bölgenin atık işletimi konusunda bilgi veren Bölge Müdürü Cemalettin Yiğit, 2012 yılında bölge içerisinde endüstriyel nitelikli atıksuyu olan firmaların OSB Çevre Birimi ve İSKİ tarafından kontrol edildiğini, ancak İSKİ’nin 13. 04. 2004 tarihinde yapılan protokolü tek taraflı olarak 23. 06. 2012 tarihinde feshettiğini hatırlatıyor.  Yiğit gelişmeyi şöyle özetliyor: “2013 yılı içerisinde İSKİ ile yapılan görüşmeler neticesinde, iç denetimlerin İAYOSB birimlerince yapılarak kontrollerin sıkılaştırılması, bölge içerisindeki tüm parsellere ait kanal bağlantı ücretlerinin İSKİ’ye ödenmesinde mutabık kalınmış ve OSB çıkışından alınan ardışık 2 numunenin temiz çıkması dolayısıyla OSB olarak deşarj izin belgesi (DİP) alınmıştır.”
Cemalettin Yiğit, bölge içerisinde faaliyet gösteren firmalara Bölge Müdürlüğü Çevre Birimi tarafından deşarj izinlerinin verildiğini aktarıyor. Yiğit, şu bilgileri veriyor: “Deşarj İzin Belgesi (DİP) Çevre İzin Başvurusu’nda istenen önemli bir belgedir. Tüm firmalarımızın Çevre İl Müdürlüğü’nden çevre izni alabilmeleri için deşarj izin belgesi alması zorunludur. Bölgemiz içerisinde faaliyet gösteren firmalarımıza deşarj izni verilebilmesi için, 2 adet ardışık numune alınması ve numune sonuçlarının kanala deşarj standartlarına uygun çıkması istenmektedir. Alınan numunelerin Çevre Bakanlığı tarafından onaylı akretide laboratuvarlara analizlerinin yaptırılması gerekmektedir. Firmalardan alınacak olan ilk numune İSKİ kanala deşarj yönetmeliği tablo 1‘deki parametrelere göre alınacaktır. İkinci alınacak numune ise Bölge Müdürlüğümüz Çevre Birimi tarafından parametreler belirlenerek, firmaların proses bazlı üretim durumlarına göre alınacaktır. Parsellerden numune alımına başlanmıştır. Bölgemiz içerisinde faaliyet gösteren firmaların katı atık ve tehlikeli atıkları İAYOSB yönetiminin anlaşmış olduğu RDF ve BUMERANG firmaları ile bertarafı gerçekleştiriliyor.”
Bölge müdürü Cemalettin Yiğit, bölge içerisinde 32 firma ile atık sözleşmeleri yaptıklarını, görüşmelerin devam ettiğini de aktarıyor.

Atıklara yerinde çözüm
2013 yılı içerisinde İstanbul Anadolu Yakası Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü Çevre Birimi tarafından  bölgede faaliyet gösteren firmaların denetlenmesi sonucu 80 firmanın endüstriyel nitelikli atık suları olduğu tespit edildi. Bu firmaların endüstriyel nitelikli atıksularının kontrol altına alınabilmesi ve denetlenebilmeleri için İAYOSB yönetim kurulu tarafından firmalara numune alma cihazları taktırılması yönünde karar alındı. Kirlilik profili en çok olan firmadan en az olan firmaya doğru numune alma cihazları taktırılmaya başlandı. İstanbul Anadolu Yakası OSB Bölge Müdürü Cemalettin Yiğit, şu ana kadar 45 adet numune alma cihazı alındığını, bunlardan 35 tanesinin firmalara montajı yapılarak, devreye sokulduğunu paylaştı. Yiğit, yürüttükleri çalışmaları şöyle özetledi:  “2014 yılı itibarıyla, kontrollerde standart deşarj limitlerini sağlamayan firmalara cezai işlemler uygulanacaktır. Kontrollerin daha çabuk ve hızlı yapılabilmesi için çevre birimine online spektrofotometre cihazı alınmıştır. Endüstriyel nitelikli atıksu kirliliği olan ve önlem almayan firmalar online spektrofotometre cihazı ile atıksu numuneleri alınarak yerinde tespit edilecek ve numuneler Bakanlıktan lisanslı bir laboratuvara gönderilecektir. Lisans almış akredite laboratuvardan gelen sonuçlar İSKİ deşarj standartlarını sağlamıyorsa firmalara cezai işlem uygulanacaktır.”
Çevre İl Müdürlüğü ekiplerinin kontrolleri sonucunda emisyon, gürültü ve koku kaynağı olarak tespit edilen firmaların kirletici konsantrasyonlarını sınır değerlerinin altına çekmek için Bölge Müdürlüğü Çevre Birimi denetim ve çalışmalarını titizlikle yaparak, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nden alınan raporların olumlu çıkması sağlanmış. 2014 yılı ilk yarısı itibarıyla ruhsat denetimleri İAYOSB Çevre Birimi tarafından planlı olarak yapılacak.

Elektrik altyapısı yenilendi
Cemalettin Yiğit, bugüne kadar trafo merkezi yenileme çalışmaları kapsamında 10 adet merkezin  beton köşk tipine, 4 adet merkezin kapalı tip OG hücrelerine dönüştürüldüğünü aktarıyor. Yiğit, 2 adet ilave trafo merkezi yapıldığını hatırlatarak şu verileri paylaşıyor: “İstanbul AYOSB’nin 2004 yılında kurulu gücü 26.4 MVA iken, yeni yapılanlar, güç artırımı yaptığımız merkezler ve katılımcılarımızın yaptığı trafo merkezleri dahil 51.46 MVA’ya çıkmıştır. Aynı dönemde 2004 yılında yıllık tüketim 15.800.000 kWh iken, yılsonu itibarıyla bu rakam yüzde 585 artış ile 92.301.455 kWh olarak gerçekleşmiştir. Kayıp-kaçak enerji miktarı aynı dönemde yüzde 5.91’den yapılan iyileştirme çalışmaları neticesinde yüzde 0.2 mertebesine gerilemiştir.”
İAYOSB içerisindeki OG havai hatlar 16.500 m yer altı kablosu kullanılarak yer altına alınmış.

Uygun enerji sağlanıyor
18.10.2007 tarihinde EPDK tarafından İAYOSB’ye Elektrik Dağıtım Lisansı verilmiş. Bu tarihte başlatılan Tepeören Trafo Merkezi’nden İAYOSB ölçü merkezine kadar sanayinin elektriğini taşıyan OG kablolarının ve ölçü merkezinin işletme ve bakımının İAYOSB’ye devir işlemi 30.04.2008 tarihinde AYEDAŞ ile İAYOSB arasında yapılan protokol ile tamamlanmış. İşletme ve bakımın devredilmesi ile katılımcıların AYEDAŞ’a dağıtım bedeli ödememeleri sağlanmış. İAYOSB İletim Sistemi Kullanıcısı olabilmek için TEİAŞ ile “Sistem Bağlantı” ve “Sistem Kullanım” anlaşmaları yapmış. Anlaşmalar gereği, ölçü sisteminin yeri TEİAŞ Tepeören indirici merkezine alınmış. Yapılan bu çalışmalar neticesinde İAYOSB 01.08.2008 tarihinden itibaren “Dağıtım şirketinden enerji alan iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler” tarifesinden elektrik almaya hak kazanmış. Cemalettin Yiğit, elektrik üretici özel şirket ile yapılan anlaşma gereği katılımcılarına ucuz enerji temin ettiklerini belirtiyor: “OSB’nin çevre aydınlatma sisteminde Mermerciler Caddesi’nde eski beton direklerin yerine 33 adet yeni galvaniz aydınlatma direği dikilmiş,  kablosu değiştirilmiş ve armatürleri yenilenmiştir. Tepeören tarafından OSB girişi aydınlatmaları yenilenmiştir. EPDK’nın 4193 sayılı kurul kararına istinaden AYEDAŞ’ın 10.01.2013 tarih ve 828 sayılı yazısı ile Müdürlüğümüze ve dolayısı ile katılımcılarımıza kayıp kaçak bedeli maliyeti çıkartma çalışmaları, EPDK ile yapılan görüşmeler ve toplantılar neticesinde engellenmiştir.”

Sosyal donatı alanlarında eksik bulunmuyor
OSB’nin sosyal donatı alanları arasında yer alan Cami inşaatı bitirilmiş bulunuyor. Bölgeye ait caminin bahçe peyzaj düzenlenmesi ile yaklaşık 2.000 m2 alan yeşillendirildi. Bu alana çeşitli boylarda bitkiler dikildi. Camiye ait geriye kalan 1.000 m2 alanın taş kaplaması yapıldı. Ayrıca, caminin dış merdivenlerinin mermer kaplama işleri tamamlandı. Çevre düzenlemesinin de gerçekleştirildiği Cami’nin alt katı eğitim salonu olarak ayrılmış. Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği sağladıklarını aktaran Yiğit, bölge sanayicilerinin nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak için belirlenen alanlarda eğitimler verileceğini duyuruyor. 5-6 derslik alanda hangi eğitimlerin verileceğini ise bölgede yapılan anket çalışmaları gösterecek. Yiğit, “Milli Eğitim Bakanlığı, 600 metrekare olan yerimizin yeterli olduğunu gösterdi. Nokta atışı yapar gibi belli alanlarda eğitimler verilecek. Sözkonusu alanda İŞKUR’un da eğitim vermesi planlanıyor” diye konuştu. Bölgenin sosyal donatı alanlarında şunlar yer alıyor: Ortak Sağlık Birimi, Tenis Kortu, Büfe, Bankalar.

Ulaşımda yeni yatırımlar gerekiyor
Tuzla sınırları içerisinde yer alan OSB, TEM’in yanında yer alıyor. Ana arteller ile sıkıntısı bulunmayan OSB’nin TEM’e bağlantı yolu özellikle mesai saati giriş ve çıkışlarında sıkıntı yaratıyor. Yan yolların statüsü Karayollarına, ana arteller ise Büyükşehire bağlı olduğu için sorunlarına çözüm bulamadıklarını anlatan Yiğit, “Şekerpınar’dan TEM’e bağlantımız kimi zaman 1 saati buluyor. Sözkonusu bağlantı yoluna yeni bir yatırım veya genişletme gerekiyor. Ancak sorunumuzu henüz çözebilmiş değiliz” diyerek bu önemli sorcltını çiziyor.