Page 47 - KobiEfor Kasım 2023 Sayı 290

1945’te, İngiltere’nin beyin güçlerini çıkardı. İlki Bosch’un CEO’su Ste-
Dr. Nurdan
kaybetmeye başladığında girmeye Sönmez ven Young’a olmak üzere, toplamda
başladığını ve beyin göçü politikaları bugüne kadar 2 kişiye verildi.”
sorununu politik gündemine aldığını Türkiye’nin göç yatağı olduğu-
anlattı. Sönmez, önce bunu medya- nu vurgulayan Dr. Nurdan Sönmez,
sında ve kamuoyunda tartıştırdığını, KEKAM’a da seslenerek, Türkiye’ye
sonra politikleştirdiğini ve bilim in- gelen göçlerin; nitelikli ve niteliksiz
sanlarına belirli teşvikler çıkardığını, insan yapısının ayrıntılarla belirlene-
kreşinden sinemasına, tiyatrosuna, rek kayıt altına alınmasını ve beyin
lojmanlarından laboratuvarlarına göçü sorununun politik gündem-
kadar cazibe merkezlerini de içe- de öne çıkarılarak; çözümünün On
ren bütünleşik yaşam alanları oluş- İkinci Kalkınma Planı’na ve strateji bel-
turduğunu, teknoparklar kurmaya gelerine girmesi gerektiğini vurguladı.
başladığını kaydetti. Sönmez, 1960’lara gelindiğinde bu Elif Aydın, Türkiye’nin ilk dönemlerinde Türk vatan-
konuda ABD’nin de çok iyi politikalar geliştirdiğini, ilerle- daşlarını önceleyen ulusalcı yabancı işgücü politikaları
yen yıllarda Green Card’ı çıkardığını, buna benzer şekilde bulunduğunu, ancak 2003’te 4817 Sayılı Yabancıların
Avrupa Birliği’nin (AB), AB Mavi Kart’ı geliştirdiğini ve Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile yabancıların
Almanya’nın yoğun biçimde bunu kullandığını söyledi. Türkiye’de çalışmak için izin alma zorunluluğunun
Türkiye’de beyin göçü politikaları: Türkiye’de be- ortadan kalktığını, Uluslararası İşgücü Kanunu’nun
yin göçü kavramı o dönemlerde bilinmese de Mustafa
2016’da kabul edildiğini, Uluslararası İşgücü Genel
Kemal Atatürk öncülüğünde 1933’te çıkarılan kanun- Müdürlüğü’nün kurulduğunu, Yabancılar ve Ulus-
la Üniversite Reformu gerçekleştirildiğini, bu sürecin
lararası Koruma Kanunu’nda yer alan yabancılara
1933-1938 yıllarında devam ettiğini aktaran Dr. Nur- men edilen mesleklerde de azalma olduğunu anlattı.
dan Sönmez, “Bu Üniversite Reformu’nu Türkiye’nin
en önemli beyin göçü politikası sayabiliriz. Nazi zul- Göç, İklim Krizi ve Eğitim
münden, faşizmden kaçan Yahudi bilim insanlarını
Konferansın ikinci günü Dr. Cem Savaş modera-
Atatürk, Türkiye’ye getirdi. Atatürk, evrensel değerleri
alarak, bilimsel temelli bir Türkiye yaratmayı hedefle- törlüğünde başlayan ‘Göç, İklim Krizi ve Eğitim’ otu-
rumunda; Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nden
di. Bütün nitelikli insanların niteliği ve ortaya koyduğu
değer kayıt altına alındı. Ancak burada itici sebeple- Erem Melis Türkan, ‘Climate Change and Migration
ri de anlatmak isterim. 1938’de yabancılara giremez Nexus’, Ramon Llull Üniversitesi’nden IQS School of
kanunları çıkarıldı, daha kimliksel politikalara geçil- Management Jiaxing Yang, ‘The Moderation Effect
di, örneğin; Gagavuz Türkleri Müslüman olmadığı için of Study Abroad Agency Regarding Chinese Studens
istenmedi, Hristiyan Karaman Türkleri göçe zorlandı, Coming to Europe’, Universita di Bologna’dan Alma
diasporalarımızdan faydalanmama gibi eksiklerimiz Mater Studiorum Adele Boiocchi, ‘Immigration and
de bulunuyor” diye konuştu. Narration: A Study on the Limiting Case of Lampedu-
Dr. Nurdan Sönmez, 1960’larda başlayan Birinci sa’ başlıklı konuşmalar yaptı.
Beş Yıllık Kalkınma Planı ile beyin göçü, nitelikli in-
san gücü çekmek için Organize Sanayi Bölgeleri’nin Göç Olgusunun Hukuki ve
(OSB’ler), cazibe merkezleri olarak kurulduğu bilgisi- Sosyo-Psikolojik Etkileri
ni verdi: “İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’ndan önce Konferansın son oturumu; ‘Göç Olgusunun Hukuki
TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM gibi bir sürü akademik yapı- ve Sosyo-Psikolojik Etkileri’ başlıklı oturumun modera-
lar kuruyor, Türkiye’ye yerli üretim yaptırılıyor. Üçüncü törlüğünü yapan Yeditepe Üniversitesi’nden Doç.Dr.
Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda Türkiye, dünyanın bilgi Melih Görgün, ‘Göç Temalı Kısa Animasyon Filmlerinin
toplumuna, 4. Sanayi Devrimi’ne geçildiğini seziyor. Önemi: Seçilmiş Örnekler Üzerinden Değerlendirmeler’,
Teknoparklar kuruluyor, Bilişim Vadi-
si kuruluyor. Serbest Bölgeler Yasası
da çıkarılıyor. Sekizinci ve Dokuzuncu
Kalkınma Planları’nda Türkiye, Üni-
versite Reformları’ndan sonra somut,
elle tutulur değerli bir program üre-
tiyor. 2010’da TÜBİTAK Tersine Beyin
Göçü programını devreye alıyor. Beyin
göçü politikasıyla 2010’dan 2022’ye
kadar Türkiye, 572 beyin göçü çekiyor.
2017’de yüksek nitelikli işgücü çek-
mek amacıyla Türkiye, Turkuaz Kart’ı
.DVÜP KobiEfor 47