Page 98 - KobiEfor_Ekim_2018

SA⁄LIK

Parkinson Hastal›¤›

Hakk›nda K›sa Bilgiler

MedAmerikan T›p Merkezi Nöroloji bölüm
doktorlar›ndan Prof. Dr. Sibel Özekmekçi ile
Prof. Dr. Sibel Özekmekçi “Parkinson” üzerine konufltuk.

Parkinson hastal›¤› nedir? ‹leri evredeki hastalar öne e¤ik hale gelir ve ufak
Parkinson hastal›¤›, beyinde hareketlerimizden ad›mlarla yavafl yürürler, dönüfller güçleflir.
sorumlu olan dopamin hücrelerinin bir bölümünün Kimisinde konuflmada ses tonu zay›flar, k›s›k sesle
hasara u¤ramas› sonucu ortaya ç›kan kronik, yavafl monoton konuflurlar. Daha da ileri dönemlerde
progresif seyirli, nörodejeneratif bir hastal›kt›r. yavafll›k çok artar, s›kl›kla denge bozukluklar› ve
Böylece hareketlerde yavafllama, hareket miktar›nda düflmeler ortaya ç›kar. Bu durumdaki hastalar
azalma ve titreme ortaya ç›kar. günlük ihtiyaçlar›n› yard›ms›z yerine getiremez hale
Parkinson hastal›¤› hangi yaflta ve ne s›kl›kta gelirler.
görülür? Parkinson hastal›¤› tan›s› nas›l konur?
Belirtiler s›kl›kla 60 yafl civar›nda bafllar. Genel Parkinson hastal›¤› tan›s›na varmada özel bir
olarak, 65 yafl›n üzerinde her 100 kifliden biri laboratuvar veya röntgen tetkiki yoktur. Tan›,
Parkinson hastas› olup, seyrek olarak genç yafllarda hastal›k öyküsü ile muayene bulgular›na dayan›larak
da ortaya ç›kabilmektedir. Hastal›k erkeklerde konur. Tetkikler Parkinson hastal›¤› bulgular›n› taklit
kad›nlara oranla biraz daha s›k görülür. eden, çeflitli nedenlere ba¤l› olarak geliflen
Parkinson hastal›¤›na yol açan nedir? “parkinsonizm” tablolar›n› d›fllamak amac›yla yap›l›r.
Hastal›kta beyinde dopamin hücrelerinin hasara Söz konusu tablolar aras›nda beyinde daha yayg›n
u¤ramas›n›n kesin nedeni anlafl›lamam›flt›r. hücre hasar› yapan baz› dejeneratif hastal›klar,
Günümüzde Parkinson hastal›¤›n›n geliflmesinde, psikiyatride kullan›lan ilaçlar, zehirlenmeler, beyin
yafllanma zemininde olas› kal›t›msal ve çevresel tümör veya damar hastal›klar› gibi birçok neden
etmenlerin beraberce rol oynad›¤› san›lmaktad›r. say›labilir.
Öte yandan, genç yafllarda bafllayan Parkinson Parkinson hastal›¤›n›n tedavisi var m›d›r?
hastal›¤›n›n %5-10 oran›nda kal›t›mla iliflkili oldu¤u Günümüzde hastal›¤› tamamen iyilefltirici bir tedavi
saptanm›flt›r. bulunmamas›na karfl›n düzenli kullan›lan ilaçlarla
Parkinson hastal›¤›n›n belirtileri nelerdir? belirtiler önemli ölçüde düzelmektedir. Daha seyrek
Parkinson hastal›¤›nda belirtiler bir uzuvda veya olarak, ileri evredeki baz› hastalarda cerrahi
bedenin bir yar›s›nda hafif olarak bafllar ve y›llar yöntemlere baflvurulur. Bir Parkinson hastas›nda
içinde, çok yavafl biçimde ilerleyerek bedenin di¤er tedavinin hedefi, öncelikle hastal›¤›n seyri boyunca
yar›s›n› da etkiler. Hastal›¤›n ilerleme h›z› ile hastan›n günlük yaflam›nda aktif ve ba¤›ms›z
belirtilerin türü ve fliddeti her hastada farkl›d›r. olmas›n› sa¤lamakt›r. Hastalarda t›bbi tedavinin yan›
Hastal›¤›n temel belirti ve bulgular› flunlard›r: s›ra egzersizler de çok önemlidir. Beyinde eksilmifl
l Hareketlerde yavafllama: Her hastada er veya geç olan dopaminini art›ran çok say›da ilaç mevcuttur.
ortaya ç›kar. Bu durumdaki hastalar›n baz›lar›nda ‹laç seçiminde yafl, önde gelen belirti, bellek
y›llar sonra günlük ifllerinde yard›m gerekebilir. kusurlar› veya psikotik belirtilerin varl›¤› gibi
Hareket yavafll›¤› belirgin olsa da kas kuvveti belirteçler göz önüne al›n›r. Semptomlar zaman
normaldir. Ek olarak, yavafllama sonucunda içinde a¤›rlaflt›¤›ndan, ilaç dozlar›n›n da art›r›lmas›
hastalar›n bir bölümünde yüz ifadesinde donukluk ve gerekir.
el yaz›s›nda küçülme dikkati çeker. Cerrahi yöntemler genel olarak 10-15 y›ll›k
l Titreme: Hastalar›n %85’inde olan titreme istirahat hastalarda, belli kriterler çerçevesinde uygulan›r.
halinde ortaya ç›kar. En s›k ellerde, bazen ayak, dil, Pil ameliyatlar› için hastan›n erken yafllarda olmas›,
çene veya dudakta da görülebilir. Stresle ve unutkanl›¤›n veya psikiyatrik bir hastal›¤›n olmamas›,
yürürken titremenin fliddeti artar. Bunlar›n aksine, beyin MR tetkikinin normal olmas› ve genel sa¤l›k
istemli bir harekete bafllay›nca ve uykuda kaybolur. sorunlar›n›n olmamas› flart koflulur. ‹laç etkisinin
l Uzuv kaslar›nda sertlik: Genellikle hastalar›n k›salmas›na ba¤l› olarak gün içinde “aç›k-kapal›”
yak›nmas› olmay›p, doktor taraf›ndan muayenede dönem yaflayan ve ilaçlara ba¤l› önlenemeyen
saptanan bir bulgudur. istemsiz kas›lmalar› olan hastalarda uygulan›r.
l Di¤er belirtiler: Baz› hastalarda yürürken etkilenen Gelecekte baflka tedavi seçenekleri bulunabilir mi?
kolun sallanmamas›, ufak ad›mlarla ve yavafl Parkinson hastal›¤›n›n ortaya ç›kmas›ndan sorumlu
yürüme, vücutta öne e¤iklik, alçak sesle monoton olan hücresel mekanizmalar anlafl›ld›kça, hastal›¤›
konuflma, a¤›zdan salya s›zmas›, depresyon, kab›zl›k, durduracak tedavi seçeneklerinin gündeme gelece¤i
afl›r› terleme ve uykuda konuflma, ba¤›rma, kol ve aç›kt›r. Günümüzde sürdürülen kök hücre, gen ve afl›
bacak hareketlerinin oldu¤u “REM uykusu davran›fl uygulamalar› gibi çok say›da bilimsel araflt›rma bu
bozuklu¤u” da ortaya ç›kabilir. konuda umut vadetmektedir.
98 KobiEfor Ekim 2018