Page 156 - KobiEfor_Eylul_2014

Sa¤l›k

Bafldönmesi

Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin
Erkhan
Genç Gülo¤lu, Vehbi Koç Vakf› Amerikan
Hastanesi’nden KBB Uzman› Doç.Dr. Erkhan Dr. Gülsemin Gülo¤lu
Genç ile bafldönmesi üzerine konufltu. guloglu_g@yahoo.com

Bafldönmesi nedir? içindeki zararl› maddelerin etkileri say›labilir. Ku-
Bafldönmesi insan›n ger- lak haricindeki nedenler aras›nda kans›zl›k, kalp
çekte olmayan bir hareketi ve damar hastal›klar›, diabet, hipertansiyon, beyin
hissetmesi veya o andaki ken- ve beyincik ile ilgili hastal›klar ve çeflitli hormon
di hareketini farkl› hissetmesi üreten organlar›n fonksiyon bozukluklar› (eksiklik
olarak tan›mlanabilir. Asl›nda veya fazlal›k olarak) say›labilir.
bir alg›lama bozuklu¤udur.
Vücudumuzun dengeyi alg›la- Tan› yöntemleri nelerdir? Klinik gidifl
mada kulland›¤› üç ana sis- nas›ld›r?Tedavisi var m›d›r?
tem vard›r: Gözlerimiz, kulaklar›m›zdaki özel or- Detayl› hikaye almak ve dikkatlice denge muaye-
ganeller ve eklem ve adalelerimizdeki bas›nç ve nesi yapmak çok önemlidir. ‹ç kulak ile ilgili sorun-
gerilmeyi hisseden özel alg›lay›c›lar›m›zd›r. Denge larda iflitmenin etkilenmesi nedeniyle iflitme testi
sisteminin üzerine kuruldu¤u bu üç sistemden iki- yapmak gerekebilir. Ayr›ca kulak reflekslerine bak-
si dahi tam fonksiyon görse insanlarda ciddi an- mak, denge testi yapmak (elektronistagmografi),
lamda denge kayb› olmaz. Ancak özellikle kulak- uyar›c› potansiyelleri ölçen VEMP (vestibular evoked
lar, duyma ifllevlerinin yan›nda esas olarak denge- muscle potential) testi yapmak, rotasyon sandalyesi
mizin alg›lanmas› itibar›yla bafldönmesi nedenle- testi ve kulak MRI tetkiki de tan›y› teyit için gereke-
rinin ço¤unlu¤undan sorumludur. Özellikle yafll›- bilecek testlerdir. S›kl›kla birkaç tanesi birarada
larda kulaklarla beraber di¤er sistemlerin de ça- kullan›larak sorunun iç kula¤›n neresinden kaynak-
l›flmalar›n›n azalmas› (gözler ve adaleler, sinirler) land›¤›n›n tespiti mümkündür. Bafllang›çta labora-
dengeyle ilgili sorunlar›n daha çok yafll› insanlar- tuvardan kan testleri çal›fl›lmas›, bir dahiliye uzma-
da görülmesine yol açar. Kulaklarda denge ile ilgi- n› ile hastan›n genel durumunun de¤erlendirilmesi
li alg›lay›c› k›s›mlar iç kulakta duyman›n sa¤land›- ve en baflta bir nöroloji uzman›n›n hastan›n de¤er-
¤› salyangoz (koklea) ile hemen komflu bir alanda- lendirilmesine dahil edilmesi gerekir. Tan› konduk-
d›r. Bu alana vestibül denir. ‹ki ana k›s›mdan olu- tan sonra tedaviye bafllan›r. Yar›m daire kanallar›
flur. Dairesel hareketlerin alg›land›¤› yar›m daire içerisindeki kristallerin kanal içerisinden ç›kabilme-
kanallar› ve düzlemsel h›zlanmalar›n fark›na var- si için düzeltici manevra ile k›sa sürede tam sonuç
mam›z› sa¤layan utrikül ve sakkül. Bu alanlar›n almak mümkündür. Ancak di¤er baz› iç kulak prob-
içerisinde endolenf denilen bir s›v› da vard›r. Bafl- lemleri inatç›d›r veya tekrarlay›c› olarak uzun sürüp
dönmesinin nedenleri aras›nda bu s›v›n›n iç kula¤› hastay› rahats›z da edebilir. Bu gibi durumlarda ilaç
fliflirmesi, utrikül ve sakkülün yap›s›ndaki mikros- tedavisi ile destek ve tedavi sa¤lan›r. Di¤er iç kulak
kopik boyutlardaki kalsiyum karbonat kristalleri- sorunlar›nda tuz k›s›tlamas›, sigara, alkol, kahve ile
nin bu alanlardan dökülerek yar›m daire kanallar› ya¤l› yiyeceklerden kaç›nmak ve stres, yorgunluk,
içerisine kaçmas›, denge sinirinde oluflabilecek uykusuzluktan uzak durmak gerekir. Çok fliddetli
daha çok virüslerin yapt›¤› enfeksiyonlar veya sini- bafldönmesi yaflayanlarda denge sistemini bask›la-
rin k›l›f›ndan geliflen kitlere ile vestibül içerisine yarak hastay› rahatlat›c› baz› ilaçlar kullan›labilir.
oluflabilecek kanamalar, y›rt›klar, vesbibülün bü- Genellikle kullan›lan ilaçlar›n çeflitlili¤i fazlad›r. Ta-
tünlü¤ünü bozan kemik k›r›klar›, sinir kopmalar›, n›ya yönelik olarak damar geniflletici ilaçlardan, id-
vücudun kendi hücrelerine karfl› oluflturdu¤u anti- rar söktürücülere, kalsiyum kanal blokörlerinden
korlar›n hasar› veya yenilen ve içilen maddelerin çeflitli serumlara kadar genifl bir yelpazeyi içerir.

156 KobiEfor Eylül 2014