Page 142 - KobiEfor_Kasim_2012

Sa¤l›k

Çölyak Hastal›¤›

Nedir?

Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin Gülo¤lu, Vehbi Koç
Vakf› Amerikan Hastanesi Gastroenteroloji Uzman› Dr. Yekta
Dr. Gülsemin Gülo¤lu
Kiflio¤lu ile Çölyak hastal›¤›, sebepleri, belirtileri ve tedavisi guloglu_g@yahoo.com
üzerine konufltu.

Çölyak hastal›¤› nedir? Sebebi nedir? Belirtileri nelerdir?
Çölyak hastal›¤› bu¤day, arpa, çavdar ve yulafta bulu- Belirtiler de¤ifliklik gösterir. Hafif vakalarda hiç bir yak›n-
nan Gluten ad› verilen bir cins proteine karfl› ince barsak- ma olmayabilir, baz› kan tetkiklerinden (Demir eksikli¤i)
ta geliflen afl›r› immun reaksiyondur. Bu reaksiyon sonucu flüphelenilerek tan›ya gidilir. Daha ileri vakalarda ishal, ki-
ince ba¤›rsak dokusunda de¤ifliklikler olur ve g›dalar ye- lo kayb›, gaz, kemik erimesi gibi belirtiler olur. Çölyak has-
terince emilemez. Bu hastal›¤a neyin sebep oldu¤u, niçin tal›¤›nda fleker hastal›¤›, hipotiroidi, eklem a¤r›s›, depres-
baz› insanlar›n daha fazla immun reaksiyon verdi¤i henüz yon, baz› cilt ve karaci¤er hastal›klar› daha s›k görülür.
bilinmemektedir.
Önlemek mümkün mü?
Kimlerde s›k görülür? Hastal›¤›n sebebi belli olmad›¤› için önlenmesi de söz-
Tarihte Milattan Önce 2. yüzy›lda ilk kez bu hastal›k- konusu de¤ildir. Ancak belirtiler ortaya ç›kmadan yakala-
tan Kapadokya’da Aretaeus bahsetmifltir. Kuzey Avru- nan vakalarda beslenme önerileri ile yak›nmalar›n ortaya
pa’da s›k görülmesi, genetik faktörlerin önemli oldu¤unu ç›kmas› önlenebilir. Çölyak hastalar›n›n birinci derece ak-
gösterir. Çölyak hastal›¤› olma riski ile ba¤›fl›kl›k sistemi- rabalar›nda hastal›k araflt›r›lmal›d›r.
ni etkileyen genlerin iliflkisi vard›r (HLA DQ2). Hastal›k her
yaflta ortaya ç›kabilir ve cinsiyet fark› yoktur. Tan› nas›l konur?
Belirtilerden veya kan tahlillerinden flüphelenilen has-
talarda baz› antikor testleri ve ince ba¤›rsak biyopsisi ta-
Dr. Yekta n› koydurur. Antikor testleri (IgA endomysial ve IgA tissu-
Kiflio¤lu
e transglutaminase) çölyak hastalar›n›n yüzde 90’›ndan
fazlas›nda bulunur ve çölyak olmayanlarda çok nadir sap-
tan›r. ‹nce ba¤›rsak biyopsisi ise endoskopi ile ince ba¤›r-
saktan al›n›r. Bu ifllem sakinlefltirici ile yap›ld›¤› için has-
talar hiçbir s›k›nt› çekmezler.

Tedavi nas›l yap›l›r?
Tedavi için diyet yeterlidir. Herhangi bir ilaca gerek yok-
tur. Çölyak hastalar› çok s›k› bir flekilde ve kesinlikle glu-
tensiz beslenmelidirler. Bu diyet ömürboyu olmal›d›r. Bu¤-
day, arpa, çavdar ve yulaf unu içeren hiç bir besin tüketil-
memelidir. Bunlar›n yerine m›s›r, patates, pirinç veya soya
unu ile ekmek, pasta vb. yap›labilir. Ayr›ca birçok haz›r g›-
dada gluten içeren katk› maddeleri olabilir, hastalar›n bun-
lara dikkat etmesi gerekir. Beslenme ile ilgili daha genifl bil-
gi almak ve glutensiz üretilen besinleri yak›ndan takip ede-
bilmek isterseniz baz› yararl› dernek isimleri ve internet ad-
resleri flöyle; www.colyak.org.tr, turk-celiac@yahoogro-
ups.com, Ege Çölyakla Yaflam Derne¤i’nin yay›n› Glutensiz
Yaflam Dergisi ve telefonu: 0232 469 45 35.

142 KobiEfor Kas›m 2012