Page 42 - KobiEfor_Ekim_2012

UZMAN Çek Yasas› yeni
ma¤durlar›n› yaratt›…

D ünyada ilk kez 19. yüzy›lda ‹ngil- kötü niyetliler yararlan›yor hale geldi...
tere’de kullan›lmaya bafllayan
Karfl›l›ks›z çekte do¤rudan hapis ceza-
çek sistemi, ülkemizde 1926 y›-
ma yaflan›yor.
l›nda hukuksal bir yap›ya kavuflmufl, s›n›n kalkmas›n›n ard›ndan adeta patla-
1957 y›l›nda yürürlü¤e giren TTK Yasa- Merkez Bankas› taraf›ndan bankalara
s› ile ‘çek’e kapsaml› bir tan›m getiril- duyurulan karfl›l›ks›z çek say›s› 2012
mifl, çeke iliflkin ilk yasa ise 1985 y›l›n- A¤ustos ay›nda geçen y›l›n ayn› ay›na
da (3167 Say›l› Yasa) ç›kar›lm›fl. göre yüzde 56.1 oran›nda art›flla 81 bin
Çek Yasas›’nda daha sonra 2003’te 857 adete yükseldi. 2012 y›l› Ocak-
(4814 Say›l› Yasa) ve 2009 y›l›nda A¤ustos döneminde birikimli karfl›l›ks›z
(5941 Say›l› Yasa) de¤iflikliklere gidil- çek say›s› ise geçen y›l›n ayn› dönemi-
mifl; bu son düzenlemede ise karfl›l›k- ne göre yüzde 56.4 oran›nda artarak
s›z çekte cezai hükümlerin (Hapis Ceza- 561 bin 702 adete ulaflt›.
s›) uygulamas›n›n devam etmesiyle Verilere göre de yeni çek yasas› sonra-
çeklerini ödeyemeyen binlerce kifli s› karfl›l›ks›z çek say›s›nda geçmifl y›lla-
ma¤dur edilmifl ekonomik suça ekono- ra göre art›fl oldu¤u görülüyor.
mik ceza yerine özgürlükleri yok eden Eski yasayla çek ma¤durlar› vard› yeni
bir sistem uygulamas›na dönüflmüfltür. yasayla onlar›n ma¤duriyeti giderildi.
Çek ma¤durlar› ‘karfl›l›ks›z çek’te hapis Bu kez de “Çek alacakl›lar›”n› ma¤dur
H‹LM‹ DEVEL‹ cezas›n›n kald›r›lmas› amac›yla “eko- eden bir süreç yaflan›yor...
hilmideveli@kobi-efor.com.tr nomik suça, ekonomik ceza” uygula- Bak›n çek yasas›n›n yeni ma¤durlar› ne-
mas›n›n getirilmesi için yo¤un bir çaba leri dile getiriyorlar;
harcay›p sonunda da baflar›l› oldular. “Eski çek yasas› gerçekten namuslu ve
Hükümetimiz de; iyi niyetli binlerce kifliyi, iflletmeyi ma¤-
lPara cezas›n›n veya di¤er idari yapt›r›m- dur ediyordu.
lar›n uygulanabilece¤i durumlarda hürri- Mutlaka yasada yeni bir düzenleme
yeti ba¤lay›c› cezalar verilmemelidir. yap›lmal›yd› bize göre de yasada ek-
l Taraf oldu¤umuz, Avrupa ‹nsan Hakla- siklikler vard›.
r› Sözleflmesi’nin (A‹HS) 4 No’lu proto- Ancak geldi¤imiz durum bizi zora soktu.
kolünde yer alan “Hiç kimsenin, borcu Üretti¤inizi satm›fls›n›z alaca¤›n›z› tah-
dolay›s›yla özgürlü¤ünden yoksun b›ra- sil edemiyorsunuz.
k›lmayaca¤›” hükmü gere¤i, Sizin de ald›¤›n›z malzemeler için öde-
Hükümetimiz l Belli a¤›rl›ktaki suçlar bak›m›ndan me yapmak zorunda oldu¤unuz kifli ve-
hürriyeti ba¤lay›c› cezaya de¤il, para ce- ya flirketler var ve siz de onlara ödeme
ifldünyas›n›, zas›, ma¤duriyetin giderilmesi veya ida- yapmakta zorlan›yorsunuz.
ri yapt›r›mlar gibi müesseselere baflvu- ‹tibar›n›z› ve iflinizi yitirmek istemiyor-
iflletmeleri, rulmas› gerekmektedir. sunuz. Karfl›n›za iki yol ç›k›yor.
l Borcunu ödeyemeyen kifli hakk›nda Birincisi, kendi öz kaynaklar›n›zdan
esnaf› yaflan›lan infaz aflamas›nda hapis cezas› uygulan- karfl›lamak için varsa üçbefl kurufl kal-
mas› bu kiflinin ticari hayat›n›n ciddi fle- m›fl birikiminizden ödüyorsunuz o da
zor durumdan kilde sars›lmas›na veya sona ermesine yoksa gayrimenkulünüzü satmak zorun-
neden olmakta ve borçlar›n› ödeyebil- da kal›yorsunuz.
kurtaracak ‘çek’e me ihtimalini neredeyse ortadan kald›r- ‹kinci yol ise ifllerinizi küçültme yolunu
itibar kazand›r›c› maktad›r. seçiyorsunuz..
Bu sorunlar tüm sektörlerde yaflan›yor.
l Ekonomik suça ekonomik ceza veril-
düzenlemeleri meli. Yeni yasayla çeklerini ödemeyenler
l Karfl›l›ks›z çek keflide etme eylemi için ma¤dur say›ld› iyi de bir de çek alacakl›-
en k›sa sürede çek düzenleme ve çek hesab› açma ya- lar›n› düflünün, bugün onlar daha çok
sa¤› fleklinde idari nitelikte bir yapt›r›m ma¤dur durumdalar, piyasalarda güven
yürürlü¤e sokarak uygulanmas› daha uygun bir çözüm ola- kalmad›, ticaret yapmakta zorlan›l›yor,
cakt›r. güvenilir çek almak, vermek hemen he-
çek sistemini Gerekçeleriyle haz›rlad›¤› yeni Çek Ya- men nerdeyse bitti.”
sas›, 3 fiubat 2012’de yürürlü¤e girdi. Yeni ma¤durlar da sorunlar›n› böyle s›-
ticarette tekrar ‹fl dünyas›n›n yasadan en temel bek- ral›yorlar.
lentisi geliflmifl ülkelerdeki gibi çek sis- Baflta TOBB olmak üzere TESK ve ifl-
güvenilir teminin ticarette güvenilir hale getiril- dünyas›n›n temsilcileri yeni yasan›n uy-
mesiydi. gulanmas› sürecinde üyelerinin yaflad›k-
bir araç olarak Kiflisel görüflüm de “Ekonomik suça lar› s›k›nt›lar› sürekli dile getiriyorlar.
kullan›l›r konuma ekonomik ceza verilmesi”nden yanayd›. Hükümetimiz ifldünyas›n›, iflletmeleri,
esnaf› yaflan›lan bu zor durumdan kur-
Çekte hapis cezas›n›n kald›r›lmas› da
getirmelidir. kesinlikle do¤ruydu, ancak çekin gü- taracak ‘çek’e itibar kazand›r›c› dü-
venirlili¤inin sa¤lanmas›n›n yan›s›ra zenlemeleri en k›sa sürede yürürlü¤e
itibar›n›n da korunmas› gerekiyordu. sokarak çek sistemini ticarette tekrar
Bu yönüyle yasa yetersiz kald›. ‹yi ni- güvenilir bir araç olarak kullan›l›r konu-
yetlerle haz›rlanan yeni çek yasas›ndan ma getirmelidir.
42 KobiEfor Ekim 2012