Türkiye’deki 358 OSB’nin karnesi açıklandı; İhracat, karlılık, istihdam, yatırım ve Ar-Ge lideri; otomotiv

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı Memiş Kütükcü, düzenlediği çevrimiçi basın toplantısında Türkiye’de ilk defa yapılan ‘OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Araştırma’nın gönüllülük ve beyan esaslı yapılan bir çalışma olduğunu belirten Kütükcü, sayıları 358’e ulaşan OSB’lerin (Organize Sanayi Bölgeleri) Türkiye’nin sanayi üretiminin yüzde 40’ını gerçekleştirerek, sanayinin lokomotifi haline geldiğinin altını çizdi.
Kütükcü, Araştırma ile 2020 yılı verilerine göre; Türkiye’de OSB’lerde en fazla ihracat yapan ilk 100, en fazla yurtiçi ciro yapan ilk 100, vergi öncesi en fazla kâr yapan ilk 100, en fazla istihdam yapan ilk 100, en fazla kadın istihdam eden ilk 100 firma ile OSB’lerde en fazla yatırım yapan ilk 50, en çok Ar-Ge harcaması yapan ilk 50, en fazla patent sahibi ilk 50, en fazla marka tescil sahibi ilk 50 ve en fazla dijitalleşmeye harcama yapan ilk 50 firmanın belirlendiğini anlattı.

OSB’lerdeki ilk 100 firma toplam ihracatın yüzde 6.65’ini yaptı: Kütükcü, Türkiye’de OSB’lerin karnesini ortaya koyan OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması’na göre; OSB’lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firmanın 2020’de 11 milyar 289 milyon dolarla Türkiye genel ihracatının yüzde 6.7’sini gerçekleştirdiğini aktardı. Bu firmaların ihracatında en büyük payı yüzde 47.8 ile 5 milyar 397 milyon dolar ihracat gerçekleştiren otomotiv endüstrisi aldı, onu yüzde 12.7 pay ve 1 milyar 435 milyon dolarla demir ve demir dışı metaller sektörü, yüzde 8.1 pay ve 915 milyon dolarla tekstil ve hammaddeleri sektörü takip etti.

İhracatta Marmara Bölgesi OSB’leri lider: Memiş Kütükcü, şu bilgileri verdi: “OSB’lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firmanın bölgelere göre dağılımlarına bakıldığında; Marmara Bölgesi 6 milyar 760 milyon 699 bin dolar, Akdeniz Bölgesi 1 milyar 196 milyon 517 bin dolar, İç Anadolu Bölgesi 1 milyar 48 milyon 843 bin dolarla ihracatta ilk 3’te yer alırken onları; Ege Bölgesi 883 milyon 638 bin dolar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi 875 milyon 599 bin dolar, Karadeniz Bölgesi 488 milyon 912 bin dolar, Doğu Anadolu Bölgesi 34 milyon 419 bin dolarlık ihracatla izledi. En fazla ihracat yapan illerde; sırasıyla Bursa, Gaziantep ve İstanbul başı çekti.”

Oyak Renault, OSB’lerin ihracat şampiyonu, TOFAŞ karlılıkta birinci: OSB’lerde en çok ihracat yapan ilk üç firma; otomotiv endüstrisinde; Oyak Renult 2.2 milyar dolar ihracatla lider, TOFAŞ 1.5 milyar dolarla ikinci, Bosch 847 milyon dolarla üçüncü. OSB’lerde İlk 100’de karlılık tablosuna bakıldığında otomotiv devi Tofaş Türk Otomobil Fab. A.Ş. 1 milyar 831 milyon TL ile ilk sırada, 994 milyon 949 bin TL ile Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. ikinci, 813 milyon 215 bin TL ile Hidromek-Hidrolik ve Mekanik Makina İmalat San. ve Tic. A.Ş. üçüncü.

147.5 TL’lik yurt içi cironun yüzde 40’ı demir ve demirdışı metallerin: Araştırma’ya göre; OSB’lerde faaliyet gösteren İlk 100 firmanın yurt içi ciro toplamı 147.5 milyar TL’ye ulaştı.  OSB’ler de ‘En Fazla Yurt İçi Ciro Yapan İlk 5 Sektör’; demir ve demir dışı metaller (yüzde 40.17), otomotiv endüstrisi (yüzde 22.33), gıda (yüzde 9.70), tekstil ve hammaddeleri (yüzde 6.46) ve ambalaj (yüzde 4.66). Çorum OSB’deki Ahlatcı Metal firması, yurt içi ciroda birinci; onu Demirtaş OSB’deki Tofaş ve Bursa OSB’de bulunan Oyak Renault takip etti.

İlk 100’den 128 bin kişilik istihdam, Marmara Bölgesi istihdam lideri: 2020’de ‘OSB’lerde En Fazla İstihdam Yapan İlk 100 Firma’nın toplam istihdamı; 18 bin 145’i kadın, 109 bin 865’i erkek olmak üzere; 128 bin kişi. 358 OSB’deki toplam istihdamın yüzde 5.80’ini gerçekleştiren bu 100 firmanın istihdam profilinde; 105 bin 361 mavi yakalı, 22 bin 649 beyaz yakalı var. İstihdam lideri 7060 kişiyle Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş., onu Bosch, TOFAŞ, Merinos, Şenpiliç, Sarten Ambalaj, Zorlu Tekstil, Bellona, Tosçelik ve Çalık Denim izledi. Marmara Bölgesi’nde 61 bin 748; Akdeniz Bölgesi’nde 17 bin 267, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 15 bin 62, Ege Bölgesi’nde 14 bin 711, İç Anadolu Bölgesi’nde 13 bin 659, Karadeniz Bölgesi’nde 3 bin 195 ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde 2 bin 369 kişi istihdam edildi. Sektörel dağılımda; yüzde 31.57 ile otomotiv endüstrisi ilk sırada, onu yüzde 25.17 ile tekstil ve hammaddeleri, yüzde 8.36 ile demir ve demir dışı metaller, yüzde 5.75 ile halı, yüzde 5.59 ile ambalaj sektörü takip etti.

Kadın istihdamında tekstil ve otomotiv endüstrisi öne çıktı: 2020’de ‘OSB’lerde En Fazla Kadın İstihdam Eden İlk 100 Firma’da toplam 24 bin 819 kişi istihdam ediliyor, Marmara Bölgesi 13 bin 525 kadın istihdamı ile lider olurken; onu Ege Bölgesi (6 bin 127), Akdeniz Bölgesi (bin 834), Karadeniz Bölgesi (bin 594), İç Anadolu Bölgesi (970), Güneydoğu Anadolu Bölgesi (769) izledi. Bu firmaların; yüzde 39.05’i tekstil ve hammaddeleri, yüzde 17.59’u otomotiv endüstrisi, yüzde 9.12’si gıda, yüzde 7.97’si hazır giyim ve konfeksiyon, yüzde 4.67’si ambalaj sektöründe. En fazla kadın istihdamı yapan ilk 3 firma ise şöyle; Denizli OSB’deki Deniz Tekstil bin 200 kadın istihdamıyla lider, Tavşanlı OSB’deki Nursan Kablo bin 142 kadın istihdamıyla ikinci, Çerkezköy OSB’deki Bony Tekstil bin 141 kadın istihdamıyla üçüncü sırada.

Yatırımın lider ismi; TOFAŞ, ilk 50’den 8 milyar TL’lik yatırım: Araştırmaya göre; 2020’de OSB’lerde en fazla yatırım yapan ilk 50 firma, toplam 7 milyar 993 milyon 923 bin 968 TL yatırım gerçekleştirdi. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 868 milyon 320 bin TL’lik yatırım tutarıyla listede lider olurken; onu Gaziantep’in öne çıkan firmalarından Merinos Halı Sanayi ve Ticaret A.Ş. (618 milyon 53 bin TL yatırım), Bursa’nın güçlü firmalarından Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. (617 milyon 59 bin TL) izledi.

Ar-Ge harcamalarında otomotiv, makine ve kimya sektörleri öncü, lider TOFAŞ: OSB’lerde faaliyet gösteren firmaların rekabetçi ve yenilikçi yapılarını korumaları için yaptıkları Ar-Ge yatırımları da Araştırma’nın bir diğer dikkat çeken verilerinden. OSB’lerde en fazla Ar-Ge harcaması yapan ilk 50 firmanın 2020 harcamalarının Türkiye’nin aynı yıl gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının yüzde 2.61’ini, 2020 tüm imalat sanayi gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının ise yüzde 7.06’sını oluşturduğu görülüyor. İlk 50 firma, toplam 1.4 milyar dolar Ar-Ge harcaması gerçekleştirmiş durumda. Araştırma’ya göre; Ar-Ge çalışmaları sadece belirli illerde sıkışmak yerine artık yavaş yavaş Anadolu’ya yayılıyor. Sivas, Malatya ve Samsun gibi iller listede yer alan firmalarıyla umut veriyor. Otomotiv endüstrisi 15 firmayla listeye ağırlığını koymuş durumda. En fazla Ar-Ge harcaması yapan firma ise Bursa Demirtaş OSB’den TOFAŞ. Otomotivi 6 firmayla makine sanayisi ve tekstil izliyor, üçüncü sırada 5 firmayla kimya sanayi var.

İlk 50 firmanın patent sayısı 922 oldu, patentte lider Bilim İlaç: Araştırma’nın patent ve dijitalleşme harcamaları da dikkat çekici verilere sahip. OSB’lerde patent sayısına göre ilk 50 firmanın toplam patent sayısı 922’ye ulaştı. Dijital harcamalara göre ilk 50 firmanın toplam 89.4 milyon TL harcama yaptığı görülüyor. Gebze OSB’deki Bilim İlaç firması 258 patentle ilk sırada, Bursa OSB’deki Bosch’un 114, Demirtaş OSB’deki Tofaş’ın 96 patenti bulunuyor. Dijital harcamalara göre ilk 50 firmanın toplam 89.4 milyar TL yatırım yaptığı görülüyor. Ordu Fatsa OSB’den Bentaş Bentonit en fazla dijitalleşmeye yatırım yapan şirket oldu.