Ofiste El Ergonomisi

Danışmanımız ve Yazarımız Dr. Gülsemin Güloğlu, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü El ve Mikrocerrahi Ünitesi’nde Prof.Dr. Eftal Güdemez ile el cerrahisi ve mikrocerrahi üzerine konuştu.

Bir el, hangi işlevleri için neden önemli? El ve el bileğindeki sorunlar en çok kimlerde ve neden görülüyor?
El; birçok kemik, onlarca eklem, bağ, tendonlar ve kirişler, hassas sinirler ve kan damarları, kaslar ve cilt örtüsünün oluşturduğu vücudun en özel uzuvlarından bir tanesidir. El ancak bu yapıların arasındaki mükemmel ilişki sayesinde, uyum içinde çalışmasıyla fonksiyonlarını yerine getirir. Vücudun her bölgesinin, organının veya uzantısının kendine göre önemi, ayrıcalığı ve farklılığı olmasına rağmen elin belki de hepsinden öte özellikleri vardır. İnsanoğlunun yüzyıllar boyunca geçirdiği aşamalar elin, beynin uzantısı olarak yaptığı çalışmalar sayesinde olmuştur. Elin duyu ve motor olmak üzere 2 fonksiyonundan bahsedebiliriz. Dokunma ve hissetmeyle duyu fonksiyonu, değişik kavrama ve hareketler ile motor fonksiyonu vardır. Aynı zamanda ifade etme, beslenme, duyguları gösterme, savunma ve saldırma, vücut bakımına yardım ve ısı ayarlama gibi fonksiyonları da mevcuttur.
El ve el bileğindeki ağrılar şişlik, uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük, elektriklenme, boyuna doğru giden ağrılar en çok ofis çalışanlarında (gününün çoğunu masa başında, bilgisayar ve mouse kullanarak geçiren kişiler), ağır iş yapanlarda, romatolojik sorunlara yatkınlığı olan kişilerde, ailelerinde romatizmal rahatsızlıkları olan kişilerde, hipotiroidi gibi tiroid hastalarında, diyabet, şeker hastalığı gibi endokrinolojik problemlerde daha çok görülmektedir. Çünkü bu sorunlar ya uygunsuz pozisyonda (örneğin uzun süre mouse kullanmak veya dirsekler üzerine yüklenerek uzun saatler durmak gibi) uzun süre çalışmaktan kaynaklanır veya dahili sorunlardan dolayı dokularda ödem, şişlik, inflamasyona bağlı oluşur.

Ofis çalışanlarının yaşadığı rahatsızlıklar nelerdir? Uzun süre aynı el ile iş yapmak dirseklerde, parmaklarda hangi başka hastalıklara yol açıyor?
Ofis çalışanlarında uzun süre mouse kullanma, uygunsuz pozisyonda ellerini, el bileklerini ve kollarını yanlış bir şekilde tutma neticesi parmaklarda uyuşma, karıncalanma, el bileğinde ağrı, dirseğe, bazen omuza vuran ağrılar, elektriklenmeler ve sonuçta güç kayıpları sıklıkla görülür. Bu şikayetler ofiste çalışma sırasında olduğu gibi eve gittikten sonra da devam edebilir hatta gece uykudan uyandıran uyuşmalar, elektriklenmeler, ağrılar, sabah kalkınca parmaklarda şişkinlik ve dolgunluk şikayetleri kişinin günlük yaşam kalitesini bozabilir. Ofiste çalışan insanların sorunları daha çok sırt, boyun ağrıları, bel ağrıları, omuz, boyun bölgesinden kola, dirseğe ve ele doğru yayılan sancılar, parmakların uçlarında uyuşma, karıncalanma, el, bilek ağrıları, güçsüzlük, elektriklenme gibi şikayetlerdir. Ofis çalışanlarındaki bu şikayetler çalışma saatleri bittikten sonra gece boyunca devam edebilir hatta uykuyu bozup, uyku kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Sabah kalkıldığında parmaklarda şişkinlik, dolgunluk, parmakları hareket ettirememe önplanda olabilir. El ve el bileğinde yaşanan sorunlar günlük yaşamda yazı yazma kalitesini olumsuz yönde etkilediği gibi tutma, kavrama becerisini, mutfakta yemek yaparken karıştırma yetisini, kavanoz kapağı gibi açma, kapama gerektiren becerileri veya ev işlerinde bez sıkma gibi performans gerektiren işleri yapmayı zorlaştırır. Elimizden objeleri düşürmemize kadar ilerleyen durumlar sözkonusu olabilir.

Yaşanılan sorunların tedavisi için ne yapmalı?
Kişi yaşadığı sorunların tedavisi için önce sorununun  ve rahatsızlığının tam olarak ne olduğunu anlamak için konusunda uzman bir ‘el cerrahı’na gitmelidir. Ancak öncesinde bu sorunlar oluşmasın diye ofiste veya evde  bazı basit egzersizler yapılabilir. Bu egzersizleri günde 2 defa 15 dakika yapmak el ve bilek sağlığını korumak adına faydalıdır. Bunları kısaca sıralarsak;

- Parmakları rahatlatmak için parmak uçlarını kavrayıp, uçtan tabana (bileğe) doğru kuvvetlice sıvazlamak, tabii her parmak için ayrı ayrı yapılmalı
- Her iki elin parmaklarını birbirine geçirip bir eli diğerine karşı itmek ve bileği yukarı doğru germeye çalışmak
- Stres topuyla sıkma ve gevşetme işlemi
- Powerball denen bilek egzersiz topuyla bileği dairesel hareketlerle çalıştırmak
- Elleri avuç içleri birbirine bakacak şekilde birleştirip, karşılıklı olarak güç uygulamak (itmek) ve sonra gevşetmek.