Kooperatif Genel Kurullarının Ertelenmesinde Yaşanan Süreç ve Mevcut Durum

Kısaca işletme kooperatiflerinin ve yapı kooperatiflerinin genel kurulları 01 Aralık 2020 tarihine kadar ertelenmiştir. Ticaret Bakanlığının işletme kooperatifi ile ilgili erteleme onayında 31 Ekim 2020 tarihinden itibaren üç ay içinde yapılacağı belirtilmiş ise de İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi ile bu süre 1 Aralık 2020 tarihi olarak değiştiğinden işletme kooperatifleri bu durumda Aralık/2020 ve Ocak/2021 ayında genel kurul yapabilecekler, ancak yapı kooperatifleri ile ilgili bu konuda bir açıklık bulunmamaktadır.  İleriye dönük süreçte bu konulara açıklık getirileceği beklenmektedir.
Bilindiği üzere kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarının hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur (KK. 45). Ancak birleşme konusunda genel kurulda karar alan ve üst kuruluşa üye olan kooperatifler genel kurullarını (2 veya 3 yılı) birleştirmek suretiyle yapabilmektedirler.
Pandemi nedeniyle 7244 sayılı  kanunun 2/1-d maddesiyle 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na tabi  kooperatiflerin genel kurulları  31/07/2020 tarihine kadar ertelenmiştir. Bu maddede ilgili Bakanlara üç aya kadar ilave erteleme yetkisi verilmiş ve ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde ertelenen genel kurulun yapılmasına, bu genel kurula kadar mevcut organların görev, yetki ve sorumluluklarının devam edeceği hükmüne yer verilmiştir.
Ertelemenin 31/07/2020 tarihinde sona ermiş olması nedeniyle Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında genel kurullar yapılmaya başlanmış ve bazı kooperatifler genel kurul toplantılarını yapmıştır. Ancak çok sayıda kooperatif ertelemenin geleceğini düşünerek genel kurul tarihlerini Ekim/2020 ayının sonuna doğru yapmayı planlamışlar ve prosedür gereği bir ay önceden genel kurul gündemini taahhütlü olarak ortaklarına göndermişlerdir (Anas.28).
Ancak bayramdan sonra koronavirüs riskinin tekrar artması nedeniyle ertelemeye yetkili Bakanların kanunda kendilerine tanınan üç ay erteleme süresini uzatma yetkilerini bir süre daha kullanmasının uygun olacağı çok sayıda kooperatif tarafından istenilmiş ise de bu isteklere uzun süre olumlu cevap alınamamıştır.
Bununla birlikte işletme kooperatiflerinin bağlı olduğu Ticaret Bakanlığı 21/09/2020 tarihli onayı ile işletme kooperatiflerinin genel kurullarını 31/10/2020 tarihine kadar ertelemiş ve ertelenen genel kurulların bu tarihten itibaren  üç ay içinde yapılması ve mevcut organların görev, yetki ve sorumluluklarının erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam edeceği belirtilmiştir.
İşletme kooperatiflerinin bağlı olduğu Bakanlık ilave erteleme yetkisini kullandığı halde, yapı kooperatiflerinin bağlı olduğu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu yetkisini bugüne kadar kullanmamıştır. Ancak İçişleri Bakanlığı 02/10/2020 tarih ve 16230 sayılı genelgesi ile kapsamı da genişleterek 01/12/2020 tarihine kadar kooperatif genel kurullarını ertelemiştir. İçişleri Bakanlığının bu genelgesi doğrultusunda Valilik kararını müteakip, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 02/10/2020 tarih ve  93709 sayılı yazısı ile yapı kooperatiflerine durumu bildirerek 02/10/2020 tarihinden itibaren 01/12/2020 tarihine kadar yapı kooperatiflerinin yapacağı genel kurullara temsilci görevlendirilmeyeceği, temsilci yokluğunda genel kurul toplantısı yapılmış olmasının suç teşkil edeceği bildirilmiştir. Böylece Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yapı kooperatifleri için beklenen erteleme onayı İçişleri Bakanlığının genelgesi ile yerine getirilmiştir.
Özetle; baştan beri kooperatif genel kurullarının ertelenmesi ile ilgili süreç aşağıdaki gibidir.
1-İlk erteleme: 7244 sayılı kanunun 2/1-d maddesine göre işletme ve yapı kooperatiflerinin genel kurulları 31/07/2020 tarihine kadar ertelenmiştir.
2-İkinci erteleme: Ticaret Bakanlığı, işletme kooperatiflerinin genel kurullarını 31/10/2020 tarihine kadar ertelemiştir.
3-Üçüncü erteleme: İçişleri Bakanlığı 02/10/2020 tarih ve 16230 sayılı Genelgesi ile kooperatiflerin genel kurullarını 01/12/2020 tarihine kadar ertelemiş olup, Valilik kararına istinaden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü yazısı yapı kooperatiflerine bildirilmiştir.
Bu durumda ilk erteleme yapı ve işletme kooperatiflerinin bağlı olduğu Bakanlıklarca müştereken kullanıldığı halde, daha sonraki ertelemelerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yer almamıştır.  Ayrıca ertelemeye ihtiyaç olduğu gerekçesini içeren çok sayıdaki kooperatifin müracaatına da olumlu cevap vermemiştir. Buna rağmen Ticaret Bakanlığı kendine bağlı işletme kooperatifleri için ikinci erteleme yetkisini kullanarak 31/10/2020 tarihine kadar işletme kooperatiflerinin genel kurullarını ertelemiştir.
Böylece Ticaret Bakanlığı 31/10/2020 tarihine kadar işletme kooperatiflerinin genel kurullarını ertelemiş ve bu tarihi müteakip, üç ay içinde yapılması gerektiğini ve erteleme genel kurulu yapılıncaya kadar organların görev, yetki ve sorumluluklarının devam edeceğini belirtmiş olmakla birlikte,  01 Aralık 2020 tarihine kadar ertelenen yapı kooperatiflerinin genel kurullarının hangi tarihe kadar yapılacağı konusunda bir açıklık bulunmamaktadır.
Kısaca işletme kooperatiflerinin ve yapı kooperatiflerinin genel kurulları 01 Aralık 2020 tarihine kadar ertelenmiştir. Ticaret Bakanlığının işletme kooperatifi ile ilgili erteleme onayında 31 Ekim 2020 tarihinden itibaren üç ay içinde yapılacağı belirtilmiş ise de İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi ile bu süre 1 Aralık 2020 tarihi olarak değiştiğinden işletme kooperatifleri bu durumda Aralık/2020 ve Ocak/2021 ayında genel kurul yapabilecekler, ancak yapı kooperatifleri ile ilgili bu konuda bir açıklık bulunmamaktadır.  İleriye dönük süreçte bu konulara açıklık getirileceği beklenmektedir.